Михаил Мишустин халаан уутун уонна ойуур баһаардарын содулларын туоратыыга аналлаах мунньаҕа буола турар
Бүгүн, атырдьах ыйын 15 күнүгэр, РФ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Михаил Мишустин Дьокуускайга кэлэн бастаан утаа «Дьокуускай» IT-пааркаҕа сылдьан, резиденнэр бырайыактарын кытта билистэ.
Санатар буоллахха, Михаил Мишустин Саха сиригэр Горнай-Алтайтан кэллэ, бу ааспыт бээтинсэҕэ Алтайга уонна Арассыыйа үгүс эрэгийиэннэригэр олохтоох туризмы сайыннарыы боппуруостарыгар улахан мунньаҕы ыыппыта. Салгыы халаан уутун уонна ойуур баһаардарын содулларын туоратыыга аналлаах мунньаҕы ыытта.
Мунньах тута ойуур баһаарын умуруоруу боппуруоһутта саҕаланна. «РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин быһаччы сорудаҕынан ойуур баһаардарын умуруорууга үп-харчы көрүллүүтэ лаппа улаатта. РФ тустаах сокуоннарыгар уларытыылар киирэннэр умулларыы үлэтин түргэнник ыытыыга сөптөөх миэрэлэр ылыллалларыгар көмөлөстө. Быйыл балаһыанньа хайдаҕын туһунан федеральнай уонна эрэгийиэннэр салайааччылара дакылааттыахтара, туох үлэ ыытылларын, ыытыллыбытын истиэхпин баҕарабын» — диэн Михаил Владимирович эттэ.
Бастаан утаа РФ Гражданскай оборуонаҕа, ыксаллаах быһыыны-майгыны туоратыыга миниистирэ Александр Куренков сүрүн дакылааты оҥордо. Кини информационнай кииннэр РФ ЫБММ-ын кытта бииргэ үлэлииллэрин хааччыйыахтаахтарын эттэ. «Саха сиригэр халаан уутуттан эмсэҕэлээбит нэһилиэнньэҕэ көмө бара турар. Саха сиригэр уонна Хабаровскай кыраайга кэккэ кыһалҕалар бааллара билиннэ. Ол курдук, авиапортар балаһалара бэлэмэ суохтара билиннэ. Ити болҕомтоҕо ылыллыаҕа. Сааскы халаан уута этэҥҥэ ааста. Ардахтан үөскүүр халааннар кэккэ ыарахаттары үөскэттилэр. Кинилэр хаһан, ханна үөскүүллэрэ тута биллибэт, манна аналлаах исписэлиистэр баар буолуохтаахтара билиннэ. Халаан уутуттан көмүскүүр эбийиэктэри тутууга болҕомто ууруллар», — диэн иһитиннэрдэ.
РФ Айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа миниистирэ Александр Козлов «Ааспыт сыл бүтүүтэ Сахалиҥҥа ойуур баһаардарын умуруорууга аналлаах мунньах буолбута. Сөптөөх үп көрүллэрэ быһаарыллан, быйыл ааспыт сыллааҕар балаһыанньа быдан этэҥҥэ. Уһук Илиҥҥи уокурукка ойуур баһаардара туруулара үс төгүл кыччаата. Түгэнинэн туһанан, ойуур баһаардарын умуруорууга үлэлээбит уонна үлэлии сылдьар байыастарга махталбын тиэрдэбин. Саха сиригэр уонна Хабаровскай кыраайга балаҕан ыйыгар диэри ойуур баһаардара турар куттала баар. Сорох эрэгийиэннэр федеральнай үбү ылан баран, бэйэлэрин үптэрин сарбыйан биэрдилэр. Бу сыыһа, сөбө суох быһаарыныы, кэлэр сылга маннык тахсыа суохтаах. Сокуон өттүгэр кэккэ уларытыылары киллэрдибит. Ол курдук, эрэгийиэҥҥэ сэттэ күн устата ыксаллаах быһыы-майгы эрэсиимэ турбут буоллаҕына, оччоҕуна эрэ РФ таһымыгар тута биллэриллэрин туһунан уларыйыы киирдэ.
Сааскы халаантан сыл аайы экэнэмиичэскэй хоромньу тахсар. Уһук Илиҥҥэ 37 ууну тутар, көмүскүүр аналлаах даамба тутуллуохтааҕыттан 19-һа оҥоһуллубут. Билигин итиннэ сөптөөх хонтуруол ылыллан барыта кыраапык быһыытынан барар. Саха сирин этэр буоллахха, Үөһээ Бүлүүгэ Бүлүү өрүскэ даамбаны тутуу бара турар. Өрүстэргэ эбии гидрологическай пуостары аһыыга болҕомто ууруллуоҕа», — диэн иһитиннэрдэ.
Салгыы Ил Дархан Айсен Николаев «Ааспыт сылга куйаас сайын туран, элбэх ойуур баһаардара турбуттара. Быйылгы сылга баһаары умуруорууга биэс төгүл элбэх үп көрүллэн, баһаара умуруорар сулууспа үлэһиттэрэ элбээтилэр, ону тэҥэ, анал тиэхиньикэлэр атыылаһыллыбыттара. Бу сааскыттан барыта 500-тэн тахса ойуур турбута бэлиэтэннэ, бу былырыыҥҥытааҕар үс төгүл аҕыйах. Атырдьах ыйын 12 күнүгэр Саха сиригэр ыксаллаах быһыы-майгы эрэсиимэ уһуллубута. Бары өттүнэн улахан көмөнү РФ ЫБММ-тэ оҥордо. Быйыл искусственнай ардаҕы ыҥырыыга эспэримиэни оҥордубут. Барыта 27 анал көтүү оҥоһуллан, быйыл сайын ойуур баһаардара турууларын лаппа аччатта. Биһиги умуруорууга хабыллар сир-уот иэнин улаатыннарыыга сөбүлэһэбит. Быйыл Саха сиригэр тустаах эргимтэ иэнэ 10 мөл гектар улаатта. Саха сирэ олус киэҥ, мөлтөх суоллаах-иистээх сиргэ-уокка тиийэр уустук. Манна улахан оруолу авиация ылар, көмөлөһөр. Сааскы халаан уута этэҥҥэ ааспыта. Арай, от ыйыгар ардах уутуттан хайалаах үрэхтэр хааларыттан тахсаннар, Дьааҥы уонна Кэбээйи улуустарыгар нэһилиэнньэлээх пууннар эмсэҕэлээтилэр. Эмсэҕэлээбит дьоҥҥо сөптөөх көмө оҥоһулунна. Дьааҥыга оттук сезона саҕаланна. РФ ЫБММ-тин Ми-26 бөртөлүөтэ тутуу матырыйаалларын тиэрдэн улахан көмөнү оҥордо. Тустаах улуустар ыраах сытар нэһилиэктэригэр бөртөлүөт эрэ тиийэр кыахтаах», — диэн эттэ.
Салгыы Хабаровскай кыраай, Амур уобалаһын күбүрүнээтэрдэрэ дакылааттарын саҕалаатылар.
Михаил Мишустин оробуочай бөлөҕөр Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурукка боломуочуйалааҕа-вице-премьер Юрий Трутнев, РФ Гражданскай оборуонаҕа дьыалаларыгар, ыксаллаах быһыыга-майгыга туоратыыга миниистирэ Александр Куренков,РФ тутууга уонна хомунаалынай хаһаайыстыбаҕа миниистирэ Ирек Файзуллин, РФ Уһук Илини уонна Арктиканы сайыннарыыга миниистирэ Алексей Чекунков бааллар.