Коронавируһунан ыалдьан тахсыбыт дьон доруобуйаларын чөлүгэр түһэриигэ үлэлэһэр тэрилтэлэринэн, бүгүҥҥү күҥҥэ соҕотох «Абалаах» санаторий буолла.
edersaas.ru
Бүгүн биһиги «Абалаахтааҕы» мэдиссиинэ чөлүгэр түһэрии салаатын сэбиэдиссэйэ Иннокентий Аринкины кытта кэпсэттибит.
Абалаах күөлүгэр тутуллубут санаторий
— Иннокентий Иннокентьевич, тэрилтэ устуоруйатын сэгэтэн көрүөххэ. Хас сыллаахтан аһыллан үлэлиирий?
—1935 сыллаахха Абалаах күөлүн үрдүгэр санаторий тутуллубут. 1974 сыллаахха тэрилтэ Аллараа Бэстээххэ көһөрүллүбүт. Билигин 23656 кв. м иэннээх сиргэ 4 кылаабынай куорпус үлэлиир: сынньанааччылар утуйар, бадараанынан эмтэнэр, физиотерапевтическай куорпустар уонна остолобуой. Барыта мас дьиэ. Утуйар, сынньанар куорпус икки мэндиэмэннээх. Абалаахтааҕы мэдиссиинэ чөлүгэр түһэрии салаата өрөспүүбүлэкэтээҕи суолталаах буолан, бары улуустартан кэлэн эмтэнэллэр, сынньаналлар. Тэрилтэ 34 үлэһиттээх.
Эмтэнии – 14 күн
— Доруобуйаны бөҕөргөтө киирэргэ докумуоҥҥун ыллыҥ да, тиийэн кэлэр буолбатах эбиккин дии. Тустаах ирдэбил туһунан билиһиннэрэриҥ буоллар.
— Эмтэнэ кэлэр дьону анал Киин тэрилтэ сүрүннүүр. Улуустааҕы киин балыыһаларга уонна Дьокуускай куораттан эмтэнэ кэлээччилэр ыарыһахтары өйүүр кииннэргэ тиийэн (улуус балыыһатын аайы баар) анал докумуон толортороллор. Ол докумуону балыыһа анал исписэлииһэ «Медведь» диэн көмпүүтэр тиһигэр киллэрэр. Онно ыарыһах докумуона бэрэбиэркэни ааһар, онтон «Абалаахтааҕы» мэдиссиинэ чөлүгэр түһэрии салаатын исписэлииһигэр тиэрдэр. Онно ирдэнэр докумуон барыта баара көрүллэр, тэрилтэҕэ эмтэниигэ ыарыһах доруобуйатын туруга үөрэтиллэр, кини эмтэнэр салаатыгар миэстэ баара-суоҕа бигэргэнэр. Ол кэнниттэн ыарыһах эмтэнэ кэлэр чыыһылата уонна бириэмэтэ ыйыллан, ыҥырыы ыытыллар.
— Ол бэрэбиэркэ төһө өр оҥоһулларый?
— Түргэн. Биир-икки күн иһигэр биллэр.
— Тэрилтэ төһө элбэх миэстэлээҕий?
— 54 сытар миэстэ баар. Онтон 47 — медицинскэй страховкаҕа олоҕуран босхо, 7 миэстэ бүддьүөт таһынан төлөбүрдээх.
— Хас күн эмтэнэллэрий?
— Эмтэнии болдьоҕо — 14 күн.
— Хайдах эмтиигитий?
— Магнитотурботрон аппараат магнитынан эмтиир. Килиэккэлэргэ, эт-хаан эттигэр хаан хамсааһынын тупсарар, иммунитеты күүһүрдэр.
- Спирометрия аппараата. Тыҥа кээмэйин мээрэйдиир. Пациент киирэригэр 1300-1500 мл, тахсарыгар — 2500 мл буолар. Бу тэрил көмөтүнэн быраас эмтэнээччи тыҥатын кэтээн көрөр.
Артромот аппараат. Бу сүһүөҕү хамсатар тэрил.
Күөл бадараана хайдах туттулларый?
— «Абалаах» күөлүн бадараанынан хайдах эмтэнэллэрий?
