САССР 100 сылын бырааһынньыктарын күннэригэр, муус устар 30 күнүгэр, өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар Сүрэх-тымыр саҥа киинэ үөрүүлээх быһыыга-майгыга аһылынна.
Киин «Саха АССР тэриллибитэ 100 сылыгар — 100 социальнай суолталаах эбийиэк» бырайыак чэрчитинэн үлэҕэ киллэриллэр.
Уһук Илиҥҥэ доруобуйа харыстабылын бастыҥ тэрилтэлэриттэн биирдэстэрэ буолуохтаах Киин аһыллыытыгар Арассыыйа доруобуйатын харыстабылын миниистирэ Михаил Мурашко, кини солбуйааччыта Евгений Камкин, СӨ Ил Дархана Айсен Николаев, РФ Судаарыстыбаннай думатын дьокутаата Галина Данчикова, СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Ольга Балабкина уо.д.а. кытыннылар.
Үөрүүлээх сиэргэ-туомҥа элбэх ыалдьыт, ол иһигэр биллиилээх кардиологтар, неврологтар, терапевтар, ыарыыны сэрэтэр мэдиссиинэ салаатын исписэлиистэрэ, дойду сүрүннүүр мэдиссиинискэй килииникэлэрин доруобуйатын харыстабылын тэрийээччилэр кытыннылар.
Ыалдьыттар ортолоругар -– «Е.И.Чазов аатынан кардиология НМИЦ» генеральнай дириэктэрэ, РНА академига, бэрэпиэссэр, Киин, Урал, Сибиир уонна Уһук Илин федеральнай уокуруктарга РФ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин штаты таһынан кылаабынай кардиолог исписэлииһэ Сергей Бойцов, РФ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин «НМИЦ ТПМ» ФГБУ дириэктэрэ, Арассыыйа Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин терапияҕа уонна быраас уопсай быраактыкатыгар штаты таһынан кылаабынай исписэлииһэ, РНА кэрэспэдьиэн-чилиэнэ, бэрэпиэссэр, ВАК президиумун чилиэнэ Оксана Драпкина, Арассыыйа ФМБА «Мэйии уонна нейротехнологиялар федеральнай кииннэрэ» ФГБУ Цереброваскулярнай патология уонна инсульт институтун дириэктэрэ, м.н.д. Николай Шамалов, РФ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин «Доруобуйа харыстабылын тэрийии уонна информатизация киин научнай-чинчийэр института» ФГБУ «Сүрэх-тымыр ыарыыларын утары охсуһуу» федеральнай бырайыагы олоххо киллэриигэ сүрүннүүр киин салайааччытын солбуйааччы Регина Иващенко уо.д.а. бааллар.
РФ доруобуйа харыстабылын миниистирэ Михаил Мурашко:
«Бүгүн биһиги сүҥкэн эбийиэги, мэдиссиинэ бриллианын, эрэгийиэҥҥэ хайаан да наадалаах Кардиология киинин арыйабыт. Киин үрдүк технологиялаах аныгы мэдиссиинискэй тэриллэринэн хааччыллыбыт», -– диэн, өрөспүүбүлүкэҕэ эмтээһиҥҥэ инновация уонна ыарыыны сэрэтии ньымаларын көдьүүстээхтик туһанар Киин буолуоҕун туһунан эттэ.
Михаил Мурашко Арассыыйа Федерациятын наҕараадаларын туттарда. «Доруобуйа харыстабылын туйгуна» бэлиэни Килиниичэскэй киин дириэктэрэ Алквиад Булатовка, сүрэх-тымыр ыарыыларын эмтиир киин дириэктэрин солбуйааччы Николай Ильиҥҥэ, быраастар Андрей Николаевка, Владимир Осиповка, Наталья Силинаҕа, ыстаарскай сиэстэрэлэргэ Елена Бурцеваҕа, Туяра Улароваҕа; РФ Доруобуйа харыстабылыгар миниистирин Махтал суруктарын кардиология өрөспүүбүлүкэтээҕи диспансерын дириэктэрин солбуйааччы Лена Сокольниковаҕа, бөлөх сэбиэдиссэйигэр Сергей Анисимовка, мэдиссиинискэй сиэстэрэ-анестезист Роза Анисимоваҕа, быраас Алексей Слепцовка туттарда.
