6. Дмитрий Петрович мусуой-дьиэтин тэрийбит Любовь Тимофеевна
Чурапчытааҕы спортивнай интэринээт-оскуола түмсүүлээх кэлэктиибин 1957 сылтан саҕалаан, күн бүгүн 13-с дириэктэр салайар.
Үтүөкэннээх салайааччылар ааттара бу баар: Дмитрий Федорович Филиппов – 1957-1959; Павел Павлович Михалёв – 1959-1961; Семён Ильич Жирков – 1961-1963; Алексей Спиридонович Шадрин – 1963-1967, 1971-1977; Василий Афанасьевич Полятинскай – 1967 -1968, Василий Федотович Ермолаев – 1968-1971; Константин Сергеевич Постников – 1977-1984; Петр Николаевич Калачев – 1984-1991; Михаил Дмитриевич Гуляев – 1991-1999; Иннокентий Иннокентьевич Готовцев – 1999-2000; Кирилл Николаевич Захаров – 2000-2002; Любовь Тимофеевна Егорова – 2002-2005; Николай Николаевич Гуляев 2005 сылтан.
Көстөрүн курдук, Д.П.Коркин аатынан үөрэх кыһатыгар бу сыллар тухары биир эрэ дьахтар — Любовь Тимофеевна Егорова дириэктэрдээбит. Ол өйдөнөр — оскуола уратыта оннук. Любовь Тимофеевнаны биир идэлээхтэрэ, биир дойдулаахтара олус үлэһит киһинэн билэллэр. Кини интэринээт-оскуола саҥа таас дьиэтин сыбаайатын үөрүүлээх быһыыга-майгыга түһэрии кэнниттэн Дьокуускайга Олимпийскай эрэллэр училищеларыгар завуһунан үлэлии кэлбитэ.
РФ үтүөлээх учуутала, “Бочуот Знага” уордьан кавалера, Чурапчы улууһун бочуоттаах гражданина Любовь Тимофеевна ЕГОРОВА 1947 сыллаахха Чурапчы улууһун Бахсы нэһилиэгэр Толоон учаастагар төрөөбүтэ.
СГУ историко-филологическай факультетын нуучча тылын салаатын 1974 сыллаахха ситиһиилээхтик бүтэрэн, төрөөбүт оройуонугар анаммыта. Педагогическай үлэтин Хатылы орто оскуолатыгар дириэктэри иитэр үлэҕэ солбуйааччынан, нуучча тылын уонна литературатын учууталынан саҕалаабыта.
Эдэр исписэлиис салайар дьоҕурун, киэҥ билиитин таба көрөннөр, оройуоннааҕы үөрэх салаатыгар методическай отделга үлэҕэ ылаллар. Бастаан методиһынан, методическай салаа сэбиэдиссэйинэн, онтон 1993 сылга диэри районо сэбиэдиссэйинэн айымньылаахтык үлэлиир. Ити сылларга оройуон үөрэҕин хаачыстыбата өрөспүүбүлүкэҕэ биир бастыҥнара буолар. Бу ситиһиилэргэ тирэҕирэн, «Үөрэтии, иитии процеһын хас да чааска араарыы» диэн оройуон оскуолаларыгар сорук туруоран, хас биирдии оскуола туспа аналлаах буолан, оҕо дьоҕуругар, баҕатыгар тирэҕирэн үөрэтии, иитии саҥа салаалара тэриллэллэр. Ол курдук, Кытаанах орто оскуолата – уус-уран, Сылаҥ орто оскуолата — айылҕаны харыстыыр, Дириҥ орто оскуолата – тыа хаһаайыстыбатынан дьарыгырар, Мугудай орто оскуолата – Баҕа санаа оскуолата уо.д.а. Ол түмүгэр оҕо бэйэтин баҕатынан, дьоҕурунан үөрэнэр, дьарыктанар усулуобуйата тэриллэр.
Любовь Тимофеевна интэринээт-оскуолаҕа дириэктэрдиир кэмигэр хайысхалаах үөрэхтээһин киирбитэ уонна оччотооҕу кэм ирдэбилинэн, ырыынак экэниэмикэтин төрүттэрин үөрэтэр кылаастар аһыллыбыттара.
