Ааспыт 2020-2021 сс. Саха сиригэр улахан ойуур баһаардара турбуттара. Ытык кэрэ сирдэри ойуур баһаардара тумнан ааспатахтара. Сир ийэ хотугу уһук булууһугар баар «Кыталык» национальнай паарката быйылгы сайыны хайдах-туох туораабытын туһунан кэпсиэхпит
Саха сиригэр ураты харыстанар сирдэрин систиэмэтэ 25 сыл анараа өттүгэр тэриллибитэ. Бу систиэмэ иһигэр 235 ытык кэрэ сир киирэр: федеральнай суолталаах — 7, эрэгийиэннээҕи— 130 уонна олохтоох муниципальнай суолталаах — 98. Бары өрөспүүбүлүкэ сириттэн 37,87 %-нын ылаллар. «Кыталык» национальнай паарката Аллайыаха улууһугар 2019 сыл ахсынньы 24 күнүттэн үлэтин саҕалаабыта. Саҥа федеральнай суолталаах ытык кэрэ сир тэрээhинигэр «Экология» национальнай бырайыак көмөлөспүтэ.
Паарк иэнэ 1 885 554 гектарга тэҥнэһэр. Бу аан дойдутааҕы суолталаах сүрүн орнитологическай сир. Туруйалар аан дойдутааҕы пуондаларын уонна уулаах сирдэри харыстыыр аан дойдутааҕы бюротун көҕүлээһининэн тэриллибит Азия Хотугулуу-Илиҥҥи аҕыйах туруйалара аан дойдутааҕы ситимигэр киллэриллибитэ.
2020 сылга ойуур баһаара паарка 6000-тан тахса гектардаах сирин сиэбитэ, 2021 сыллааҕы 350 гектарга тэҥнэһэр. «Маннааҕы кыыл-сүөл бу сиргэ төрүт үөскээн олороллор. Үрдүк тиит диэн суох. Ол иһин туундара сирэ-уота уокка былдьанара улахан иэдээҥҥэ тэҥнээх», — диэн национальнай паарка үлэһиттэрэ быһаараллар.
«Сэрэтмм көннөрөрдөөҕөр ордук» диэн 2022 сыл саҕаланыытыгар «Кыталык» национальнай паарка анал девиз ылынан үлэлээбит. Олунньуга «Красивые дети в красивом мире» үтүөнү оҥорор пуондатын «Сохраняя лес, сохраняем климат» FSC уонна «М. Видео-Эльдорадо» хампаанньалар бөлөхтөрүн көмөтүнэн тэриллибит грант бырайыагар кыттыыны ылан, кыайыылах тахсыбыттара. Бырайыак 2022 сылга ойуур баһаардарын утары үлэни ыытар бэлэмнэниигэ улаханнык абыраата. Грант көмөтүнэн уоту умуруорар сэби-сэбиргэли, мотопомпалары, тепловизордаах дроннары атыыласпыттар. Быйыл сайын Хоту эргин элбэхтик ардаата. Ол иһин, быйыл сайын «Кыталык» национальнай паарка сиригэр-уотугар ойуур баһаардара турбатылар. Онон быйылгы сайыны этэҥҥэ түмүктээн эрэллэр.