Кэлэр ыйтан электричество уотунан, гааһынан, итии, тымныы уунан туһаныы, итиэннэ олорор дьиэ төлөбүрдэрэ үрдүүллэрэ күүтүллэр. Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр ортотунан тарыып 6% үрдүөҕэ. Нэһилиэнньэ хомунаалынай төлөбүрдэр үрдээһиннэрин ордук ыарыылаахтык ылынара баар суол. Эбиитин кириисис кэмигэр үп-харчы ыктарыыта үөскээн, балаһыанньаны ордук күүркэтэр.
Дьиэ-уот уонна хомунаалынай хаһаайыстыба төлөбүрдэрэ икки аҥы арахсаллар. Хомунаалынай өҥөлөргө электроэнергиянан, сылааһынан, гааһынан, итии, тымныы уунан, канализациянан туһаныы төлөбүрдэрэ киирэллэр. Олорор дьиэ (жилищные) төлөбүрүгэр тиэхиньиичэскэй хааччыйыы, хапытаалынай өрөмүөн, бөҕү-саҕы таһыы, дьиэ территориятын, подъеһы ыраастааһын-хомуйуу өҥөлөрө ааҕыллаллар.
Хомунаалынай өҥөлөр тарыыптарын бигэргэтиини, бэрээдэктээһини судаарыстыба хонтуруоллуур. Оттон олорор дьиэ төлөбүрүн дьиэни бас билээччилэр бэйэлэрэ куоластаан, мунньахтаан быһаллар. Бу харчы барыта салайар хампаанньаларга, дьиэни бас билээччилэр табаарыстыбаларыгар киирэр. Онон, куорат, улуус олохтоохторун квитанцияларын төлөбүрдэрэ араастаһар.
Дьиҥэр, сайыҥҥы ыйдарга, ититии арахсан турар кэмигэр, төлөбүр намтыан сөп. Ол эрээри кыстык кэмигэр итии биир тэҥник бэриллибэт. Салгын температуратын кытары тэҥҥэ сылааһы биэрии ороскуота уларыйа турар. Онон сорох ыйдарга ороскуоппут улаатан тахсыа эбитэ буолуо. Мантан сылтаан төлөбүрү саас-сааһынан үллэрэн, ый ахсын биир тэҥник төлүү олоробут.
Саҥа үрдээһин
Үөһээ этэн аһарбытым курдук, аны биир нэдиэлэнэн тарыыптар 6% үрдүөхтээхтэр. Ол иһигэр, ититии – 6,0%; итии уу (горячее водоснабжение из закрытой системы теплоснабжения) – 6,0%; итии уу (горячее водоснабжение из открытой системы теплоснабжения (слив теплоносителя) – 10,0%; тымныы уу – 7,2%; кирдээх ууну тоҕуу – 5,5%; электро-уотунан ититии – 7,0%; кытаанах оттук 3,4% улаатыахтаах. Төлөбүр кээмэйин араастаһыыта хас биирдии дьиэ тус-туһунан хааччыллыылааҕынан, ким эрэ мас дьиэҕэ, атыттар автономнай ититиилээх таас дьиэҕэ олороллорунан быһаарыллар диэн этэллэр биэдэмистибэҕэ.
Дьиэм хаһан өрөмүөннэниэй?
Аҕыйах сылтан бэттэх, хапытаалынай өрөмүөн төлөбүрдэрэ олоххо киириэхтэриттэн, элбэх кыбартыыралаах олорор дьиэлэри өрөмүөннээһиҥҥэ сэргэхсийии таҕыста. Ол курдук, хапытаалынай өрөмүөҥҥэ дьиэ сыбаайатын, акылаатын, сарайын, эркиннэрин, инженернэй ситимнэрин, ол иһигэр уу, канализация турбаларын, лииби, болкуоннары, дьиэ таһын саҥардан биэрэллэр. Онон хапытаалынай өрөмүөн ыытыллан, олорор дьиэ үйэтэ уһаан биэрэр. Холобур, былырыын Усуйаана улууһугар хапытаалынай өрөмүөн иитинэн, элбэх кыбартыыралаах 14 дьиэҕэ өрөмүөн үлэтэ ыытыллыбыта. Киин ититэр, уот-күөс, уу ситимнэрин саҥардан уларыппыттар. Уопсайа 120 мөл. солкуобайдаах үлэ оҥоһуллубут.
Быйылгы тарыыптары этэр буоллахха, усунуос кээмэйэ араастаһар. Мас дьиэҕэ олорооччуларга төлөбүр 7 солкуобай 10 харчынан, лиибэ суох таас дьиэҕэ олорооччуларга 10 солкуобайынан, оттон лииптээх дьиэлээхтэргэ 13 солкуобай 29 харчынан быһыллыбыта. Холобур, 64 м2 иэннээх таас, лиибэ суох дьиэҕэ олорор ыал ый ахсын 640 солкуобайы төлүүллэр.
Усунуос алын кээмэйэ элбэх кыбартыыралаах дьиэлэргэ төһө кээмэйдээх хапытаалынай өрөмүөн үлэтэ ыытыллыахтааҕыттан көрөн олохтонор. Судургутук эттэххэ, бу суумаҕа тутуу матырыйаалын атыылаһыы, өрөмүөн үлэтигэр туһаныллар матырыйаал харчыта, бэдэрээтчиттэргэ төлөбүр, бүддьүөттэн төһө үп көрүллүөхтээҕэ эмиэ учуоттанар.
Олорор дьиэҕэр хаһан хапытаалынай өрөмүөн ыытыллыахтааҕын туһунан Хапытаалынай өрөмүөн пуондатын саайтыгар (fondkr.ru) киирэн көрүөххэ сөп. Холобур, Дьокуускай куоракка Хабаров уулуссатын 17-с дьиэтин 2 куорпуһугар өрөмүөн үлэтэ 2032-2034 сылларга былааннаммыт. Ол курдук аны уонча сылынан акылаатын, ититии, уот, гаас, уу ситимнэрин, дьиэ таһын өрөмүөннүөхтээхтэр. Бу дьиэ 2003 сыллаахха тутуллубут.
Хомунаалынай төлөбүрдэри үгүс ыал төһө уунан-уотунан, итиинэн туттубутунан төлүүр буолан, ыйдааҕы төлөбүр чопчу бачча үрдүүр диэн этэр кыахпыт суох. Кэмчилээн уунан, уотунан туһанар дьоҥҥо тарыыптар үрдээһиннэригэр улахан охсуута суох буолуо гынан баран, үрдээһин аата үрдээһин.
edersaas.ru