Маннык ааттаах кинигэ Лондоҥҥа тахсыбытын туһунан Саха тыйаатырын артыыһа Куприян Михайлов кэпсээтэ.
Кинигэ ааптарынан Англияттан Саха сиригэр, Бүлүү куоракка, номоххо киирбит амарах санаалаах сиэстэрэ Кэт Марсден суолунан айаннаан кэлэ сылдьыбыт чинчийээччи, Королевскай географическай уопсастыба чилиэнэ, гуманитарнай наукаларга магистр, документалист-режиссер Джеки Хилл-Мерфи буолар.
Бэйэтин баҕатынан омук тылын дьулуһан үөрэтэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа Куприян Михайлов 2014 сыллаахха Лондоҥҥа, Британия Үөрэтэр киинигэр бара сылдьыбыта. Чуолаан ол кэмҥэ, Саха сириттэн сылдьар биир дойдулаахтарын — английскай тыл учуутала Лена Кычкинаны уонна оператор Ойарс Семеновы кытта Джеки Хилл-Мерфини көрсүбүттэр уонна Хиллингдон кылабыыһатыгар аһымал санаа сиэстэрэтэ Кэт Марсден уҥуоҕар тиийэн, кини сырдык аатыгар сүгүрүйбүттэр. Ааптар Джеки Хилл-Мерфи кинигэтигэр ол түгэни ахтыбыт.
Куприян Васильевич итини сэргэ, англичан-доҕотторун көмөтүнэн Лондон архыыбыттан Кэт Марсден туһунан саҥа докумуоннары булан, дойдутугар аҕалбыт.
Биллэн турар, кинигэни бэйэтин арыйталаан көрө, ааҕа иликкэ, туох матырыйааллар киирбиттэрин этэр кыах бакаа суох. Оттон 2013 сыллаахха айанньыт, режиссер Джеки Хилл-Мерфи Кэт Марсден суолунан Сибиири биир гына хайдах айаннаан кэлбитин, Бүлүү куорат олохтоохторо, интеллигенция, устудьуоннар олус истиҥник көрсүбүттэрин, кинилэр көмөлөрүнэн Кэт Марсден туһунан үгүс саҥаны билбитин, элбэх матырыйаалы хомуйбутун туһунан интернет ситимиттэн булан ааҕыахха сөп.
Татьяна Маркова.
Ыспыраапка
Кэт Марсден ( Kate Marsden, 1859-1931) – Англия биллиилээх амарах санаалаах сиэстэрэтэ, араҥ ыарыылаахтарга көмөлөһүүгэ олоҕун бүтүннүү анаабыта. Россиятааҕы Кыһыл Кириэс уопсастыба уонна Британия медицинскэй сиэстэрэлэрин Королевскай ассоциацияларын чилиэнэ.
1859 с. кыахтаах адвокат дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ.
1877 с. бэйэтин баҕа өттүнэн, аһымал санаа сиэстэрэтин быһыытынан, русско-турецкай сэриигэ барбыта.
1884 с. ийэтиниин Новай Зеландияҕа сэллигинэн ыалдьыбыт эдьиийин Эннини ыарыылыы кэлбитэ.
1891-1892 сс. – Сибиири биир гына айаннаан, Саха сирин араҥ ыарыылаахтарыгар тиийбитэ.
1893 с. Чикагоҕа аан дойдутааҕы быыстапкаҕа Саха сиригэр уонна Камчаткаҕа тутарга былааннаабыт икки лепрозорий моделын билиһиннэрбитэ.
Бүлүүгэ ыарахан ыарыылаахтарга лепрозорий тутуллуутугар көмөлөспүтэ.
1895 с. Сиб. Франциско араҥ ыарыыны утары охсуһууга Уопсастыбатын төрүттээбитэ.
1914 с. Бексхилл-он-Си Естественнэй устуоруйаҕа мусуойун төрүттээччилэртэн биирдэстэринэн буолбута.
Кини бэйэтэ уустук дьылҕаламмыта. Дьадаҥытык олорон, 1931 с. ыарахан ыарыыттан өлбүтэ.
Билигин Бүлүүгэ Кэт Марсден аатынан уулусса, мусуой уонна сквер, Дьокуускайга киниэхэ аналлаах сквер бааллар.
1991 с. Саха сиригэр көстүбүт 55,6 караттаах бөдөҥ алмааска “Аһымал санаа сиэстэрэтэ Кэт Марсден” аат бэриллибитэ.
2009 с. Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатыра “Кэт Марсден. Айыы санаа аанньала” испэктээги туруорбута.