Кэлиҥҥи сылларга лотереяны ыытыы үгэскэ кубулуйда. Маҕаһыыннар ыытар лотереяларын туһунан этэ да барыллыбат. Аны кэнсиэркэ киирии билиэттэринэн лотерея оонньотор идэлэннилэр. Сорох дьон ол эрэ туһуттан кэнсиэргэ бараллар.
Артыыстарбыт бэйэ-бэйэлэрин кытары күрэстэһэн, саҥа массыынаны, туристическай путевкалары, үөр сылгыны, оннооҕор кыбартыыраны оонньотоллор. Билигин Дьокуускай куоракка ыытыллар кэнсиэртэр сыаналара ортотунан 1000 – 3000 солкуобайга тэҥнэһэр. Саха тыйаатыра 400 миэстэлээх. Ол аата, быһа холоон, биир кэнсиэртэн 400 тыһ. солк. дохуот киирэр. Бу сууматтан аренда, уот-күөс, онтон да атын төлөбүрдэри көҕүрэттэххэ, син балайда харчы хаалар. Дьиҥэр, талааннаах артыыска онто да суох сылдьан дуоһуйа сынньаныахха сөп ээ. Аны Опера уонна Балет итиэннэ Саха тыйаатырдарын оннугар, «Триумф» спортивнай комплекска араас тэрээһиннэри ыытар үгэстэннилэр. Бу спортивнай эбийиэк 3000 миэстэлээх. Холобур, кэнсиэр киирии билиэтэ 1500 солкуобайдаах буоллаҕына, тэрийээччилэр 4,5 мөл. солк. дохуоттаналлар.
Ороһооспо күнүгэр Дьокуускай куорат олохтоохторо эрэ буолбакка, бүтүн өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо өр күүппүт-кэтэспит «Ороһооспотооҕу сулус» кэнсиэртэрэ ыытылынна. «Сэттэ» тутуу хампаанньаттан биирдии хостоох икки кыбартыыра, Айфон суотабай төлөпүөннэр, нуорка саҕынньахтар уонна да атын сыаналаах бириистэр оонньоммуттара.
Бастакы кыбартыыраны Нам улууһун элбэх оҕолоох ыаллара Надежда уонна Мирослав Ивановтар, оттон иккис дьиэни Хаҥаластан Владимир Чемезов сүүйбүттэрэ. Дьиҥэр, сыаналаах бириистэр, буолаары-буолан сабыс саҥа кыбартыыралары тыа дьоно сүүйбүттэриттэн үөрүөх тустаах этибит. Ол эрээри тэрээһин кэнниттэн социальнай ситимнэрин араас сурах бары тарҕанна.
«Ыытааччы уолаттар Порядин уонна Шандор албыннаатылар», «Дьон хараҕын баайдылар, билиэти уларыттылар», «Сүүйүүлээх эрдэттэн биллэр эбит» диэн кэпсэтии үгүстүк тарҕанна. Эмиэ били былырыыҥҥы түгэни санатта. 2016 сыллаахха «Байанай» маҕаһыын ыыппыт лотереятыгар улахан мөккүөр тахса сылдьыбыта. Ыытааччы сүүйүүлээх билиэт нүөмэрин тута көрдөрбөтөҕүттэн көрөөччүлэр уорбалаан, араас сураҕы-садьыгы эмиэ батсаап нөҥүө тарҕаппыттара. Ону ааһан интернет-форумнарга ырыппыттара, дьүүллэспиттэрэ. Сүрүн бирииһи сүүйбүт Өлүөхүмэ Кыыллааҕын олохтооҕо Алексей Грязнухины олох даҕаны «Байанай» маҕаһыын суоппара, урут эмиэ массыына сүүйэ сылдьыбыт үһү диэн уорбалаан, бүтэһик уһугар, бэйэтэ да билбэтинэн тэрийээччилэр «аймахтара» буолан хаалбыта…
Биир бэйэм маннык лотереялары утарабын. Кэнсиэркэ сөбүлүүр ырыаһыттарыҥ ырыаларын истээри, көрөөрү, дуоһуйа сынньанаары кэлэҕин. Хомойуох иһин, кэлиҥҥи кэмҥэ үгүс дьон «сүүйүүлээх» эрэ кэнсиэртэргэ сылдьар буолла. Арааһа, ырыаһыттарбыт, артыыстарбыт айар үлэлэрэ «мөлтөөбүтүн» кытары сибээстээҕэ дуу? Манньа эрэ иһин кэнсиэркэ ыҥырыы, соччото суох дии саныыбын.
«Ороһооспотооҕу сулус» кэнсиэри тэрийээччи, «Фортуна» агентство салайааччыта Аркадий Беленков төлөпүөнэ арахса сылдьар буолан, сатаан бэйэтин булан кэпсэппэтибит. Онон SakhaDay сайтка биэрбит интервьютуттан быһа тардан таһаарабыт:
– Улахан тэрээһиннэри элбэхтик ыытар киһи быһыытынан, маннык араллаан сырыы ахсын тахсарын этиэм этэ. Туох эрэ буолара буолуо диэн сэрэйбитим. Биһиги агентствобыт чиэһинэйдик үлэлиир. Кэнсиэртэн үгүөрү үбү өлөрдүбүт. Онон дьону тоҕо албынныахпытый? Дьокуускай дьоҕус куорат. Син биир тугу да кистээбэккин. Барыта биллэр-көстөр. Уонна репутациябытын да харыстыыбыт.
Саҥа дьыл бырааһынньыктарын кэмигэр элбэх тэрээһин ыытыллар. Ырыаһыттар уонна тэрийээччилэр саамай харчылаһар кэмнэрэ. Аһаҕастык эттэххэ, атын кэнсиэртэргэ барбакка, үгүс киһи биһиэхэ кэлбитэ. Онон, сорох саалаларга көрөөччү ахсаана аҕыйах этэ.
Аны нолуок туһунан үгүстүк этэллэр. Сүүйбүт киһи 1 мөл. солк. төнүннэрэр диэн. Ити сыыһа иһитиннэрии. Бу лотерея буолбатах. Киирии билиэттэринэн оонньотуу (розыгрыш). Онон сүүйбүт киһи нолуок төлөөбөт.
Анивера АКИМОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru