Куорунайдар улуус таһымыгар Тыа хаһаайыстыбатын күнүн сыл ахсын баччаларга ылар үгэстээхтэр. Быйылгы тэрээһин Күөрэлээххэ, Өктөөбүрүскэй нэһилиэгэр, ыытылынна. Онно улуус уһук нэһилиэгиттэн, Маалтааныттан, уратылар бары кытыннылар.
Маннык дьаһалга, үгэс курдук, тыа хаһаайыстыбатыгар бастыҥ көрдөрүүлээх үлэ дьоно түмсэллэр. Бу дьоҕус улууска тыа хаһаайыстыбатынан 14 кэпэрэтиип, 1005 кэтэх уонна 131 бааһынай хаһаайыстыбалаахтар дьарыктаналлар. Итилэртэн ынах сүөһүнү иитиигэ идэтийэр үс улахан хаһаайыстыба баар: Одуну нэһилиэгэр Маҥараска “Агро Куорунай” ХЭУо, Атамайга Алексей Петров уонна Кировскайга Петр Данилов бааһынай хаһаайыстыбалара 200-тэн тахсалыы хороҕор муостааҕы көрөн-истэн туруораллар.
Таҥнары түһүү дьэ тохтоото
Кэлиҥҥи сылларга наар мөлтөх ахсааныгар холобурга ахтыллар улуус быйыл кэм тардына быһыытыйбыт. Б. дь. сэтинньи 1 күнүнээҕи туругунан, 7010 ынах сүөһүлээх, ол эбэтэр былырыыҥҥы туһааннаах кэмтэн 2,7 бырыһыанынан элбэх, ити иһигэр ыанньык ахсаана эмиэ былырыыҥҥыттан 0,5 бырыһыанынан чорбойор. Сылгы ахсаана 7697 төбөҕө тиийэн, 8,8 бырыһыанынан ордук. Үүт баалабай ыама былырыыҥҥы таһымтан 23 бырыһыанынан чорбойбут, ыйааһыныгар таһаардахха, 3838,3 туонна үүт ыаммыт. Эти оҥорон таһаарыы 54 бырыһыан өрө барбыт. Ынах арыытын астааһын былааннаммыттан 7,5 бырыһыанынан аһара толоруллубут. Оҕуруот аһын уонна хортуоппуй хомууругар тиэрдиллибит сорудах эмиэ ситиһиллибит. Үүккэ соҕотох соҕотуопкалыыр тэрилтэ – “Куорунай Ас” ТХПК 10 ый түмүгүнэн 310,35 туоннанан элбэҕи тутан олорор (2851,5 туонна үүт соҕотуопкаланан, былырыыҥҥы таһымтан 12,2 бырыһыанынан элбэх).
Үүт харчытын күүтэллэр
Үлэ дьоно бачча түмсүбүччэ, “төгүрүк остуол” тула олорон, кыһалҕаларын этиннилэр. Үөһэ ыйыллыбыт төрүөтүнэн туттарыллыбыт үүт иһин кэпэрэтииптэри, бааһынай хаһаайыстыбалары кытта төлөһүү бытаарбыт. Холобур, Кировскай кэпэрэтиибэ атырдьах ыйынааҕытыттан 68 бырыһыанын ситэ ылбакка олорор, нэһилиэк тыа хаһаайыстыбатыгар исписэлииһэ Анна Тимофеева үүт туттарааччылары араарбакка, харчыны тэҥник үллэрэн биэрэллэригэр туруоруста. Улуус дьаһалтатын аатыттан кыттыбыт баһылыгы бастакы солбуйааччы Юрий Алексеев кэлэр нэдиэлэттэн саҕалаан балаҕан, алтынньы ыйдардааҕы үүт харчытын тэҥнээн биэрэргэ эрэннэрдэ. Улуус агронома Олег Петров: “Сүөһү аһылыгын базатын оҥостуу – сүрүн үлэбит буолуохтаах”, — диэн туран, үрэх, дулҕа, талах дойдулаах дьон быһыытынан нэһилиэктэр кыһыҥҥы астарыыга сэниэлээхтик ылсалларыгар уонна элбэх сыллаах от сиэмэтин ыһыыга суоттаналларыгар ыҥырда.
Манна сыһыаран эттэххэ, Куорунай улууһугар быйыл министиэристибэ сүөһү аһылыгын оҥорон таһаарыыга хос бырагырааматынан өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 6 мөл. солк., улуустан 5 мөл. солк. кээмэйдээх кыттыгас үп көрүллэн, күрүөлээһиҥҥэ, бааһынаны сөргүтүүгэ, тиэхиньикэнэн сэбилэниигэ улахан хамсааһын тахсыбыт. Тыа сирин үлэһит дьоно маннык көдьүүстээх өйөбүл кэлэр сылларга салҕанарыгар баҕа санааларын эттилэр.
Василий НИКИФОРОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru