Мэҥэ Хаҥаластааҕы «Хоту» кэпэрэтиип эт, үүт аһылыгынан хото хааччыйар (ВИДЕО)
Мэҥэ Хаҥалас уонча нэһилиэгин уонна улуус бары кэриэтэ оскуолаларын, уһуйааннарын эт, үүт бородууксуйатынан “Хоту” кэпэрэтиип хото хааччыйан олорор.
Эһиил 25 сылын туолуохтаах, Иван Максимов салайар кэпэрэтиибигэр бүгүҥҥү туругунан икки тэрээһиннээх хаһаайыстыба, 51 бааһынай уонна 400-кэ биирдиилээн чааһынай хаһаайыстыбалар киирэллэр.
Кэпэрэтиип сылы эргиччи уонча нэһилиэктэн үүтү-эти тутан соҕотуопкалыыр. Үүт кэмбинээтин итиэннэ эт бородууксуйатын оҥорон таһаарар сыаҕы үлэлэтэн, үүтү, йогурту, иэдьэгэйи, халбаһыны уонна да атын көрүҥнэри потребуопсастыба маҕаһыыннарыгар итиэннэ Аллараа Бэстээххэ, Дьокуускайга атыылыыр. Аҕыйах сылтан бэттэх, аны бытыылкалаах ыраас иһэр ууну таһынан, анал массыынанан тиэйэн ыалларга буочукаҕа кутан атыылыыллар.
Үүттэн, эттэн сыл ахсын саҥаттан саҥа көрүҥү киллэрэргэ дьулуһаллар. Билигин санкция биллэриллэн, “Кола”, “Пепси” утахтар курдук минньигэс утаҕы оҥорорго суолу тобулаллар. Эти ыыһылларын таһынан, былырыыҥҥыттан саҕалаан биэ этиттэн халбаһы хас да көрүҥүн астааннар, нэһилиэнньэ урукку сэбиэскэй кэминээҕи “натуральнай” халбаһыны санатар диэн, олус сөбүлээбиттэр.
— 2018 сыллаахха биисинэс-былааны көмүскээн тыа хаһаайыстыбатын граныгар тиксибиппит. Онон эти соҕотуопкалыыр сыахпытыгар халбаһы оҥорор анал оборудованиены ылынан, 2019 сыл бүтүүтүттэн халбаһы оҥорор сыаҕы үлэлэтэн барбыппыт. Билигин үс көрүҥү оҥоробут. Эт сыаҕыгар оҥоһуллубут бэлимиэнинэн, тиэптэлинэн, кэтилиэтинэн улуус оскуолаларын, уһуйааннарынан 90 бырыһыаннарын хааччыйан олоробут, — диэн технолог Надежда Федотова эбэн эттэ.
Былырыын тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга саҥа мэхэньиисим олоххо киирбитэ. Ол курдук ыанар ынах аайы 35-тии тыһыынча солкуобай бэриллибитэ уонна астыыр тэрилтэлэр үүтү соҕотуопкалыылларыгар субсидия көрүллүбүтэ. Тыа сиригэр олорор дьон эбии дохуоту аахсалларыгар улахан көдьүүстээх буолбутун үгүстүк суруйар буоллулар эрээри, мантыбыт эмиэ “ноолоох”. Ол тоҕо? Тоҕотун арааһа үгүс киһи көрө-билэ сылдьар буолуохтаах. Холобурга, “Хоту” кэпэрэтииби ылан көрүөххэ. Бэрэссэдээтэл Иван Ильич этэринэн, саҥа мэхэньиисим олоххо киириэҕиттэн, үүтү туттарыы кээмэйэ 20 бырыһыанынан аҕыйаабыт. Урукку өттүгэр сылга 2500 туоннаны тутан олорбут буоллахтарына, былырыын намтаан 2200 туонна буолбут.
Иккиһинэн, ынах арыытын сыаната үрдээбитин биир төрүөтүнэн саҥа мэхэньиисим содула диэн сорохтор этэллэр. Бу туһунан Иван Ильич:
— Саҥа мэхэньиисим улахан кэпэрэтииптэргэ ордук охсуулаах буолла. Үүтү туттарыы урукку сыллардааҕар намтаата. Холобур, биһиэхэ 20 бырыһыан кыччаата. Ааспыт сыллааҕыта ынах арыыта биһиэхэ 650 солкуобай эбит буоллаҕына, бу күннэргэ быйылгы сибиэһэй арыыбытын 10-18 бырыһыан үрдэтэн, 750 солкуобайынан быстыбыт. Ити маҕаһыыннарбытыгар атыылыыр сыанабыт диэн бэлиэтиэххэ наада. Оттон үүт туттарааччыларбытыгар сыаната арыый чэпчэки буолуоҕа. 2008 сыллаахха уопсай мунньаҕынан уураах ылынан, пайщиктаахтарга чэпчэки сыанаҕа бородууксуйаны ылыахтаахтар диэн быһаарбыппыт. Биһиги ааспыт сылга арыыны биир киилэтин 500 солкуобайга биэрэр этибит. Быйылгы сыанабытын муус устарга уопсай мунньахха быһааран бигэргэтиэхпит, — диэн быһааран биэрдэ.
Сиһилии «Саха сирэ» хаһыат кулун тутар 17 күнүнээҕи нүөмэригэр ааҕыҥ.
edersaas.ru