— Биһиги математикаҕа улуус биир бастыҥ учууталын Зинаида Николаевна Кладкинаны, английскай тылы үөрэтиигэ улууска, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр үлэлээх Апрелина Семеновна Абрамованы ыҥыран, оскуолабытыгар ити биридимиэттэргэ ситиһиилэммиппит, — диэн ахтар бүгүн Любовь Тимофеевна.
Ситимнээх үлэ – сүҥкэн кылаат!
СӨ үтүөлээх учуутала, өрөспүүбүлүкэ биллиилээх методиһа Тамара ЕВГРАФОВА:
— Оскуолаҕа уруоктарга, эбии үөрэхтээһиҥҥэ саҥа хайысхалар киирэннэр, оҕо бэйэтин таһымыгар, кыаҕар сөп түбэһэрдии, уруок, куруһуоктар ситимнэрин күүһүрдүү тэриллэр. Киэҥ тэрээһиннээх хайысхалаах үлэ научнай төрүккэ тирэҕирэрэ ситиһиллэр. Үлэ-сынньалаҥ лааҕырдара өрөспүүбүлүкэҕэ бастыҥнар кэккэлэригэр киирэллэр. Итини таһынан, ситимнээх үлэ түмүгэр биирдиилээн оскуолалар, биирдиилээн учууталлар Саха сирин, Арассыыйа таһымыгар тахсаллар. Ол курдук, Мугудай уонна Сылаҥ орто оскуолалара ааптарыскай оскуола статуһун ылаллар. Е.Д.Макаров, Г.М.Яковлев Саха сирин, Арассыыйа чулуу учууталларын куонкурустарыгар кыттан, Арассыыйаҕа финалист уонна супер-финалист буолаллар. Саха сирин бастыҥ үлэлээх оскуолалара Чурапчы оройуонуттан үүнэн тахсаллар. Үөрэтии, иитии хайысхаларын дьүөрэлээһин ситимнээхтик тэриллиитин «Национальнай кэнсиэпсийэ» соруктарын толорууга биир бастакынан өрөспүүбүлүкэҕэ Чурапчы оройуонун үөрэҕириитин үлэһиттэрэ ылсыһан үлэлэспиттэрэ. Сахалыы тыыннаах уһуйааннар, оскуолалар, эбии үөрэхтээһин тэрилтэлэрэ саҥалыы сайдар хайысхаларын булуммуттара. Үөрэтии хаачыстыбата тупсубута, оҕо үрдүк үөрэххэ киириитэ улааппыта. Күүстээх, ситимнээх үлэни тэрийэн, Любовь Тимофеевна оройуон үөрэҕириитин сайдыытыгар сүҥкэн кылаатын киллэрсибитэ.
Александра КОРКИНА, Д.П.Коркин кэргэнэ:
— Любовь Тимофеевна Чурапчытааҕы спортивнай оскуола тупсарыгар үгүс сыратын биэрбитэ, үөрэх-иитии үлэтигэр күүһүн, бириэмэтин харыстаабакка үлэлээн, үгүс үөрэх туйгуннарын, медалистары таһаарбыта.
Оччолорго улуус баһылыга Иннокентий Николаевич Аммосов Дмитрий Петрович Коркин баай уопутун тарҕатыыга, үйэтитиигэ этии киллэрбитэ. Ону Саха Өрөспүүбүлүкэтин салалтата өйөөн, Дмитрий Коркин аатын үйэтитэр Спортивнай албан аат мусуойа тутуллубута. Любовь Тимофеевна мусуой тэриллиитигэр бэйэтин кылаатын киллэрбитэ. Дмитрий Петрович туһунан кинигэ тахсарыгар күүскэ үлэлээн, улаханнык көмөлөспүтэ.
Мусуой тиэргэнигэр сибэкки арааһын үүннэрэн, мас олордон, көҕөрдүү үлэтин ыытан, уопсай көстүүнү улаханнык тупсарбыта. Чурапчы бу биир кэрэ көстүүлээх сиригэр дьон үөрүүлээх күннэригэр кэлэ сылдьар, сынньанар, хаартыскаҕа түһэр буолбуттара.
Оттон Дмитрий Петрович олорбут дьиэтигэр кини туттубут малын, тэрилин мунньан, мусуой-дьиэни тэрийбитэ.
