«Намкоммунтеплоэнерго» АУо Нам улууһугар эрэ буолбакка, Саха сирин үрдүнэн хомунаалынай хаһаайыстыба эйгэтигэр киэҥник биллэр. Ол курдук, хаһыс да сылын, улуус нэһилиэктэригэр баар урукку киин хочуолунайдары саҥардыыга күүскэ ылсан үлэлиир. Бу, биллэн турар, улууска социальнай, олорор дьиэлэри сөптөөх итиинэн хааччыйарга көдьүүһэ улахан. Тэрилтэ генеральнай дириэктэрэ Николай Игнатьев сатабыллаах салайыытынан ити барыта ситиһилиннэ диир толору кыахтаахпыт.
edersaas.ru, Иннокентий Александров
Соторутааҕыта Граф Биэрэгэр баар техникум эбийиэктэрин уонна олорор дьиэлэри итиинэн хааччыйар киин хочуолунайы саҥардан үлэҕэ киллэрэри ситистилэр. Тэрилтэ генеральнай дириэктэрэ Николай Игнатьев: “Нам улууһугар бу бүтэһик хочуолунайы саҥардан оҥордубут. Сайын устата кыһыҥҥыга бэлэмнэнэн элбэх үлэ барда, маны таһынан ыкса олорор Уус Алдан улууһун Найахы сэлиэнньэтигэр саҥа хочуолунайы тутан бу күннэргэ үлэҕэ киллэрдибит» — диэн кэпсээтэ.
Нам улууһугар саҥа ирдэбилгэ толору эппиэттиир бүтэһик хочуолунайы үлэҕэ киллэрэр үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ улуус баһылыга Юрий Слепцов, улуус дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Иван Попов, нэһилиэк дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Евгений Жирков, «Намкоммунтеплоэнерго» АУо генеральнай дириэктэрэ Николай Игнатьев кыттыыны ылан, эҕэрдэ тылларын эттилэр. Улуус баһылыга Юрий Слепцов хочуолунайы саҥардан туппут «КОТЕСС» ХЭУо генеральнай дириэктэрэ Сергей Колмаковка «Нам улууһун социальнай-экономическай сайдыытыгар кылаатын иһин» анал бэлиэни, улуус дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ И.Р.Попов бу тэрилтэ аварийнай-эксплуатационнай сулууспатын начаалынньыга Иннокентий Мегиҥҥэ бочуотунай кырааматалары, итини тэҥэ, тэрилтэлэр салайааччылара тутааччыларга, «Намкоммунтеплоэнерго» АУо үлэһиттэригэр махтал суруктары үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттартаатылар.
Маннык үтүө тэрээһиҥҥэ «Ивушка» ырыа ансаамбыла сэргэх ырыаларынан мустубут дьону эҕэрдэлээтилэр. «КОТЕСС» ХЭУо генеральнай дириэктэрэ Сергей Колмаков «Намкоммунтеплоэнерго» АУо салайааччыта Николай Игнатьевка кини тэрилтэтэ бары өттүнэн көмө буолбуттарыгар махтанан туран, «Символическай күлүүһү» дьон дохсун ытыһын тыаһын ортотугар туттарда.
Салгыы саҥа эбийиэк аһыллыытын туоһулуур аалай лиэнтэни улуус баһылыга Юрий Слепцов, улуус уонна нэһилиэк дьокутааттарын Сэбиэттэрин бэрэссэдээтэллэрэ Иван Попов, Евгений Жирков, Граф Биэрэктээҕи техникум дириэктэрэ Ньургустаан Жирков, «КОТЕСС» ХЭУо генеральнай дириэктэрэ Сергей Колмаков, «Намкоммунтеплоэнерго» АУо генеральнай дириэктэрэ Николай Игнатьев чахчы да улахан үөрүүлээх түгэн ортотугар быстылар. Бары өттүнэн аныгы технологияҕа толору эппиэттиир, улахан кыамталаах саҥа хочуолунайы үлэҕэ киллэрбиттэриттэн олохтоохтор үөрүүлэрэ муҥура суох.
