Бэс ыйын 10-11 күннэригэр Ньурба куоракка «Хотугу кустук» (»Северная радуга») фольклор норуоттар икки ардыларынааҕы 10-с үбүлүөйдээх бэстибээл ыытылынна.
Бэстибээли ««Хотугу кустук» Сибиир уонна Уһук Илин норуоттарын култууратын сайдыытын пуондата» (Москва к.) уонна Ньурба куорат «Кыталык» Култуура дыбарыаһа СӨ Тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар, Култуура уонна духуобунас сайдыытыгар, Үөрэххэ уонна наукаҕа министиэристибэлэр, «Ньурба куорат» муниципальнай тэриллии, Ньурба улууһун култуураҕа департаменын, Норуот айар талаанын уонна социальнай-култуурунай технологиялар өрөспүүбүлүкэтээҕи дьиэлэрин өйөбүллэринэн тэрийдилэр.
Үбүлүөйдээх бэстибээл сирэй уонна кэтэхтэн ньыманан, сааһынан хааччаҕа суох араас номинациянан: фольклор, вокал, хордар, хореография, тыйаатырдар уонна инструментальнай ыытылынна.
Барыта өрөспүүбүлүкэ 9 улууһуттан, Дьокуускай, Москва куораттартан уонна Болгарияттан 300-тэн тахса киһи кытынна. Кинилэртэн Абый уонна Үөһээ Дьааҥы улуустара кэтэхтэн кытыннылар.
Ньурбаҕа Бүлүү, Сунтаар, Чурапчы, Мэҥэ Хаҥалас, Горнай улуустарыттан уонна Дьокуускайтан кэлэктииптэр кэллилэр.
Кэрэхсэбиллээҕэ диэн, бэстибээл Ньурба куорат 25 сылыгар аналлаах Ыһыаҕы ыытыыны кытта сөп түбэстэ. Бэстибээл үөрүүлээх аһыллыытыгар Ньурба куорат баһылыга Александр Иванов кыттааччылары уонна ыалдьыттары эҕэрдэлээтэ, бэстибээли тэрийээччилэргэ уонна дьүүллүүр сүбэ чилиэннэригэр сыл бэлиэтин — Ньурба патриотын дипломнарын туттарда.
«Кыталык» Култуура дыбарыаһын дириэктэрэ Максим Рожин, Ньурба улууһун култуураҕа департаменын начаалынньыга Розалия Тихонова, ««Хотугу кустук» Сибиир уонна Уһук Илин норуоттарын култууратын сайдыытын пуондата» бэрэсидьиэнэ Александра Борисова эҕэрдэлээтилэр.
Бэстибээл дьүүллүүр сүбэтигэр үлэлээтилэр:
Бурятия үтүөлээх артыыската, Бурятия Агинскай уокуругун култууратын үтүөлээх үлэһитэ, «Намгар» бөлөх лиидэрэ Намгар Лхасаранова (Москва к.), СӨ үтүөлээх артыыската, аан дойду виртуоз-хомусчута Альбина Дегтярева, СӨ үтүөлээх артыыһа Семен Иванов, «Арчы дьиэтэ» Духуобунас киинин иһинэн «Күн дьоно» этно-фольклор бөлөҕүн салайааччыта Евдокия Павлова, М.П.Обутова-Эверстова аатынан Култуура киинин норуот талааннарыгар исписэлииһэ Лонгина Бережнова, «Талба талааннаахтар түһүлгэлэрин» салайааччы Розалия Николаева, «Норуот ай айар талаанын уонна социальнай-култуурунай технологиялар өрөспүүбүлүкэтээҕи кииннэрин» материальнайа суох култуурунай нэһилиэстибэ отделын исписэлииһэ Хаарчаана Угапьева.
Онлайн-дьүүллүүр сүбэҕэ: М.Чехов аатынан Ригатааҕы Нуучча тыйаатырын продюсера, хореограба, звукорежиссера, «1-кы Балтика ханаала» экс-программнай дириэктэрэ (Рига к.) Валерий Забара; бочуоттаах дьүүллүүр сүбэҕэ «Ньурба оройуона» МТ култуураҕа департаменын начаалынныга Розалия Тихонова үлэлээтилэр.
Бэстибээл 9 сыллаах үлэтин тухары ««Хотугу кустук» Сибиир уонна Уһук Илин норуоттарын култууратын сайдыытын пуондата» кэммиэрчэскэйэ суох тэрилтэ бэрэсидьиэнэ, бэстибээл ааптара уонна тэрийээччитэ, РФ бэрэсидьиэнин иһинэн СӨ Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтин уопсастыбаннай сэбиэтин чилиэнэ Александра Борисова ыҥырыытынан Саха сиригэр Болгария, Колумбия, Швейцария, Малайзия, Греция, Казахстан, Турция уонна Арассыыйа эрэгийиэннэрин фольклорга кэлэктииптэрэ уонна култуура диэйэтэллэрэ сырыттылар.
Онус үбүлүөйдээх бэстибээл ыалдьытынан Москваттан Бурятия үтүөлээх артыыската Намгар Лхасаранова салайааччылаах «Намгар» бөлөх буолла.
«Хотугу кустук» фольклор норуоттар икки ардыларынааҕы Х бэстибээлин дьүүллүүр сүбэтин быһаарыытынан анаммыт Кылаан бириис Болгария Габровче куоратыттан фольклорга «Габровче» оҕо ансаамбылыгар (салайааччы Ивайло Захариев) тигистэ. Кэлэктиип аныгыскы бэстибээлгэ Саха сиригэр ыҥырылынна.
«Хотугу кустук» Х үбүлүөйдээх бэстибээлин Кылаан бирииһин хаһаайынынан улахан дьон ортотугар Дьокуускай куораттан «Алаас кыргыттара» үҥкүү кэлэктиибэ буолла. Кэлэктиип 15000 солкуобай суумалаах сэртипикээтинэн наҕараадаланна уонна Аллараа Новгород куоракка «Фолк-стар» толоруу ускуустубатын Норуоттар икки ардыларынааҕы бириэмийэтигэр чэпчэтиилээх көрүҥүнэн кыттар ыҥырыыны тутта.
Оҕолор ортолоругар Кылаан бирииһи Ньурба улууһун Күндээдэ сэлиэнньэтиттэн «Кэскил» РФ оҕо образцовай үҥкүү ансаамбыла (саплайааччылар Галина Степанова, Элеонора Семенова) ылла. Кэлэктиип «Бэс чагда» чэбдигирии уонна сынньалаҥ киинигэр 5 киһиэхэ путевканан наҕараадаланна уонна «Фолк-стар» толоруу ускуустубатын Норуоттар икки ардыларынааҕы бириэмийэтигэр чэпчэтиилээх көрүҥүнэн кыттар ыҥырыыны тутта.
Көрөөччүлэр биһирэбиллэрэ Горнай улууһун Бэс Күөлүн «Долгууна» кэлэктиибигэр (салайааччылар Мария Петрова, Октябрина Охлопкова) иҥэрилиннэ.
Анал бириистэринэн наҕараадаланнылар: «Бастыҥ национальный көстүүм иһин» -– Мэҥэ Хаҥалас улууһун Майа сэлиэннььэтиттэн «Ай-Талаан» үһүс көлүөнэ оскуолата (салайааччы Федора Наумова);
«Норуот үгэстэрин харыстааһын иһин» -– Дьокуускай куораттан «Күн дьоно» этно-фольклор кэлэктиибэ (салайааччы Евдокия Павлова); «Норуот дипломатиятын сайыннарыы иһин» уонна СӨ Тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар министиэристибэ бирииһин -– Чурапчы улууһун Чыаппара сэлиэнньэтиттэн «Алаҕар Далбардар» үҥкүү кэлэктиибэ (салайааччылар Анфиса Ефимова, Ольга Баишева); «Кэлэктиип бастыҥ салайааччыта» -– Ньурба улууһун Маар сэлиэнньэтиттэн «Дьөҥкүүдэ кыталыктара» норуот фольклорун ансаамбыла (салайааччы Саргылана Петровна Федорова), «Норуот айар талаанын уонна социальнай-култуурунай технологиялар өрөспүүбүлүкэтээҕи кииннэрин» анал бирииһин – «Саха сирин устуоруйата» кинигэ үс туомун Ньурба улууһун Ынахсыт сэлиэнньэтиттэн Анжелина Жданова (салайааччы Саргылана Федорова) ыллылар.
СӨ Үөрэхтээһиҥҥэ уонна наукаҕа министиэристибэтиттэн «Бэс чагда» чэбдигирии уонна сынньалаҥ киинигэр путевкаларынан наҕараадаланнылар: Ньурба куораттан «Сардаана» фольклорга оҕо ансаамбыла (салайааччы Валерий Платонов), «Дьөҥкүүдэ кыталыктара» норуот фольклорун ансаамбылын солистара Виолетта Иванова, Анжелина Жданова, Люлитта Слепцова (салайааччы Саргылана Федорова).
Бэстибээл лауреаттара бары аан дойду култууратын көрдөрөр, үгүс өрүттээх талааннардаах Саха сирин кэрэһилиир бэстибээл эмблемалаах кубоктарынан уонна өйдөбүнньүк мэтээллэринэн бэлиэтэннилэр. Лауреттар сыл устата ««Хотугу кустук» Сибиир уонна Уһук Илин норуоттарын култууратын сайдыытын пуондатын» норуоттар икки ардыларынааҕы бэстибээллэригэр уонна култуурунай дьаһалларыгар ыҥырыллыахтара.
Бу күннэргэ Грецияттан, Болгарияттан, Латвияттан, ДНР-тан, Турцияттан, Индияттан, Колумбияттан «Хотугу кустук» доҕотторуттан эҕэрдэлэр кэлэ тураллар. «Хотугу кустук» фольклор норуоттар икки ардыларынааҕы бэстибээлэ норуот дипломатиятын сайдыытын уонна Саха сирин норуоттарын култууратын аан дойду таһымыгар көрдөрүү чаҕылхай холобурунан буолар.
Пуонда Максим Рожин дириэктэрдээх «Кыталык» Култуура дыбарыаһын кэлэктиибигэр, Ньурба куорат баһылыга Александр Ивановка, Ньурба улууһун култуураҕа департаменын начаалынньыга Розалия Тихоноваҕа, СӨ тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар миниистирин солбуйааччы Сергей Хатылыковка, «Саха сирин эдэр олохтоохторо» методиһыгар Александр Архиповка, СӨ Үөрэхтээһиҥҥэ уонна наукаҕа министиэристибэтин отделын начаалынньыга Светлана Васильеваҕа, үөһээ этиллибит министиэристибэлэргэ, «Норуот айар талаанын уонна социальнай-култуурунай технологиялар өрөспүүбүлүкэтээҕи дьиэлэригэр», П.Обутова-Эверстова аатынан Култуура киинигэр «Хотугу кустук» бэстибээли тэрийэргэ уонна иһитиннэрии-биллэрии эйгэтигэр тугунан да сыаналаммат көмөтүн иһин махтанар.
«Саха сирэ», edersaas.ru саайтка аенаан Александра БОРИСОВА
Альбина ЛАЗАРЕВА хаартыскалара