Саха сиринээҕи тыа хаһаайыстыбатын судаарыстыбаннай академията үөрэх саҥа хайысхаларын, ньымаларын төрүттээһиҥҥэ былааннаахтык үлэлиир.
Академия сайдыытын тыа хаһаайыстыбатын эрэ кытта буолбакка, тыа сирин биир кэлимник сайыннарыыны кытта ситимниир. Ректор, норуот дьокутаата Иван Слепцов академия үлэһиттэрин, преподавателлэрин таһымнарын үрдэтиини болҕомтоҕо ылла. Онон араас таһымнаах идэни үрдэтэр үөрэхтэргэ, эйгэни тэрийэргэ анаммыт куонкурустарга, каадыры уонна устудьуоннары атастаһан үөрэттэрии бырагырааммаларыгар кыттааччы үксээтэ. Бу күннэргэ “Арассыыйа лидердэрэ” куонкурска академия биир тутаах салаатын, Тиһигин быспат үөрэхтээһин институтугар дириэктэрэ Марианна Петрова, кыттан кэллэ. Ол туһунан кини маннык кэпсиир:
—Куонкурска дойду бөдөҥ корпорацияларын, эрэгийиэннэрин салайааччыларыгар тиийэ кытыннылар. Полуфиналга диэри киһи элбэх тургутуулары ааһар эбит. Биһиги бастаан тест толортообуппут. Ыйытыылара наһаа киэҥнэр, история, култуура, литература, математика, география, психология барыта баар. Саҥа кыттар киһиэхэ төһө түргэнник, булугастык таба тайанар эбиккиний диэн тургутуу көрүҥэ эбит дии санаатым. Аны туран, Владивостокка тиийбиппитигэр чиэһинэй буолуу тургутуута буолла. Ол аата, дьиэбититтэн ыыппыт тестэрбит түмүгүн бигэргэтэн сорудахтары толордубут.
Саха сириттэн аан бастаан 2,5 тыһыынча сайаапка киирбититтэн полуфиналга 23 буолан барбыппыт. Онтон хос тестээһин түмүгэр 15 буолан хаалбыппыт. Салгыы хамаанданан үлэ буолбута. Онно олоххо буолуон сөптөөх хас да балаһыанньаны, бырайыактары көрдөрөллөрүттэн ордук туһалааҕын, кэмигэр сөптөөҕүн көрөн талаҕын. Экономическай суот, юридическай нюанстары билии көмөтүнэн сирдэтэҕин, хамаандаҕа баар дьоҥҥун кытта алтыһаргар эн этииҥ тоҕо сөбүн сааһылаан биэрэҕин, аттыгар экспертэр туран ким туохха дьоҕурдааҕын көрөн сыана быһаллар.
— Марианна Ильинична, Саха сирин төһө интэриэһиргииллэрий?
— Ыйыталаһаллар. Академиябын истэн сэҥээрэллэр. Тыа сирин бары хайысхаларын хабан устудьуоннары үөрэтэн эрэрбитин интэриэһиргииллэр. Экономика факультетын сөргүппүппүтүн, ойуур комплексын уонна сири туһаныы факультетын арыйбыппытын хайгыыллар. Тиһигин быспат үөрэхтээһин институтугар үлэлиир хайысхаларбытын ыйыталаһаллар.
— Академияны сайыннарыыга саҥа көрүүлэрдэнниҥ дуо?
— Наһаа элбэх санаа киирдэ. Сааһыланан, табан үлэлиэххэ эрэ наада. Биһиги сайыннахпытына, биһиги устудьуоннарбыт сайдаллар. Ол сайдыы туһата диэн академияҕа үөрэммит оҕолор инникитин Арассыыйа лидердэрэ буолуохтара дии. Түгэнинэн туһанан ректорбар Иван Ивановичка уонна бииргэ үлэлиир дьоммор махтанабын.
— Саха сириттэн тиийбит кытааччылар аҥаргыт кэриҥэ кыргыттар этигит. Холобур эн элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн ийэтэ буоларгын кэпсээтиҥ?
— Кыргыттар элбэхпитин биһиги олорор сирбит наһаа тыйыс, онон былыр буоллун быйыл буоллун дьахтар эр киһини кытта тэҥҥэ хачыгырайар диэн быһааран биэрдим. Элбэх оҕолоохпун истэн, бириэмэбин хайдах аттарарбын интэриэһиргииллэр. Улахан уолбут үөрэҕин бүтэрэн атын эрэгийиэҥҥэ олорор, үлэлиир, иккис уол устудьуон, үһүс уол оскуолаҕа үөрэнэр, кырабыт түөрт сааһын туолла. Оҕолор бэйэ-бэйэлэрин көрсө үөрүйэхтэр. Аҕабытынаан былааннаан, барыбытын бары үллэстэн сылдьабыт. Аймахтар бэйэ бэйэбитин өйөһөбүт диэн эмиэ быһаарабын.
Маннык тэрээһиннэргэ мустар дьон элбэҕэ киһи сайдыытыгар дьайыыта сүҥкэн суолталаах. Күрэстэһии ньымаларын туттар буолан хамаанданан үлэҕэ киһи быһыытынан хаачыстыбалар, күүстээх уонна ситэрэн биэриэххэ сөптөөх өрүттэр дьэҥкэтик көстөн кэлэллэр. Киһи киһиттэн уратыта куту-сүрү баттаабакка, тулуйсуу уонна сайдыыга дьулуур хаачыстыбаларын көбүтэллэр.
Ольга Семенова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru сайтка анаан.