“Сиваглинскайдааҕы баайдаах сири баһылааһын – тимир рудатын хостооһуҥҥа Саха сиригэр бастакы бырайыагынан буолуоҕа. Биллэрин курдук, өрөспүүбүлүкэҕэ тимир рудатын саппааһа балачча баар. Ол эрээри араас биричиинэлэринэн тимир рудата баайдаах сирдэри туһаҕа таһаарыы бырайыага дьиҥнээхтик ыытылла илик”, — диэн СӨ Ил Дархана Айсен Николаев сүбэ мунньахха бырайыак сүрүн боппуруоһун дьүүллэһиигэ эттэ. Бырайыак быйыл 4 кыбаарталга үлэтин саҕалыахтаах. Баайдаах сири баһылааһын лиссиэнсийэтэ “Мечел” ПАУо “Саха сиринээҕи рудалаах хампаанньа” ХЭТ-кэ баар. Бырайыак үлэлээтэҕинэ 450 үлэ миэстэтэ тэриллэн, олохтоох каадырдары үлэҕэ ылыахтара диэн этиллэр.
* * *
Саха сирэ уонна Татарстан тыа хаһаайыстыбатын сайдыытыгар бииргэ үлэлэһиэхтэрэ. Бу туһунан СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Андрей Тарасенко Татарстан Өрөспүүбүлүкэтин Бэрэсидьиэнэ Рустам Миннихановы кытта көрсүһүүтүн түмүгүнэн иһитиннэрдэ. Маныаха кини түргэнник ситэр салаалары сайыннарыыга улахан болҕомто ууруллуоҕун, бу хайысха олохтоох оҥорон таһаарыыга уонна тыа сирин олохтоохторун дохуоттаах оҥорууга суолталаах буолуоҕун бэлиэтээтэ. Маны сэргэ, Саха сирэ Татарстан сиригэр-уотугар үлэлиир КАМАЗ массыынаны дойдуга оҥорон таһаарааччыны кытта бииргэ үлэлэһиитин кэҥэтэрин туһунан этилиннэ.
Манна сыһыары туттахха, быйыл бэс ыйыгар Дьокуускайга Татарстан Өрөспүүбүлүкэтин күннэрэ буолуохтара.Маныаха өрүттэр Татарстан САССР 100 сылыгар анаммыт тэрээһиннэргэ кыттыытын эмиэ дьүүллэстилэр.
* * *
Доруобуйа бүтүн аан дойдутааҕы күнүн көрсө СӨ Доруобуйа харыстабылын миниистирэ Лена Афанасьева дэкээдэтэ иитинэн ханнык дьаһаллар ыытыллалларын кэпсээтэ. Тустаах министиэристибэ бэлэмниир кэккэ дьаһаллара САССР тэриллибитэ 100 сылыгар уонна Ийэ сылыгар ананаллар. Дэкээдэ “Олоххо 10000 хардыы» аахсыйанан саҕаланна. Ону сэргэ, Дьокуускайга “МедЭкспо. Доруобуйа уонна кэрэ буолуу” эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы XI быыстапка буола турар. Маны таһынан, доруобуйа дьаарбаҥкалара ыытыллаллар. Ыраах сытар нэһилиэнньэлээх пууннарга өрөспүүбүлүкэ мэдиссиинэҕэ тэрилтэлэрин исписэлиистэрэ кыттыылаах көһө сылдьар биригээдэлэр үлэлииллэр.
* * *
Кыһыҥҥы суолу-ииһи баттаһа тимир суолунан таһаҕас таһыыта тиһиктээхтик салҕанар. Ол курдук, СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Михаил Никифоров иһитиннэрбитинэн, ыраах улуустарга кыһыҥҥы суол баарына аһы-үөлү тиэрдиэхтэрэ. Маныаха билиҥҥи туругунан «Арассыыйа тимир суоллара» ААУо ситиминэн 1524 богуон айаннаан иһэр. Итинтэн Аллараа Бэстээххэ 772 богуон кэлиэхтээх, ол иһигэр түөрт сүүһэ аһы-үөлү тиэммитэ этиллэр.
* * *
Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатыра бүгүн, муус устар 6 күнүгэр, “Ньургун Боотур” операны Москваҕа көрдөрөр. Композитор Марк Жирков “Дьулуруйар Ньургун Боотур” оператыгар 220 артыыс: опера сүрүн солистара, балет бөлөҕө, хор уонна симфоническай оркестр кыттар.
«Дьулуруйар Ньургун Боотур» — Опера уонна балет тыйаатырын устуоруйатыгар төрдүс туруоруу. “Дьулуруйар Ньургун Боотур” көрөөччүгэ аан бастаан 1955 сыллаахха Дьокуускайга, онтон 1957 сыллаахха Москваҕа Саха сирин литературатын уонна ускуустубатын декадатын чэрчитинэн көрдөрүллүбүтэ.