Бу күннэргэ Чурапчы улууһун Мындаҕаайы нэһилиэгэр улуустардааҕы муниципалитеттар дьиэ кэргэҥҥэ бэлиитикэтигэр исписэлиистэрин, дьахталлар сэбиэттэрин салайааччыларын, “Автоледи” кулууптар өрөспүүбүлүкэтээҕи “Актыып оскуолата” сэминээр буолан ааста.
Суолталаах тэрээһиҥҥэ 13 улуустан 192 дьахтар кыттыыны ылла.
Ол курдук, Амма, Бүлүү, Үөһээ Бүлүү, Горнай, Мэҥэ-Хаҥалас, Нам, Сунтаар, Уус-Алдан, Усуйаана, Таатта, Хаҥалас, Чурапчы улуустарыттан, Дьокуускай куораттан кэлбит дьахталлар араас түмсүүлэрин актыбыыстара “Актыып оскуолата” сэминээргэ «төгүрүк остуол» ыыттылар. Онно СӨ Ыччат дьыалатын уонна дьиэ кэргэн бэлиитикэтин миниистирин солбуйааччы Савва Михайлов, СӨ дьахталларын уопсастыбаннай тэрилтэлэрин салайааччыта Анжелика Андреева, Чурапчы улууһун баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Октябрина Петрова, “Арчы” үөрэх кыһатын, Чурапчы улууһунааҕы ОГБДД, сэминээри ыытар эппиэттээх исписэлиистэр кыттыыны ыллылар.
Суолталаах тэрээһиҥҥэ өрөспүүбүлүкэтээҕи тэрээһиҥҥэ улуустарынан «Автоледи» түмсүүлэр бэйэлэрин билиһиннэрдилэр. Ол курдук, Амматтан «Амга Автоледи» — Вероника Стручкова, Горнайтан – Айталина Баишева, Намтан — Вероника Винокурова, Мэҥэттэн — Ньургуйаана Охлопкова — барыта 11 автокулууп бэрэстэбиитэллэрэ бэйэлэрин бырайыактарын билиһиннэрдилэр, үлэ уопутун атастастылар.
Биллэн турар, актыбыыстар ох курдук оҥостон кэлэн, тыҥааһыннаах киирсии кэнниттэн 1-кы бочуоттаах миэстэҕэ Чурапчы улууһа (лиидэр Надежда Прокопьева), 2-с миэстэҕэ Хаҥалас улууһун «Эркээни» автокулууба (лиидэр Олеся Афанасьева), 3-с миэстэҕэ — Анна Ефимова тахсан, кыайыы өрөгөйүн биллилэр.
Бириистэри бары куонкурустарга хас биирдии кыттааччы хамаанда туруорда. Ону тэҥэ Чурапчы улууһун тэрилтэлэрэ спонсордардаатылар. Кыттааччылар усунуостарыттан эмиэ тутуннулар.
«Актыып оскуолата» диэн аата да этэринии, күөн-күрэстэр бары да айар-тутар, тэрийэр дьоҕуру көҕүлүттэн туппут дьону инники күөҥҥэ таһаарар айылгылаах буолан, олус көхтөөхтүк аастылар. Ол курдук, «Айан Хотун-2017» өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурус кыттааччылара айар дьоҕурдарын, интэриэстэрин (хобби), уруулга олорор дьахтар көстүүмүн, саха таҥаһын кэтэн көрөөччү дьүүлүгэр таһаардылар. Манна тэҥнээҕин булбакка, 1-кы миэстэҕэ тахсан, үс оҕо күн-күбэй ийэтэ, Мэҥэ Хаҥалас улууһун бэрэстэбиитэлэ Любовь Гаврильева «сулустаах чааһа» умайда. Киниэхэ спортивнай муннук анал бириис тигистэ. Оттон 2-с миэстэни ылбыт, эмиэ 3 оҕо ийэтэ, Таатта бэрэстэбиитэлэ Аргунова Лидия спортивнай тренажерынан наҕараадаланна. 3-с миэстэлээх Нам улууһун бэрэстэбиитэлэ, икки оҕо тапталлаах ийэтэ Екатерина Маркова тедевизор бэлэхтээх дьиэтигэр аттанна. Сыаналаах бириистэри СӨ Ыччат дьыалаларын уонна дьиэ кэргэн бэлиитикэтин министиэристибэтэ туруорда. Оттон Кубоктарынан кыайыылаахтары СӨ Дьахталларын уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһа бэлиэтээтэ.
