1921 с. Мэҥэ улууһун кулубата Егор Данилович Кычкин маассабай үөрэхтээһин хамсааһынын чэрчитинэн бэйэтин кэтэх дьиэтин Мөҥүрүөн нэһилиэгин оҕолоро үөрэнэллэригэр анаан туран биэрбит. Ити үтүө дьыала түмүгэр 95 сыллааҕыта Тахтый диэн алааска нэһилиэк бастакы оскуолата аһыллыбыт. Арааһа, бу маннык сырдык санааттан саҕыллан аһыллыбыт оскуола буолан буолуо, бу кэмтэн ыла оҕо тэрилтэтэ меценаттар уонна попечителлэр болҕомтолорун киинигэр киирбит. Ол онтон биир өр сыллаах үтүө хамсааһын туһунан кэпсиэхпин баҕарабын.
Елена Потоцкая, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru/
Кычкиннар дьиэ кэргэннэрин аһымал пуондалара
Орто оскуола иһинэн 1999 сылтан “Кычкиннар дьиэ кэргэннэрин аһымал пуондалара” диэн биир үтүө дьыала олохтоммут эбит. Бу сылга оскуолаҕа Маттаттан төрүттээх СӨ бочуоттаах гражданина, норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, “Бочуот Знага” уонна “Үлэ Кыһыл Знамята” уордьаннар кавалердара, гаас бырамыысыланнаһын бочуоттаах үлэһитэ, Томпо уонна Мэҥэ Хаҥалас улуустарын бочуоттаах гражданиннара, бөдөҥ судаарыстыбаннай деятель Егор Кычкин аата иҥэриллибит. Егор Дмитриевич огдообото, Саха АССР үтүөлээх бырааһа Александра Кычкина олоҕун аргыһын кэриэһин толорон, икки уолун – Александры уонна Дмитрийы кытта аҕаларын аатынан Дьиэ кэргэн аһымал пуондатын тэрийэн, 17 сыл устата оскуолаҕа сүҥкэн көмөнү, өйөбүлү оҥоро олороллор.
Меценаттар кэккэлэрэ хаҥыыр
95 сыллааҕыта Мэҥэ улууһун кулубата Егор Кычкин бэйэтин дьиэтин туран биэрэн астарбыт оскуолатыттан саҕыллыбыт меценаттар хамсааһыннара киэҥ далааһыннанан иһэр. Ол курдук, Кычкиннар Дьиэ кэргэннэрин аһымал пуондатын тэҥэ нэһилиэккэ “Мөҥүрүөн нэһилиэгэ” МТ дьаһалтатын баһылыга Иннокентий Андросов салайар Маттаттан төрүттээх өрөспүүбүлүкэ интеллигенциятын Попечительскэй сэбиэтэ, Кычкиннар аймах «Удьуор утума» диэн аҕа уустарынан түмсүүлэрэ, биирдиилээн дьон төрөөбүт оскуолаларыгар үбүлүөйдээх эрэ түгэҥҥэ буолбакка, сыл аайы көмөлөһө, өйүү олороллорун киһи үөрэ истэр уонна Сахабыт сирин бу нэһилиэгин дьонунан киэн туттар.
Оттон биирдиилээн дьону холобурдаатахха, бүгүн бүппэккин. Элбэхтэн аҕыйах холобуру аҕалыым. Кэрэхсэбиллээҕэ баар, Матта сис ыалларын оҕолоро төрөппүттэрин аатын меценат-попечитель буолан үйэтитэллэр эбит. Ол курдук, Екатерина Бочкарева төрөппүттэрин: Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа Роман Дмитриевич 1 уонна тыыл бэтэрээнэ Пелагея Гаврильевна Бочкаревтар аатынан 26 оҕоҕо истипиэндьийэ анаабыт.
Модест Кычкин аҕатын, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, педагогическай үлэ бэтэрээнэ, Маттатааҕы санаторнай-лесной оскуола дириэктэринэн үлэлээбит Дмитрий Кычкины чиэстээн, сыл аайы Матта оскуолатын бүтэрбит ситиһиилээхтик үөрэнэр устудьуоҥҥа бэйэтин хаһаайыстыбатыттан убаһа аныыр эбит.
Эмиэ Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, бэйэтин кэмигэр “Үлэһит Мэхээлэ” диэн аатырбыт холкуос уонна сопхуос бастыҥ үлэһитэ Михаил Трифонов аатынан истипиэндьийэни кини кыыһа Дария Трифонова олохтообут.