Дьон олоҕо тупсарын туһугар
Николай Игнатьев, «Намкоммунтеплоэнерго» АУо генеральнай дириэктэрэ:
— «Намкоммунтеплоэнерго» АУо Нам улууһугар итиинэн хааччыйар биир улахан тэрилтэ буолар. 14 производственнай учаастактаахпыт, барыта 61 хочуолунайы көрөн-истэн үлэлэтэбит, мантан 51-рэ гааһынан, 10-на таас чоҕунан оттуллаллар.
60 км уһуннаах ититэр ситими көрөбүт-истэбит, сылга, ортотунан, 115,5 тыһ. Гкал итиини оҥоробут. Итини тэҥэ сылга нэһилиэнньэни 113,7 тыһ. куб. м тымныы уунан хааччыйабыт. Бүгүҥҥү күҥҥэ тэрилтэ 409 үлэһиттээх.
— Николай Васильевич, АУо тэринэн бэйэҕит улуускут бас билиитигэр киирэн үлэлээбиккит 7 сыл буолбут. Бу кэмҥэ элбэх үлэ ыытыллыбыт буолуохтаах?
— Бэйэбит холбутугар элбэх үлэни ыыттыбыт. Ол курдук, 21 хочуолунайы аныгы технологиянан саҥардан биэрдибит, 21 саҥа хочуолунайы туттубут уонна 32 км уһуннаах ититэр ситими саҥардан оҥордубут.
Тэрилтэ өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн биир бастакынан “Туһанааччы – Ситим – Генерация» диэн эниэргийэни кэмчилээһин үлэтин табыгастаахтык аттаран ыыппытын бэлиэтиибин. Маны олоххо киллэрэр инниттэн 2013 сыллаахха “Энергосберегающие технологии” ХЭУо-ны кытта бииргэ үлэлииргэ хантараак түһэрсэммит 20 хочуолунай эниэргийэни кэмчилээн туһанарын ситиспиппит бары өттүнэн көдьүүстээх буолла. Ол курдук, 5 саҥа хочуолунай туттубут, иккини саҥардан биэрдибит уонна 0,5 км уһуннаах полиэтиленовай ититэр ситими сир аннынан ыыттыбыт.
— Эһиги чааһынай дьиэлэри киин ититэр ситимҥэ холбуур анал бырагыраамаҕа күүскэ ылсан үлэлээбиккит. Хас дьиэни холбоотугут?
— Манна анаан-минээн ылсан үлэлээбиппит түмүгэр, улуустан ыраах сытар түөрт нэһилиэккэ 200-тэн тахса чааһынай дьиэни киин ититэр ситимҥэ холбоотубут. Билигин ити 200-тэн тахса дьиэ хаһаайыттара кыһын оһох оттор диэни умнубуттарын ааһан, куорат кыбартыыраларын курдук толору хааччыллыылаахтык тэринэн олороллор. Ити бырагырааманы олоххо киллэрэр инниттэн кыбартаалынай 5 саҥа хочуолунайы туттубут, 13-һү саҥардан оҥордубут уонна 12 км уһуннаах киин ититэр ситими тартыбыт.
Бу үлэбит үрдүк сыанабылы ылбыта. Ол курдук, 2016 сыллаахха бүтүн Арассыыйатааҕы «МЕДИАТЭК – 2016» диэн куонкуруска “Энергоэффективность и энергосбережение” номинация кыайыылаахтара буолан, иккис миэстэни ылбыппыт уонна былырыын “Ежегодная общественная Премия “Регионы – устойчивое развитие” диэн бүтүн Арассыыйа таһымнаах куонкуруска кыайыылааҕынан буолбуппут. Ол гынан баран, куонкурус аата куонкурус, ити туһугар үлэлиир-хамсыыр буолбатахпыт. Биһиги сүрүн сыалбыт-сорукпут чааһынай дьиэттэн саҕалаан социальнай хабааннаах тэрилтэлэри бу тыйыс усулуобуйалаах сиргэ сөптөөх итиинэн хааччыйыы буолар. Дьоммут-сэргэбит олохторо тупсарын, чэпчиирин туһугар кыһаллабыт. Бу буолар биһиги сүрүн сыалбыт-сорукпут!
Иннокентий Александров. edersaas.ru