Ахсынньы 14 күнүгэр Москваҕа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтин дьиэтигэр бөдөҥ судаарыстыбаннай, политическай деятель И.Н.Винокуров (1893-1935) олоҕун, үлэтин туһунан кинигэ сүрэхтэниитэ буолла.
Саха сирэ Арассыыйа судаарыстыбатын састаабыгар киирбитэ 385 сылынан Москваҕа Саха сирин Күннэрин чэрчитинэн ыытыллыбыт бу тэрээһиҥҥэ И.Н.Винокуров биир дойдулаахтара – Чурапчы улууһун дэлэгээссийэтэ кыттыыны ылла.
Кинигэ сүрэхтэниитэ Чурапчы улууһун аҕа баһылыга Андрей Ноговицын тыл этиитинэн саҕаланна. Андрей Тимофеевич, Чурапчы улууһугар биллэриллибит История сылын түмүктүүр кэмҥэ, дойдубут сайдарын туһугар олохторун да кэрэйбэккэ үлэлээбит-хамсаабыт биир дойдулаахтарбыт, саха чулуу уолаттара С.А.Новгородов уонна И.Н.Винокуров сүдү суолталарын үйэтитэр документальнай киинэ, кинигэ сүрэхтэниилэрэ кинилэр олорон ааспыт, көмүс уҥуохтара харалла сытар Санкт-Петербург, Москва куораттарга ыытыллара биир бөдөҥ историческай түгэн буоларын бэлиэтээтэ.
Бу кинигэ, 1924с. Саха АССР Народнай Комиссардарын Сэбиэтин Бэрэссэдээтэлэ Иван Николаевич Винокуров аатын үйэтитэр өрөспүүбүлүкэтээҕи хамыыһыйа чилиэнэ Михаил Друзьянов көҕүлээһининэн күн сирин көрдө.
Тэрээһини Москваҕа Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бастайааннай бэрэстэбиитэлин бастакы солбуйааччы Ю.В.Заболев салайан ыытта. “И.Н.Винокуров дьылҕатыгар Москва суолтата” дакылааты постпредство сүбэһитэ Н.Н. Колодезникова оҥордо. Оттон “И.Н.Винокуров үлэтин көрдөрөр национальнай архыып докумуоннара” диэн дакылаатыгар СӨ Национальнай архыыбын начаалынньыга П.И.Корякин кинигэ Казань, Оренбург, Саха сирин архыыптарын докумуоннарынан түмүллэн оҥоһуллубутун бэлиэтээтэ. И.Н.Винокуров сиэнэ Н.В.Иванова, хос сиэнэ Г.В.Винокуров эһэлэрин, хос эһэлэрин үйэтитэр үлэ ыытылларыттан долгуйа үөрэллэрин, махтаналларын эттилэр. Саҥа кинигэ туһунан санааларын С.А.Новгородов аатынан Чурапчы орто оскуолатын историяҕа учуутала Л.П.Илларионова, медицинскэй наука доктора, профессор К.Г.Башарин, техническэй наука кандидата В.С.Томскай, “Рик-финанс” генеральнай дириэктэрэ Д.П.Захаров үллэһиннилэр.
Олохпутугар тахсыбыт тыйыс алҕастары көннөрөн, кырдьыктаах историяны көрдөрүү, биллэрии дойдубут сөптөөх суолунан сайдарыгар улахан суолталааҕын тэрээһиҥҥэ кыттыбыт дьон бары бэлиэтээтилэр.
Светлана Ефимова, учуутал. «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru сайтыгар анаан.