«Түһүлгэ» куонкурус быйылгы РФ Экология сылыгар, СӨ Ыччат сылыгар уонна Чурапчы улууһугар История сылыгар ананна. Онон бу тиэмэлэри актыбыыс дьахталлар «тулуппатылар», ис хоһооннорун толору арыйдылар.
Бу куонкуруска 1-кы миэстэни Мэҥэ-Хаҥалас, 2-с миэстэни Таатта улуустарын актыбыыстара, 3-һү Хаҥалас «Эркээнитэ» ылан, кыайыы сырдык дьаралыгар куустардылар
Саамай быһаарыылаах, тыҥааһыннаах күрэхтэһиинэн “Суперавтокулууп” күрэхтэһии буолла. Манна суоппар дьахталлар эр киһиэхэ да уустук массыынанан ыытыы маастарыстыбатын көрдөрдүлэр. Ыксаллаах быһыыга-майгыга суһал медицинскэй көмөнү оҥоруу, бириэмэҕэ көлүөһэ уларытыыта курдук көрүҥнэри суоппар дьахталлар чиэстээхтик аастылар.
Кыайыылааҕынан Мэҥэ-Хаҥалас улууһа ааттанна (бирииһэ — улуус баһылыга А.Т. Ноговицынтан 10 тыһ. солк.). Иккис миэстэҕэ — Таатта улууһа (бирииһэ — 5 тыһ. солк.), үһүс миэстэ — Хаҥалас улууһа (“Хаар айан” бырайыак автора, Бахсы нэһилиэгин баһылыга И.Ф. Барашков анал бирииһэ).
Тэрээһиҥҥэ кыттыбыт актыбыыс дьахталлар тугу ордук бэлиэтии көрдүлэр уонна тэрийээччилэргэ махтаннылар. Чурапчы улууһун араас нэһилиэктэриттэн 17 дьахтар сэбиэтэ кэлэн кыттыыны ылла.Хас биирдии нэһилиэк улуустары бэйэтин «кынатыгар» ылан шефтэһии олохтоото. Холобура, Чыаппара нэһилиэгин дьахталларын сэбиэтэ Сунтаар улууһун дэлэгээссийэтин көрүстэ. Сэминээр кыттааччылара лиэксийэ аахпыт исписэлиистэр үрдүк таһымнарын олус биһирии ылыннылар. Тэрээһин аһыллыытын уонна сабыллыытын сценарийын Улуустааҕы култуура управлениета кыайа-хото тутта»Актыып оскуолатын» Дьиэ кэргэн уонна ыччат министиэристибэтэ чаастатык ыытарыгар санаа этилиннэ. Дьону кытта ыкса үлэлиир исписэлиистэри көҕүлээн, «Дьиэ кэргэн бэлиитикэтин туйгуна» диэн анал бэлиэни олохтуурга этии киирдэ. Сыл түмүгэр министиэристибэ «Дьиэ кэргэн уонна оҕо балаһыанньатын тупсарыыга бастыҥ муниципальнай тэриллии» анал бэлиэни олохтуурга санаа этилиннэ. «Хаар айан» бырайыак салайааччыта Иннокентий Барашков суоппар дьахталларга маннык күрэхтэһиини олохтуурга этии киллэрдэ. Олус тэрээһиннээх «Актыып оскуолатын» ыытыыга өйөөбүт Чурапчы улууһун баһылыга Андрей Ноговицыҥҥа, баһылыгы социальнай боппуруостарга солбуйааччы Октябрина Филипповаҕа, тэрээһин үлэҕэ сүүрбүт-көппүт Чурапчы улууһун дьахталларын сэбиэтин салайааччыта Александра Седалищеваҕа, муниципалитет дьиэ кэргэҥҥэ отделын исписэлииһэ Татьянаҕа Бушковаҕа, Мындаҕаайытааҕы дьахталлар сэбиэттэрин салайааччы Мария Дьячковскаяҕа биһиги, бу өрөспүүбүлүкэтээҕи суолталаах сэминээри тэрийэн ыытааччылар, ыытар үлэбитин үрдүк таһымнаабыттарыгар барҕа махталбытын тиэрдэбит, — диэн санааларын тиэртилэр СӨ Дьахталларын сойууһун салайааччыта Анжелика Андреева уонна СӨ Ыччат дьыалаларын уонна Дьиэ кэргэн бэлиитикэтин министиэристибэтин эппиэттээх исписэлииһэ Анна Пермякова.
Эһиил VII төгүлүн ыытыллыахтаах «Автоледи» күрэх эстафетатын былааҕын үөрүүлээх быһыыга-майгыга Таатта улууһугар туттарылынна. Үтүө үгэс салҕанар.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru