Оҕонньоргут бу да сырыттарбын, халлаан сылыйан, эмиэ таһырдьаттан киирбэт буола сылдьабын. Ээ, кырдьаҕас тугу гына сытыам баарай, туос иллэҥ киһи уулуссаны мээрэйдиибин. Таас дьиэҕэ киһи тыына-быара да хаайтарыах курдук. Дьэ мин биир санааҕа баттата сылдьабын. Тугуй диэ.
edersaas.ru
Эдэр-эмэн сылларбар холоотоххо, билигин сайдыы, тутуу бөҕө бардаҕа. Ким мэлдьэһиэ баарай, куораппыт күн-түүн киэркэйэ, тупса турар. Арай, төһөнөн сайыннахпыт ахсын, сиэр-майгы өттүнэн сатарыйан иһэргэ дылыбыт. Көр, урут билиҥҥи курдук олорор дьиэ таһа ыт иигэ, сааҕа буоларын букатын өйдөөбөппүн эбээт. Оччолорго да син ыттаах, куоскалаах инилэр. Билигин дьиэттэн таҕыстыҥ да, барыта “миинэ”. Тэпсибэтэх киһи диэн, нүксүгүр бэйэбит өссө нүксүйэн хаамабыт. Хор, ол курдук элбэх.
Ыттаах ыкса ыалларбыт көрүстэхтэринэ дорооболоһоллор, сорохтор кэпсэтэ түһэн ааһаллар. Ол икки ардыгар ыттара аттыбытыгар туран “дьыалатын” быһааран кэбиһэр. Хаһаайыттара буолуохтааҕын курдук тутталлар, ымыр да гынан көрбөттөр.
Үнүр эмээхсиммин кытта дьиэбит аттынааҕы уһуйаантан сиэммитин ыла таҕыстыбыт. Кэлэн иһэн аҕыйах миэтэрэни быһалаары, дьиэ кэннинэн кэллибит. Дьэ онно көрүөххүт этэ, ыллык суол кытыыта ханан да быыһа суох “миинэ” ууруллубутун курдук. Куорат дьоно бары ыттарын итиннэ күүлэйдэтэллэрэ эбитэ дуу диэх санаа үөскүүр. Оннук элбэх.
Бадаҕа, былырыын этэ дуу, ыкка, куоскаҕа нолуок киирэр үһү диэн ыттаах дьон айдааран эрэллэрэ да, биир бэйэм нолуок төлөөтүм диэн кыыһыран силбиэтэнэр киһини көрсө иликпин. Нолуок төлөөбөт бэйэлэрэ дуу. “Интэринээти” (оҕонньор интэриниэти ити курдук ааттыыр) ааҕар оҕолор кэпсииллэринэн, тас дойдуга ырай олоҕо үһү. Уонунан мэндиэмэннээх таас дыбарыастары ааһан, уулуссаларын кытта сууйаллар үһү. Сиэним инньэ диэн кэпсээн-ипсээн турар. Оттон биһиэхэ, бэл, ыппыт сааҕа кыайтарбат.
Быйыл кыһын оҕуруоттаах дьоҥҥо нолуок киллэрэн эрэллэр диэн кэпсээбиттэрэ. Чэ, соҕуруу сылаас сиргэ, баҕар, киллэрдиннэр даҕаны. Пуруукталара эҥин дэлэй буоллаҕа, эбиитин эргинэр да буолуохтаахтар. Оттон бэйэлэрэ даҕаны нэһиилэ айахтарын ииттинэн олорор, пуруукта диэни сыл баһыгар-атаҕар сиир, хортуоппуй эрэ астаах Саха сирин олохтоохторун итинтэн баҕас босхолуох эбиттэр.
Ол оннугар ити, ыттарын сааҕын хомуйбат “гражданнары” ботуччу соҕус ыстарааптаан иһиэх баара. Баҕар, эмиэ, Биэтэс оҕонньор сааһа ыраатан түөһэйбит диэххит. Ол эрээри, кырдьаҕас баары этэбин. Иһэ үллүбүтэ биэс уонча киһи ыстарааптаныаҕа. Ол кэннэ син туттунуох этилэр. Кыахтаах дьонуҥ ыты ииттинэр эбээт. Тэллэх ыт диэн сэнии көрбүтүҥ, бас быстар сыаналаах буолар. Таарыйа, куоракка бэйдиэ сылдьар ыт кыһалҕатын да быһааран кэбиһиэх этилэр.
Онон-манан сылтах була-була нолуок киллэрэн сордонуохтааҕар, ыттарын-кустарын кэнниттэн хомуйбат дьону ыстарааптаан, бука, куорат бүддьүөтүгэр кырата суох харчыны киллэриэх этилэр. Арай, мэхэниисимин эрэ сөпкө тобуллаллар. Улахан куораттарга хаһаайыттара түөрт атахтаах доҕотторун кэнниттэн батыһа сылдьан бакыакка уган иһэллэр үһү. Эмээхсиммэр инньэ диэн этэн көрдөхпүнэ: “Бу оҕонньор түөһэйээри гыммыт дуу. Хас ыты баран манатаары гынаҕын”, — диэн саба саҥаран кэбиһэр. Чэ, туох да диэбиккит иһин, биһиэхэ даҕаны аны отучча сылынан, анараа дойдуга аттаммытым кэннэ, мин этэр ыстараабым киирэр ини. Оччоҕо Биэтэс кырдьаҕаһы санаан кэлиэххит буоллаҕа, билигин ылымматаххыт иһин.
Биэтэс БИЛЭЭХЭП.