Мэдиссиинэ национальнай киинин Сүрэх-тымыр киинин тутуу «Уһук Илин уонна Забайкалье» федеральнай бырагырааманан Саха сирин экэнэмиичэскэй улаатыытын кииннэрин социальнай сайдыыларын Былаанын дьаһалларын чэрчитинэн олоххо киллэрилиннэ.
«Саҥа Киини арыйыы биһиги өр сыллаах сорукпут этэ. Билигин чугастааҕы сорукпутунан Онкология киинин тутууну түмүктээһин уонна үлэҕэ киллэрии буолар. Кистэл буолбатах, искэн ыарыылаахтар ахсааннара элбиир. Биһиги онкология киинэ эмиэ маннык таһымнаахтык тутуллуоҕар эрэнэбит. Ону таһынан инникитин инфекционнай балыыһаны тутуохтаахпыт. Хомойуох иһин, Дьокуускайга оннук анал балыыһабыт суох. Инфекционнай балыыһа баар буолуохтааҕын ковид балаһыанньата көрдөрдө», -– диэн Айсен Николаев үлэ салҕыы барарын туһунан эттэ.
Ил Дархан Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай наҕараадаларын үөрүүлээх быһыыга-майгыта туттарда. «СӨ Үтүөлээх бырааһа» бэлиэнэн Сардана Ноговицына, «Гражданскай килбиэн» бэлиэнэн быраас Кузьма Колосов, Ил Дархан Грамотатынан эпэрээссиийэ ыстаарскай мэдиссиинискэй сиэстэрэтэ Наталья Петрова наҕараадаланнылар.
Сүрэх-тымыр саҥа киинэ Өрөспүүбүлүкэтээҕи 1 №-дээх балыыһа-Мэдиссиинэ национальнай киинин структурнай подразделениетынан буолуоҕа. Киин уопсай иэнэ -– 20 тыһыынчаттан тахса кв.м. Манна кардиология, нейрососудистай, неврология уо.д.а. отделениелар баар буолуохтара. Эбийиэк 150 уопсай уонна реанимация 25 куойкалаах.
Балыыһа отделениелара хас да мэдиссиинискэй тэрилтэ холбоһон тэрилиннилэр: сорох үлэһиттэр уонна отделениелар Өрөспүүбүлүкэтээҕи 2 №-дээх балыыһаттан кэлэллэр, онтон сүрүн өлүүнү Мэдиссиинэ национальнай киинин кардиохирургияҕа уонна кардиологияҕа отделениелара ылаллар.
Мэдиссиинэ национальнай киинин саҥа подразделениеларын кыаҕа аныгы килииникэ саамай үрдүк ирдэбиллэригэр эппиэттиир. Киин өҥөтүнэн биһиги өрөспүүбүлүкэбит ыраах сытар улуустарыттан саҕалаан, Дьокуускай куорат олохтоохторо эмиэ туһаныахтара.
Сүрэх-тымыр киинэ өрөспүүбүлүкэ нэһилиэнньэтин киэҥ араҥатыгар, ол иһигэр ыраах сытар сирдэр олохтоохторугар, үрдүк технологиялаах мэдиссиинискэй көмө муҥутуур табыгастаах оҥоруохтаах. Саҥа эмтиир тэрилтэ үлэлээн, мэдиссиинэ көмөтүн күүтүү бириэмэтэ кылгыыра күүтүллэр, Киин исписэлиистэрэ сылга 50 тыһыынча кэриҥэ эмтэнээччини көрүөхтэрэ. Ону сэргэ, саҥа Киин «Доруобуйа харыстабыла» национальнай бырайыак чэрчитинэн биир сүрүн соругу -– 2024 сылга сүрэх-тымыр ыарыыларыттан өлүүнү 23,4% аччатар соругу туруорар.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Мария ВАСИЛЬЕВА (СИА) түһэриилэрэ