Бу курдук бүтүн нэһилиэк дьонун холобурдуохха сөп. Кэрэхсэбиллээҕэ, меценаттар кинилэр өйөөбүт уонна көмөлөспүт оҕолоро ким туох идэлэммитин, ханна үлэлиирин эндэппэккэ билэллэрин ааһан, бу ыччаттарын кытта ыкса сибээстэрин быспаттар эбит. Матта нэһилиэгин олохтоохторо бүтүн нэһилиэгинэн оскуолаларын кэнчээри ыччатыгар меценат быһыытынан көмөлөһөн, үүнэр көлүөнэҕэ патриотизм, төрөөбүт түөлбэҕэ истиҥ таптал бастыҥ холобурун көрдөрөллөр.
Аһымал дьыала көмүс кинигэтэ
38 сирэйтэн турар дьоҕус кинигэ өрөспүүбүлүкэҕэ суох СОҔОТОХ кинигэ! Бу Егор Кычкин аатынан Матта орто оскуолатын 1954-2013 сыллардааҕы выпускниктара быйыл сайын оскуолалара 95 сылыгар анаммыт Күөйэ алааһыгар ыытыллыбыт ыһыахха 209 тыһ. солк. хомуйан туттарбыттар. Ол хомуллубут харчы боротокуолугар олоҕуран, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, СӨ Учууталларын учуутала, I Мөҥүрүөн уонна Майа нэһилиэктэрин бочуоттаах гражданина Февронья Егорова “Аһымал дьыала көмүс кинигэтэ” диэн оскуолаларыгар харчынан көмөлөспүт выпускниктар көмүс буукубанан суруллубут испииһэктэрин альбом-кинигэ оҥорон бэчээккэ бэлэмнээн таһаарбыт. Биллэн турар, хас биирдии выпускник аһымал дьыалаҕа кыттыспыта историяҕа киирэн, кини аата көмүс буукубанан кинигэҕэ суруллуута – тугунан да кэмнэммэт үйэтитии!
Ыспыраапка: Кычкиннар пуондаларын үтүө дьыалата
Кычкиннар дьиэ кэргэннэрин аһымал пуондата оҥорбут үтүө дьыалатын киһи аахтар ааҕа туруох кэриҥнээх:
-
Биэс үчүгэй үөрэхтээх, актыбыыс оҕоҕо сыл аайы 5500 солк. истипиэндьийэ бэриллэр.
-
принтердээх 10 көмпүүтэр бэлэхтээбиттэр. Ол түмүгэр информатика предметэ 2-с кылаастан киирбит.
-
Оскуола мусуойугар Е.Д. Кычкин тус докумуоннарын куопуйалара, кинигэлэрэ, хартыыналара, хаартыскалара бэлэхтэммит.
-
Оскуола остолобуойугар титан бэриллибит.
-
Эбии үөрэхтээһини сайыннарыыны өйөөн, оскуолаҕа синтезатор, музыкальнай киин, видео-аудио кассеталар бэлэхтэммиттэр.
-
Оҕо доруобуйатын бөҕөргөтөр сыалтан үөрэнээччилэргэ хайыһар, хаҥкы, ону тэҥэ бокса, теннис набордара бэриллибит.
-
Егор Кычкин төрөөбүтэ 75 сылынан, дьиэ кэргэн оскуолаҕа УАЗ массыына бэлэхтээбит.
-
Оскуола 95 сыллаах үбүлүөйүгэр оскуола иннигэр Кычкиннар аҕаларын Егор Кычкин аатынан сквер оҥорбуттар.
-
Оскуола тиэргэнин тимиринэн иһэрдэн олбуордаабыттар.
-
“Аһымал дьыала көмүс кинигэтэ” диэн оскуола үбүлүөйүгэр харчынан көмөлөспүт выпускниктар кинигэлэрин үбүлээбиттэр.
…Ити курдук, соторутааҕыта 95 сыллаах дьоһун үбүлүөйүн бэлиэтээбит оскуолаҕа үтүө санаа сырдыга сыдьаайда. Оскуола дириэктэрэ Антонина Находкина үбүлүөйдээх тэрээһиҥҥэ эппит махтал тылларынан бу ыстатыйабын түмүктүүбүн: “Матта оскуолатын ыччаттара эһиги өйөбүлгүтүнэн олоххо кынаттыы турар кыһаларын аатын өрүү дорҕоонноохтук ааттатыахтара, төрөөбүт дойдуларын суон сураҕырдыахтара!”.