Муус устар 1 күнүттэн өрөспүүбүлүкэҕэ Үлэ көмүскэлин ыйа биллэриллэр. Ону көрсө Дьокуускайга научнай-практическай кэмпириэнсийэ ыытылла турар. Үлэ харыстабылын исписэлиистэрэ, хонтуруоллуур уорганнар үлэһиттэрэ, идэлээх сойуустар, уо.д.а. кытталлар.
Ангелина ВАСИЛЬЕВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Сыл аайы өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн үлэлии сылдьан эчэйии 350-400 түбэлтэтэ тахса турар. Итинтэн 40-50 киһи суорума суолланар. Бу аҥаардас үлэ ыарахан усулуобуйатыттан буолбакка, быраастарга көрдөрүммэккэ, бэйэни харыстаммакка, өрөбүлү, уоппусканы билиммэккэ үлэлии сылдьан, ыарыыны баалатан кэбиһииттэн эмиэ буолар. Үлэлии сылдьан сүрэхтэрэ ыалдьан (инфаркт, инсульт) охтуу түбэлтэтэ элбэх.
Тэрилтэ бэйэтин суотугар үлэһиттэрин медосмотрга көрдөрүөхтээх. Маннык бырааптаахтарын үгүс үлэһит билбэт. Маныаха кэһиилэри утары Идэлээх сойуустар охсуһаллар.
СӨ Идэлээх сойуустарын федерациятын бэрэссэдээтэлэ Николай Дегтярев бэлиэтээбитинэн, кэнники кэмҥэ үлэ кэмигэр быһылаан тахсыыта элбээбит. Ити сүрүн төрүөтүнэн үлэҕэ профессиональнайа суох сыһыаны, үлэ көмүскэлигэр ирдэбиллэри тутуспакка, эппиэтинэһэ суох буолууну ыйаллар. Улахан тэрилтэлэргэ үлэ көмүскэлин кэмитиэттэрэ баар буолуохтаахтар да, дьиҥэ, олор ахсааннара тарбахха баттанар.
2016 сылга Идэлээх сойуус өттүттэн 116 тэрилтэҕэ бэрэбиэркэ ыытыллыбыт. Николай Дегтярев үлэ усулуобуйатын тупсарарга, үлэ иниспиэксийэтин штатын кэҥэтэргэ (билиҥҥитэ 18 эрэ исписэлиистээх), аччыгый бизнес эйгэтигэр болҕомтону уурарга этиилэри киллэрдэ.
Социальнай страховкалааһын фондатын отделениетын управляющайын солбуйааччы Егор Алексеев этэринэн, ааспыт сылга 349 тыһ. киһи страховкаламмыт (итинтэн 70 тыһ. киһи доруобуйатыгар буортулаах үлэлээх), 3920 киһи эчэйэн, страховка харчытын ылбыт.
Кэмпириэнсийэ кэмигэр үлэ буортулаах өрүттэриттэн харыстанар маллар, хонтуруоллуур, кээмэйдиир прибордар, о.д.а. быыстапкалара көрдөрүүгэ турда. Икки күнү быһа тустаах исписэлиистэр үлэҕэ куттал суох буолуутун хайдах тупсарар, үлэттэн сылтаан ыалдьары, эчэйиини аҕыйатар туһунан ырытыһыахтара. Кинилэр этэллэринэн, бу хайысханан үлэ ситэтэ суох ыытыллар. Ону тэҥэ, үлэ усулуобуйатын хонтуруоллуур экспертизаны күүһүрдүөххэ наада диэн санаа этилиннэ.
Ангелина ВАСИЛЬЕВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru