Михаил Никифоров: Бэрэсидьиэн тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга чорботуллар соруктары бэлиэтээтэ

Бырабыыталыстыба баһылыгын солбуйааччы Михаил Никифоров дойду Бэрэсидьиэнин аһаҕас биэриитигэр санаатын үллэһиннэ.

edersaas.ru

– Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ ааспыт сыл түмүгүн туһунан этэригэр, тыа хаһаайыстыбатын сорох бородууксуйаларынан, холобур, хортуоппуйунан хааччыллыы дойду таһыттан ситэриллибитин, онтон сылтаан сыана үрдээбитин бэлиэтээтэ. Биһиги кураантан тэптэрэн, хортуоппуйу өрөспүүбүлүкэ таһыттан атыыласпыппыт. Быйыл ыһыыга былааммытын толордубут эрээри, хайдах үүнүү ылыллара сүрүннээн айылҕаттан тутулуктаах.

Владимир Путин тыа хаһаайыстыбатыгар 350 млрд., тыа сирин социальнай сайдыытыгар 35 млрд солк көрүлүннэ диэтэ. Быйыл «Тыа сирин територияларын кэлим сайдыытын» бырагырааматынан биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр федеральнай бүддьүөттэн 1,8 млрд., өрөспүүбүлүкэттэн 100 мөл солк, барыта холбоон 1,96 млрд солк көрүлүннэ. Бу бырагыраама олоххо киириэҕиттэн элбэх тутуу ыытылынна. Кэлэр 2022 с. куонкуруһугар 72 бырайыак киирбититтэн 25 бырайыак талылынна. Бу бырайыактартан күһүн өссө сүүмэрдээһин ыытыллыаҕа.

Дойду Баһылыга тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга чорботуллар соруктары бэлиэтээтэ. Мелиорацияҕа болҕомтотун уурда. Быйыл бу салааҕа федеральнай бүддьүөттэн 11,67 мөл. солк. көрүлүннэ, кэлэр сылга үбүлээһин кээмэйэ үрдэтиллэригэр эрэнэбит. Бааһынай хаһаайыстыбалары өйөөһүҥҥэ 461 мөл., ол иһигэр федеральнай бүддьүөттэн 305, 3 мөл. солк. көрүлүннэ.

Дьоҕус уонна орто урбааны өйөөһүҥҥэ былырыын дойду үрдүнэн 1 трлн солк. көрүллүбүтэ, онно эбэн эрэгийиэннэр эмиэ харчы көрбүттэрэ. Саха өрөспүүбүлүкэтигэр кирэдьиит ыстаапкатын, аренда төлөбүрүн намтатыыга кэккэ дьаһаллар ылыллыбыттара. 2020 с. урбааны уонна туризмы сайыннарыы судаарыстыбаннай бырагырааматынан 1 297, 91 мөл солк., ол иһигэр федеральнай бүддьүөттэн 345,40 мөл., өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 220,09 мөл. көрүллүбүтэ, бүддьүөтү таһынан 732,412 мөл. солк. тардыллыбыта («Урбааны сайыннарыы пуондата» МКК биэрбит сойуомугар дебиторскай иэс үрдээһин суотугар). Билигин бу салаанан үлэ салҕанар, ол иһигэр сыллааҕыта 6-8 %-наах чэпчэтиилээх кирэдьиит, ороскуот сорох чааһын толуйуу уо.д.а. көрүллэр. Бу сыалга 231,32 мөл солк көрүлүннэ.

Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru