Сэргэлээххэ бэс чагда быыһыгар доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолору реабилитациялыыр кииҥҥэ төрөппүттэр сатаан хаампат кэлээскэҕэ олорор, саҥарбат, эбэтэр мөлтөхтүк саҥарар, аутист, дауннаах, ДЦП-лаах о.д.а. араас ыарыылаах оҕолорун аҕалаллар. ОМС полиһынан кыратык кэлэҕэйдиир, харахтара мөлтөх оҕолору эмиэ аҕалан, исписэлиистэргэ күнүнэн көрдөрөн бараллар.
edersaas.ru
Аныгы технологиянан толору хааччыллыылаах, бассейннаах, джакузилаах ванналаах, физиотерапиянан, ЛФК-нан дьарыктыыр хостордоох, улуустан кэлбит төрөппүттэр олороллоругар иһигэр уопсайдаах, остолобуойдаах уораҕайы «Үүнэр көлүөнэ пуондатын» нөҥүө тутан, былырыын кулун тутарга үлэҕэ киллэрбиттэрэ. Ол тутуутугар «АЛРОСА» хампаанньа 1 миллиард солкуобайы укпута.
12 тыһыынча квадратнай миэтэрэ иэннээх 250 миэстэлээх кииҥҥэ сыл ахсын 3000 оҕо доруобуйаларын туругун тупсараллар, обществоҕа сылдьарга, дьону кытта кэпсэтэргэ, алтыһарга үөрэнэллэр. Урут төрөппүттэр уҥуох-сүһүөх өттүнэн хааччахтаах, сатаан истибэт, саҥарбат оҕолорун Нерюнгрига уонна өрөспүүбүлүкэ тас өттүгэр эмтэтэ илдьэ бараллара. Онтон билигин Дьокуускайга биир сиргэ оҕолор төрөппүттэрин кытта психологическай, медицинскэй, социальнай реабилитацияны ааһаллар.
21 күннээх реабилитация
«Реабилитационнай кииҥҥэ 21 күҥҥэ эмтэнэргэ төрөппүттэр квотаны олорор сирдэринэн социальнай харысхал управлениетыттан ылаллар. Төрүөхтэриттэн, эбэтэр олоххо араас төрүөтүнэн доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолор эмискэ аҕыйах хонук иһигэр, биллэн турар, үтүөрэн хаалбаттар. Кэлиҥҥи кэмҥэ хойутаан тылланар, сатаан саҥарбат оҕо наһаа элбээтэ. Холобур, оҕо үс сааһыгар диэри саҥарбатаҕына, сайдыытыгар сөп түбэспэтэҕинэ булгуччу көрдөрүөххэ наада. Оҕо төһөнөн эрдэ реабилитацияланар, оччонон түргэнник чөлүгэр түһүөн, саҥарар буолуон, онон инбэлииккэ тахсымыан сөп.
Дьиэлэригэр сытар оҕолор манна кэлэн, обществоҕа дьону кытта алтыһарга, саастыылаахтарын кытта кэпсэтэргэ үөрэнэллэр, сыанаҕа тахсан ыллыыллар, үҥкүүлүүллэр. Манна төрөппүт оҕотун кытта тэҥҥэ логопедка, массааска, психологка о.д.а. сылдьар уонна эмчиттэри көрөн үөрэнэр, кини дьиэтигэр баран оҕотун илиитин араарбакка дьарыктаатаҕына, салгыы сайыннардаҕына биирдэ үтүө түмүк тахсыан сөп. Оҕо чөлүгэр түһэн, сатаан саҥарар, хаамар буолара 80% төрөппүт тулууруттан уонна дьаныардаах үлэтиттэн тутулуктаах.
Быраастар чаас аҥаара эрэ дьарыктыыллар, ону ийэ дьиэтигэр тиийэн күн ахсын хатылыан наада. Биирдэ төбөтүн сатаан туппат оронноох-тэллэххэ сыппыт ДЦП-лаах оҕо кэлэн эмтэнэн, анал фиксатор кэтэн, төбөтүн тутар, ийэтин утары көрөр буолбута. Бу биһиэхэ улахан ситиһии, төрөппүккэ харах уулаах үөрүү», — диэн Анна Пудова, дириэктир солбуйааччыта кэпсиир.
«Сова-няня» сенсорнай интеграция
Манна педиатр, невролог, ортопед, психотерапевт, психолог, сурдолог, офтальмолог, ЛФК, ЛОР быраастара үлэлииллэр. Оҕолор күҥҥэ биэстэ аһыыллар уонна саастарынан үс бөлөххө арахсан дьарыктаналлар. Холобур, Монтессори хоһугар 0-14 диэри саастаах оҕолор илиилэрин-атахтарын хамсата үөрэнэллэр. Оттон гидромассажнай ваннаҕа киирэллэригэр сатаан хаампат оҕолору анал оборудование көтөҕөр.
«Сова-няня» сенсорнай интеграция хоһугар дьону кытта сатаан кэпсэппэт, туора сылдьар, эбэтэр эмискэ хаһыытыыр, кыыһырар, киһиэхэ саба түһэр аутист оҕолору уйулҕаларын уоскутан, бэйэлэрин сатаан ылыналларыгар эрчийэллэр. Ону таһынан, дьиэ макетын оҥорон, оҕо таҥаһын хомуйарыгар, суунарыгар, аһыырга, холодильнигы аһарга-сабарга, билиитэни холбуурга үөрэтэллэр. Аҥаардастыы ийэ бэрийиитигэр сылдьыбыт оҕо бэйэтин сатаан көрүнэр буоларыгар быраастар кыһамньыларын уураллар. Төрүөхтэриттэн истибэт оҕолор үгүстэрэ кохлеарнай импланнаах сылдьаллар, онон дьарыктаатахха саҥалара сайдар, киһини кытта толору кэпсэтэллэр.
Маргарита Колодезникова: «Биһиги урут Нерюнгрига баран эмтэнэр этибит. Оттон Дьокуускайга реабилитационнай киин аһыллыаҕыттан биир сиргэ араас эмтэниини ылабыт, илбийиигэ сылдьабыт. Лейкозтаах оҕо үрдүк кээмэйдээх химио эмтэниини ааһан, саҥата мөлтөх этэ, ол кэлин сүрдээҕин тубуста. Манна оҕону кытта дьиэҕэ хайдах дьарыктанарга үөрэтэллэр. Мин икки оҕолоохпун, улаханым доруобай, быйыл оскуоланы бүтэрэр», — диир кини.
Галина Саввинова 15 саастаах уола хараҕынан көрбөт, атаҕа токуруйан бэйэтэ сатаан хаампакка кэлээскэҕэ олорор. Манна куораттан күн аайы кэлэн дьарыктаналлар. «Дьиэҕэ олорор оҕо реабилитационнай кииҥҥэ барарын бырааһынньыкка барар курдук кэтэһэр, наһаа үөрэр. Бу иннинэ Медицина киинигэр сылы быһа сытан эмтэммитэ. Онон үлэлээбэккэ инбэлиит оҕону көрөргө босуобуйа харчытынан олоробут. Биһиги түөрт оҕолоохпут, атыттар доруобайдар, үчүгэйдэр», —диэн кэпсиир.
«МагПро» Уһук Илин соҕотох аппараат
«Биллэн турар, саҥа төрөөбүт оҕо туох итэҕэстээҕин киһи маҥнай утаа билбэт. Ол эрэн, оҕо саастыылаахтарыттан сайдыыта бытаардаҕына, кэмигэр олорботоҕуна, саҥарбатаҕына, хаампатаҕына исписэлиистэргэ көрдөрүөххэ наада. Төрөппүт оҕотун кытта кэпсэтиэхтээх, норуот уус уран айымньыларын, остуоруйаларын сэһэргиэхтээх», — диир логопед идэлээх Акулина Лаврентьева, социальнай реабилитация салаатын сэбиэдиссэйэ.
Реабилитационнай кииҥҥэ өйдөрө ситэ сайдыбатах, сатаан саҥарбат оҕолор кэлэллэр. Дьокуускайга «МагПро» Уһук Илин соҕотох аппараат магнит хонуутун көмөтүнэн мэйии үлэлээбэт ньиэрбэтин уһугуннаран, ситимин чөлүгэр түһэрэн, саҥарбат оҕону саҥарар оҥорор. Иккилии эрэ тылы билэр оҕо тылын саппааһа кэҥиир, киһини өйдүүр буолар.
40 араас көрүҥнээх физио эмтэнии
«Биһиэхэ 40 араас көрүҥнээх физиотерапевтическай оборудование баар. Магнитнай стимуляцияҕа, микрополяризацияҕа сылдьан баран оҕолор логопедка дьарыктанан, 10 сырыыларыгар саҥаран бараллар. Биһиэхэ кэлэн баран олох саҥарбакка барар оҕо суох, бары ситиһиилэнэллэр. ДЦП-лаах оҕолору бассейнҥа эрчийэбит. Ууга сытан эрэ «Аква-релакс» диэн былчыҥ күүрүүтүн устар, уоскутар тэрил баар. Уу иһигэр сис тоноҕоһун ууннаран, токуруйуу баарын көннөрөбүт. Онтон салгыы икки чааска корсет кэтэллэр. Оҕо сиһэ токуруйуутун көннөрүү дьиҥэ кыаллар үлэ.
Сатаан хаампат оҕону вертикализаторга туруордахха, ньиэрбэлэрин сибээһэ ситимнэнэн, сыыйа-баайа биирдии-иккилии хардыы оҥороллор. Биир оҕо оонньуу сылдьан охтон, сүнньүн тоноҕосторун эчэтэн, биир сыл ороҥҥо сыппыта, ону манна аҕалан, реабилитациялаан, хаамар оҥорбуппут. Эчэйии кэнниттэн оҕо түргэнник чөлүгэр түһэр, урукку үөрүйэҕэ уһуктар. Төрүөхтэриттэн ДЦП-лаах кэлээскэҕэ олорор оҕолор олохторун таһымын эрэ тупсарыахпытын сөп. Сорохтор сыыллар да буоллахтарына улахан ситиһии», — диэн кэпсиир физиотерапевт быраас Кристина Гаврильева.
Онон «АЛРОСА» хампаанньа доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолорго Дьокуускайга бэс чагда быыһыгар үрдүк технологиялаах медицина бары кыаҕын туһанан, аныгы реабилитациялыыр киин туттаран, төрөппүттэргэ сарсыҥҥыга энчирээбэт эрэли, олоххо уҕараабат тардыһыыны бэлэхтээтэ. Манна Уһук Илин үрдүнэн соҕотох күүстээх уонна кыахтаах аппараат мэйии үлэлээбэт килиэккэтин уһугуннаран, оҕону чөлүгэр түһэрэр. Үрүҥ халааттаах аанньаллар аныгы медицинаны кытта тэҥҥэ хардыылаан, киһи кыайбатаҕын кыайан, үгүс төрөппүт ис сүрэхтэн иэйэн тахсар истиҥ махталын ылаллар.
Марианна Тыртыкова, «Саха сирэ», edersaas.ru