— Күөлтэн ыллыллыбыт, айылҕаттан бэриллибит эми икки көрүҥүнэн туттабыт: бадараан уонна рапа (туус). Эмтээх бадараан сыл аайы «Абалаах» күөлүттэн кулун тутарга брикетинэн хостонон аҕалыллар. Туһаныллыбыт бадарааны күөлгэ төттөрү илдьэн кутабыт. Рапа (туус) күөл кууран хаалбыт сириттэн хомуллар.
Онно эбии ыарыһахтар бальнеотерапия, уотунан эмтээһини, массаас, кураанах углекислай баанна, эти-хааны чэбдигирдии курдук эмтэниини бараллар.
«Ковид» кэннэ доруобуйаны бөҕөргөтүү
— Иннокентий Иннокентьевич, биһиги сүрүннээн сыстыганнаах дьаҥ иннинэ «Абалаахтааҕы» мэдиссиинэ чөлүгэр түһэрии салаатын ыыта олорбут үлэтин билиһиннэрдибит. Билигин биллэр төрүөтүнэн, бу эмтиир, киһи доруобуйатын чөлүгэр түһэрэр тэрилтэ ыксаллаах, тыҥааһыннаах кэминэн сибээстээн, үлэтин хайысхатын уларытта дии. Бу туһунан салгыы кэпсэтиэх.
— Тэрилтэбит 2018 сылтан «Эти-хааны чэбдигирдии уонна спортивнай мэдиссиинэ өрөспүүбүлүкэтээҕи киинин Абалаахтааҕы мэдиссиинэ чөлүгэр түһэрии салаата» диэн докумуоҥҥа киирэр ааттаах. Кылаабынай бырааһынан Уһук Илин уокурук кылаабынай реабилитолог-бырааһа Кюнна Назарова үлэлиир.
Абалаахтааҕы мэдиссиинэ чөлүгэр түһэрии салаата б.дь. от ыйын 29 күнүттэн Covid-19 ыарыыттан сэбиргэхтэппит (пневмония) дьону балыыһаҕа сытан тахсыбыттарын кэннэ доруобуйаларын чөлүгэр түһэриигэ үлэлэһэр. Бу кэм устата уопсайа 60-тан тахса ыарыһах эмтэнэн таҕыста. Билигин 20-чэ киһи эмтэнэ сытар.
— Үгүс дьону интэриэһиргэтэр боппуруос: эһиги балыыһаҕытыгар эмтэниигэ ыытыы докумуону хантан ылалларый?
— Хас биирдии улуустааҕы киин балыыһаҕа ыарыһахтары өйүүр киин баар. Ол киин исписэлииһэ докумуон толорор.
— Доруобуйаларын чөлүгэр түһэрэр дьон туох эмтэниини ааһалларый?
— Физио-эмтэнии араас көрүҥэ ыытыллар: лазеротерапия, магнитотерапия, электрофорез, УФ-терапия, светотерапия, ингаляция. Онно эбии эмтиир массаас уонна эти-хааны чэбдигирдии, кураанах углекислай баанна.
— Ыарыһах доруобуйата көнүүтүн кэтээн көрөргүт буолуо?
— Хас биирдии эмтэнээччи быраас кэтэбилигэр сылдьар. 14 хонук иһигэр ыарыһах доруобуйата биллэ тупсар. Тыынара оннугар түһэр, тыҥата кэҥиир, КТ хартыыната биллэ уларыйар, сэбиргэхтэппит кээмэйин быраһыана намтыыр.
… Сыстыганнаах дьаҥ күүскэ турбут буолан, билигин балыыһаларга миэстэ былдьаһыга. Ыарыһах бэттэх кэллэ да, салгыы дьиэтигэр тахсан эмтэнэр. Онон Абалаахтааҕы мэдиссиинэ чөлүгэр түһэрии салаата салгыы эмтэнэн, доруобуйаларын чөлүгэр түһэриэхтэрин баҕарар дьоҥҥо бүгүҥҥү күҥҥэ саамай абыраллаах тэрилтэнэн буолла. 89141104045 нүөмэрдээх тэрилтэ төлөпүөнүгэр эрийэн, интэриэһиргиир боппуруостаргытын ыйытыаххытын сөп.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru