Мэҥэ хаҥаластар эдэр олоҥхоһуттары түмтүлэр

22.11.2018
Бөлөххө киир:

Майаҕа И.М.Сосин аатынан улуустааҕы киин бибилэтиэкэҕэ «Олоҥхо ытык эйгэтэ» диэн бэртээхэй тэрээһин буолла. Даҕатан эттэххэ, олоҥхо күнүгэр аналлаах тэрээһин манна сыллата далааһыннанан, сэргэхсийэн иһэр. Күүтүүлээх дьоро күн мустубут ыалдьыттары кыынньар кымыһынан күндүлээтилэр,  арыылаах алаадьынан айах туттулар. Дьэ ол кэннэ, тэрээһин хомуһуннаах хомус дьүрүһүтэр тыаһынан ыраастаныыттан саҕаланна.


Тэрийээччилэр ордук үөрэн-көтөн, киэн туттан туран, эдэр дьон олоҥхону сэҥээрэллэрэ сыллата улаатан иһэрин этэллэр.  Сиһилии «Таммахтар» литературнай холбоһугу салайар Августина Владимирова-Хабарова кэпсиир:

—Бу ураты долгутуулаах күн бастакы чааһа олоҥхону толорууга ананна. Манна олоҥхону сүрэхтэригэр-быардарыгар чугастык тутан илдьэ сылдьар, эттэригэр-хааннарыгар иҥэринэр, истээччилэр биһирэбиллэрин ылбыт улуус киэн туттар олоҥхоһут ыччаттара,  «Муҥха олоҥхото-2018» өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурус  кыайыылаахтара, «»Манчаары ыччаттара» фольклор бөлөҕүн кыттыылаахтара олоҥхолоон иһитиннэрэн бар дьон кэрэхсэбилин, ытык дьон сыанабылын ыллылар. Ону сэргэ, олоҥхо билии-көрүү, өй-санаа дириҥ байҕала буоларын, иитэр-үөрэтэр суолтатын туһунан истиҥ сэһэргэһии таҕыста. Олоҥхолоон доллоһутааччыларга элбэх ыйытыы бэрилиннэ.  Тэрээһиҥҥэ анаан кэлбит ытык кырдьаҕастар эдэрдэргэ алгыс тылларын анаатылар, санааларын үллэһиннилэр.

Тэрээһин иккис чааһыгар Т.О.К. (Толкуйдаа. Оонньоо. Кыай.) күрэс түөрт түһүмэҕинэн ыытылынна. Манна ыйытыыга тута хоруйдааһын, билиини-көрүүнү тургутуу, олоҥхону чинчийээччилэри төһө билэллэригэр, тыл суолтатын быһаарыыга күөн күрэс буолла. Хамаандалар ох курдук оҥостон, кустук курдук куоһанан кэлэннэр, күрэхтэһии ордук сытыырхайда. Бары хоруйдарын түмүгүнэн илин-кэлин түсүһэннэр, ыксаллаах быһыы-майгы кытары тахса сырытта. Ол да буоллар, түмүккэ сөптөөх хоруйдарын очукуотунан сабырыйа тутан, «Манчаары ыччаттара» хамаанда бастаан үөрүү-көтүү бөҕө буоллулар. «Ыччаттар» хамаандалара иккис бочуоттаах миэстэҕэ таҕыста. Үһүс бириистээх миэстэни  В.П.Ларионов аатынан Майа орто оскуолатын «Оҕолор» хамаандалара тахсан үөрдүлэр. Оҕолор эһиилги күрэскэ өссө турунан бэлэмнэниэх буоллулар. Ытыс тыаһыгар арыаллатан, билиини-көрүүнү тургутар күрэстэһии кыайыылаахтарыгар дипломнар туттарылыннылар.

Олоҥхо күнүгэр анаммыт үрдүк эппиэтинэстээх тэрээһини бибилэтиэкэ биир айымньылаах үлэһитэ Аграфена Зыкова сатабыллаахтык салайан ыыппыт.  Дьоро күн кэлэн олоҥхолуун алтыһан ааспыт ыалдьыттар, Т.О.К. кыттыылаахтара бэрт элбэх иитэр-үөрэтэр суолталаах тэрээһинтэн улаханнык астыммыттар, сэргэхсийбиттэр, махтал тылларын эппиттэр.  «Олоҥхо— саха духуобунай култууратын улуу айымньыта» кинигэ быыстапкатын сэҥээрэн өргө диэри көрбүттэр-истибиттэр, кинигэ уларсыбыттар.

Сардаана БАСНАЕВА, «Саха сирэ» хаһыат.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0