Саха сиригэр култуура нэһилиэстибэтин 1873 эбийиэгэ баар. Кэнники сылларга устуоруйа уонна култуура 30-тан тахса пааматынньыга чөлүгэр түһэрилиннэ.
edersaas.ru
Өрөспүүбүлүкэ вице-премьерэ Сергей Местников нэһилиэстибэ култуурунай эбийиэктэригэр судаарыстыба харыстабылын тупсарарга анаммыт «төгүрүк остуолга» иһитиннэрбитинэн, инникитин Ем.Ярославскай аатынан мусуойу уонна М.К.Аммосов мемориальнай мусуой-дьиэтин саҥардыы былааннанар.
Саҥардыы үлэлэрэ «Паамытынньыктары харыстыыбыт» диэн өрөспүүбүлүкэтээҕи бырайыак чэрчитинэн ыытыллар.
Таатта улууһун Чөркөөх нэһилиэгэр XIX үйэтээҕи тапчаан-миэлиҥсэ, Пекарскай дьиэтин уонна XIX үйэтээҕи аҕыс кырыылаах саха балаҕана саҥардылыннылар. Мэҥэ Хаҥалас улууһугар Манчаары башнятын чөлүгэр түһэрдилэр. Өрөспүүбүлүкэ кэккэ оройуоннарыгар Саха сиригэр гражданскай сэриигэ уонна Аҕа дойду Улуу сэриитигэр аналлаах пааматынньыктары сөргүттүлэр.
Улахан эбийиэктэр «Култуураны уонна туризмы сайыннарыы» бырагырааманан федеральнай бүддьүөттэн үбүлэнэллэр. 2019 сыллаахха Өлүөхүмэ куоратыгар XIX үйэтээҕи зодчество мас пааматынньыга чөлүгэр түһэриллибитэ. Эмиэ бу бырагырааманан 2022 кулун тутарга Күөрдэм сэлиэнньэтигэр Николаевскай таҥара дьиэтэ уонна Дьокуускайга Казначейство дьиэтэ аһыллыахтара.
Култуура нэһилиэстибэтин эбийиэктэрин харыстабылыгар департамент салайааччыта Николай Макаров эппитинэн, 2022 сылга Хаҥалас улууһугар Серго Орджоникидзе мусуой-дьиэтин саҥардыы үлэтэ саҕаланыан сөп. Саха сиринээҕи реальнай училище дьиэтин бырайыактааһын-смета докумуонун бэлэмнэнэн бүттэ. Ону таһынан Мэҥэ Хаҥалас улууһун Бүтэйдээх сэлиэнньэтигэр Мэҥэ-Богородскай таҥара дьиэтин чөлүгэр түһэрэргэ бэлэмнэнии үлэтэ саҕаланыан сөп. Дьокуускайга эр дьон прогимназиятын бырайыага оҥоһуллар. Ленскэй оройуон Витим бөһүөлэгэр Громовтар дьиэлэрин саҥардыыга спонсордары көрдөөһүн бара турар.
Муус устар 18 күнүгэр Дьокуускайга саха суруйааччыта Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон уонна Уус Алдан улууһугар Савва Егоров дьиэлэрин чөлүгэр түһэрэргэ телемарафон ыытыллыаҕа.
Ем. Ярославскай аатынан Хотугу сир норуоттарын устуоруйатын уонна култууратын судаарыстыбаннай холбоһуктаах мусуойун дириэктэрэ Николай Бугаев:
«ТОхсунньуттан мусуойбутун реставрациялааһыҥҥа бэлэмнэнии үлэтин сүрүн түһүмэҕэ ыытылла турар. Бу -– эрэгийиэннээҕи суолталаах култуура нэһилиэстибэтин эбийиэгин саҥардарга бырайыактыыр-смета докумуонун бэлэмнээһин саҕаланыыта. Биһиги м усуойбут историческай суолталаах дьиэтэ өрөмүөнү ирдиир. Саха сирэ Арассыыйа судаарыстыбатыгар киирбитэ 400 сылыгар өрөспүүбүлүкэ кырдьаҕас мусуойун саҥардыы үлэтэ түмүктэниэҕэр эрэллээхпит»
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ», edersaas.ru