Биһиги, Дмитрий Петрович дьиэ кэргэнэ, кини аатын үйэтитиигэ истиҥ үлэтин иһин, талааннаах педагог, ийэ, эбээ Любовь Тимофеевна Егороваҕа дириҥ махталбытын тиэрдэбит.
Михаил ГУЛЯЕВ, СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн) сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ, РФ, СӨ физическэй култууратын уонна успуордун үтүөлээх үлэһитэ, педагогическай наука дуоктара:
—Любовь Тимофеевнаны районоҕа үлэлии олордоҕуна, каадыры күүһүрдүү быhыытынан, дириэктэри үөрэх чааhыгар солбуйааччынан ыҥырбыппыт. Күнү-дьылы аахсыбат, бэриниилээх, ирдэбиллээх, таhaарыылаах үлэһит, уопуттаах педагог. Салгыы физкултуурунай институт аhыллыбытыгар, үрдүк үөрэх систиэмэтигэр үөрэх проректорынан бэрт сатабыллаахтык үлэлээбитэ. 2002 сыллаахха оскуола-интэринээт дириэктэринэн анаммыта. Дмитрий Петрович Коркин мусуойун “Аллараа-Ленатааҕы” ААУо (ген. дириэктэр В.Р.Кычкин) меценат быһыытынан үбүлээн туттарарыгар, Любовь Тимофеевна улахан кыһамньытын уурбута махталлаах. Мусуойу Р.Р.Абрамов салалтатынан саҥардан, үлэҕэ киллэрбиттэрэ. Любовь Тимофеевна Дьокуускайга Олимпийскай эрэллэр училищеларыгар дириэктэри үөрэх чааhыгар солбуйааччынан эмиэ айымньылаахтык үлэлээбитэ. Кини ханна да үлэлээтэр, олус эппиэтинэстээх сыһыанынан дьоҥҥо-сэргэҕэ истиҥник ытыктанар-убаастанар.
Александр РОЖИН, СӨ үөрэҕириитин туйгуна:
— Любовь Тимофеевна ырааҕы өтө көрөр салайааччы буолан, министиэристибэттэн көҥүл ылан, оскуола тутуутун саҕалааһыны ситиспитэ. 2003 сыллаахха бырайыактыыр институт салайааччытыгар Иван Андросовка киирэн, оскуолабыт бырайыагар Ньурба Антоновкатын оскуолатын, оччолорго саҥа тутуу диэн, ылыммыппыт. Итиэннэ, Иван Степановичтыын сүбэлэһэн, Любовь Тимофеевна көрдөһүүтүнэн, кылаабынай инженеринэн Александр Петрову анаабыттара. Бырайыагы Санычтыын оҥорбуппут. Биһиги ирдэбиллэрбитигэр сөп түбэһиннэрэн, выпускникпыт Михаил Матвеев, оскуолабыт үйэлээх буоллун диэн, сыбаайаны бэйэтин тэрилтэтин күүһүнэн эрдэ, 2003 сыллаахха, улуус баһылыга Иннокентий Аммосов кыттыылаах, түһэрбиттэрэ.
Лариса БАРАШКОВА, “Бахсы” түмсүү актыбыыһа, кыраайы үөрэтээччи:
— Любовь Тимофеевна аҕата Тимофей Николаевич Егоров Бахсы нэһилиэгин биир улахан холкуоһун бэрэссэдээтэлэ этэ. Сэрии сылларыгар кини холкуоһуттан биир да киһи хоргуйан өлбөтөҕө.
Кырдьык, киһи үтүөтэ умнуллубат уонна кэнчээри ыччаккар харысхал, араҥаччы буолар. Тимофей Николаевич оҕолоро бары киһи киэн туттар дьоно.
Любовь Тимофеевна өрөспүүбүлүкэ, Чурапчы үөрэҕириитин сайдыытыгар улахан кылаатын киллэрдэ. Норуот өйүгэр-санаатыгар хаалар гына үлэлээтэ.
* * *
Бу тыллар улууска оскуолаларга саҥа сүүрээни киллэрбит, Улуу тириэньэр мусуой-дьиэтин тэрийбит педагог Любовь Тимофеевнаҕа дьон-сэргэ махталын бэлиэтинэн буолуохтуннар.
Сүрүн хаартыскаҕа: РФ үтүөлээх учуутала Л.Т.Егорова.
Татьяна МАРКОВА.