Муус устар 4 күнүгэр “Саха” НКИХ ханаалыгар Ил Дархан Айсен Николаев өрөспүүбүлүкэҕэ коронавирус тарҕаныытын утары ыытыллар үлэ, сааскы булт көҥүлүн уонна Өлүөнэ өрүһү туоруур муоста тутуллуутун хаамыытын туһунан кэпсээтэ. «Ил Дарханныын кэпсэтии” биэриини “Саха” НКИХ дириэктэрэ, суруналыыс Олег Марков ыытта.
Айсен Николаев коронавирустан харыстаныы сүрүн ирдэбилинэн дьиэҕэ олоруу буоларын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.
—Маннык куһаҕан дьаҥ үөскээн олохпут-дьаһахпыт тосту уларыйда. Коронавирус аастаҕына даҕаны, олохпут уруккутун курдук буолбата буолуо. Бу ыарыы аан дойдуну бары аймаата, мөлүйүөнүнэн киһи ыарыйда, 10-нан тыһыынча киһи өллө. Төһө киһи өссө ыалдьыаҕа биллибэтэ олус хомолтолоох.
Билигин коронавирус Саха сиригэр кэллэ. Бүгүҥҥү туругунан өрөспүүбүлүкэҕэ 15 киһи ыалдьыбытыттан түөрдэ үтүөрдэ. Ыарыһахтар туруктара кэминэн, онон бары үтүөрүөхтэрэ диэн улахан эрэллээхпит. Кэмигэр балай да кытаанах быһаарыныылары ылынаммыт, ыарыы салҕыы тарҕаммата. Икки киһи кыраныысса таһыттан ыалдьыбыт туруктаах кэлбиттэрин эрдэттэн билэн, тута авиапортан балыыһаҕа киллэрбиппит. Дойду аҕыйах эрэгийиэнигэр, ол иһигэр биһиэхэ, коронавируһанан ыалдьыбыт дьон ахсаана түһэ турар. Ол гынан баран, бу ыарыы билигин Арассыыйа үрдүнэн саамай тарҕана турар кэмэ. Москваҕа сүүһүнэн саҥа киһи күн аайы ыалдьа турар. Онон бу ыарыы билигин да өрөспүүбүлүкэҕэ киирэ сатыаҕа. Дьокуускай, Мииринэй, Нерюнгри уонна Талакаан авиапордунан, Алдан, Нерюнгри тимир суолунан атын эрэгийиэннэртэн, куораттартан кэлбит дьон бары икки нэдиэлээх харантыыҥҥа бараллара булгуччулаах. Бу туһунан анал дьаһал тахсыбыта.
Билигин кимниин да кэпсэппэккэ, көрсүбэккэ дьиэҕэ олорон бу ыарыы тарҕаныытын тохтотуохпутун сөп. Дьиэҕэ олорууну тутустахпытына уонна кэлэр дьоммутун хонтуруоллаатахпытына, бу ыарыыны кыайыахпыт. Орто уонна дьоҕус урбаан тэрилтэлэригэр ыарахан кэм үөскээтэ. Дойду улахан да хампаанньалара охсууну ыллылар. Авиахампаанньаларга, сир баайын хостуур тэрилтэлэргэ эмиэ уустук кэм кэллэ. Онон бу ыарыыны түргэнник кыайдахпытына эрэ, салгыы дьон-сэргэ буолан сайдар кыахтаахпыт. Ол наадатыгар баар быраабылалары тутуһуохтаахпыт. Холобура, Дьокуускай куоракка билигин да, уулууссаҕа хаамыталыыр дьон баар. Кинилэр чугас дьонноругар уонна тулалыыр уопсастыбаҕа куттааллаах быһыыны-майгыны оҥороллорун өйдөөбөттөр. Бу ыарыы биир кутталынан киһи ыалдьа сылдьарын бэйэтэ билбэт буоларыгар сытар. Киһи ыалдьыбытын анаалыс, компьютернай томография эрэ быһаарар түгэннэрэ эмиэ бааллар. Бастакы ыалдьыбыт дьон биһиги доруобайбыт, тоҕо балыыһаҕа киирэбит диэн айдаарбыттара эмиэ баара. Кинилэр томография көмөтүнэн тыҥаларыгар охсуу барбытын эрэ билэн, көрөн, хайдах курдук күүстээх ыарыы буоларын өйдөөбүттэрэ. Билигин кинилэр быраастарга махтаналлар эрэ. Биллэрбэккэ эрэ ыалдьа сылдьар дьон ыарыыны тарҕата сылдьар буолуохтарын эмиэ сөп. Бу ыарыы саастаах киһиэхэ кутталлааҕын таһынан, быраастар этэллэринэн, бу ыарыынан ыалдьан баран үтүөрбүт доруобай, эдэр да киһи тыҥата 25 % кыччаан хаалар эбит. Онон доруобуйаҕа кэлин да олус охсуулаах, киһи олоҕор кутталлаах ыарыы буоларын бары өйдүөх тустаахпыт.
Ньургуйаана Иванова, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска — интэриниэттэн.