Орто дойдуга олох бэлэхтэтэн кэлбит эрэ барыта Мандар Уус этэринии «Ытык Аналлаах, Ытык Иэстээх, Ытык Ыйаахтаах” кэлэбит уонна олоҕун устатын тухары бу үһү толорорго дьулуһуннараллар.
Ол эрэн бүгүҥҥү кэпсэтиибит аан дойдуну аймаабыт, олохпутун түөрэ уларыппыт хоруона хамсыга саҕаланыаҕыттан, биир да күн өрөөбөккө, күннэри-түүннэри үлэлии сылдьар эмчит идэлээх, сүүрбэ биирис үйэ кытаанах тургутуутун ааһар дьоммут туһунан.
Ааспыт да кэмнэргэ араас ыарыы, дьаҥ-дьаһах кэлэн ааһыталаатаҕа, ол эрэн бу үйэ эмчиттэригэр ураты ирдэбил турда. Бүгүн эмчит барыта биир сыаллаах үлэлиир, ол орто дойдуга киһи-аймаҕы тыыннаах хаалларар, хоруона хамсыгын кыайар суоллары тобулуу буолар. Онон аан дойду эмчиттэрэ хаһан да киһи-аймах ыалдьыбатах ыарыытын кытта күннэтэ киирсэ сылдьаллар. Ыарыы киһиэхэ араастаан киирэрэ, киһи-киһи аайы атыннык дьайара, атыҥҥа балыттарыахха сөбө, ыллаҕына бары ыарыыны барытын көбүтэрэ, түргэнник сыстара, киһини мөлтөтөрө, эмчиттэртэн ураты болҕомтону, дэгиттэр билиини-көрүүнү, бүтэй таҥаһы суукка устата кэтэ сылдьарга тулууру, хаһааҥҥытааҕар да сэрэхтээх буолууну ирдиир.
Ол тэҥэ биһиги “кыһыл зонаҕа” сылдьар эмчиттэрбит, идэлэрин ылалларыгар андаҕайбыт, Гиппократ андаҕарыгар чахчы бэриниилээхтэрин көрдөрөр, эмчит аатын чиэстээхтик сүгэр, андаҕар тоҕус ирдэбиллээҕин толору толорор биир тыынынан ситимнэнэн үлэлиир, дугда-хахха, өйөбүл-тирэх буолар, эрэллээх хамаанда дьонун хаартыскаларын көрөҕүт. Кинилэр Тааттаҕа, Чурапчыга, Аммаҕа, Томпоҕо күн сирин көрбүт, эмчит идэтин баһылаабыт, анал үөрэхтээх уонна дьоҥҥо көмөлөһөр, дьону көрөргө-истэргэ анаммыт, онно олохторун анаабыт биһиги оҕолорбут, сиэннэрбит, убайдарбыт, балыстарбыт, бииргэ үөрэммит табаарыстарбыт, чугас доҕотторбут, хаан-уруу аймахтарбыт, олохпут аргыстара буолаллар.
