Коронавирус иккис долгуна кэлиэ дуо?

Бөлөххө киир:

Күһүн коронавирус иккис долгуна кэлиэ диэн сэрэтэллэр. Ол төһө оруннааҕый? Онно хайдах бэлэмнээх буолуохтаахпытыйЭпидемиологтар этэллэринэн, инфекция иккис долгунун кэнниттэн, нэһилиэнньэ улахан аҥаарыгар ол ыарыыга иммунитет үөскүүр.

Саха сиригэр коронавирус инфекцията намыраабыт курдук буолла: күҥҥэ 40-тан тахса киһи ыалдьыбыта биллэр, ол иһигэр Дьокуускайга – 20-чэ киһи. Ол эрээри уоскуйарга өссө да эрдэ курдук.

РФ доруобуйа харыстабылыгар министиэристибэтин кылаабынай инфекциониһа Владимир Чуланов Арассыыйаҕа коронавирус иккис долгуна күһүн кэлэрэ эрэбил диэн этэн турар.

— Дьон уоппуска кэнниттэн, араас сирдэргэ сылдьан, айаннаан кэлбиттэрин, оҕолор уһуйааннарга, оскуолаларга, устудьуоннар үөрэнэр сирдэригэр мустубуттарын кэннэ, ыарыы өрө туруон сөп. Ону тэҥэ, күһүн аайы үгэс курдук тумуунан, ОРВИ-нан, кириибинэн ыалдьыы ахсаана элбиир, ону даҕаспытынан, коронавирус эмиэ тарҕаныан сөп. Ол гынан баран, иккис долгун бастакы курдук наһаа күүстээх буолуо суоҕа, — диэн Владимир Чуланов бэлиэтээбитэ.

Оттон мэдиссиинэ наукатын дуоктара, эпидемиолог, вирусолог Михаил Фаворов этэринэн, күһүн, кыһын ыалдьыбыттар саас, сайын ыалдьыбыт дьоннооҕор коронавируһу аһарыналлара ыарахан, уустук буолуоҕа. Биллэрин курдук, тымныы, хараҥа кэмҥэ организм ыарыыга түргэнник бэринэр уонна быдан ыараханнык аһарар.

Роспотребнадзор” салайааччыта Анна Попова коронавирус күһүн атын ыарыылары кытары булкуһан, ыарыһахтар туруктарын өссө мөлтөтүөн сөп диэн сэрэхэчийэрин биллэрбитэ. Ону тэҥэ, анаалыстары оҥорорго эмиэ булкуур тахсыан сөп.

Вакцина куйах буолуо дуо?

Биллэн турар, былаас бэрэстэбиитэллэрэ коронавирус маассабайдык тарҕанарын вакцина эрэ тохтотуо диэн эрэнэллэр.

Аан дойдуга коронавируһу утары бастакы вакцина Арассыыйаҕа, Гамалея аатынан кииҥҥэ оҥоһуллан регистрацияламмыта, “Спутник V” диэн ааттаммыта. Ону тэҥэ, Новосибирскайдааҕы “Вектор” научнай киин учуонайдара иккис вакцинаны оҥорон, билигин баҕалаах дьоҥҥо быһыы биэрэн, чинчийиилэри ыыта сылдьаллар, балаҕан ыйыгар маассабайдык таһаарар, тарҕатар былааннаахтар.

Бу вакциналары баҕа өттүлэринэн тылламмыт 18-60 саастаах дьоҥҥо биэрэн, билигин кэтээн көрөллөр, онон быйыл оҕолорго бэриллибэт диэн министиэристибэ иһитиннэрбитэ. Аҕам саастаах дьоҥҥо хайдах дьайара эмиэ биллибэт.

Доруобуйа харыстабылын миниистирэ Михаил Мурашко атырдьах ыйын 31 күнүгэр коронавируһу утары вакцинаны биэрии сэтинньи-ахсынньы ыйдарга ыытыллыа диэн иһитиннэрдэ.

— Балаҕан ыйыттан эрэгийиэннэргэ ыытан саҕалыахпыт. Хас да вакцина оҥоһуллан, регистрацияны күүтэллэр. Онон сэтинньи-ахсынньы ыйдарга муҥутуур элбэх кээмэйинэн маассабайдык оҥорон, дойду үрдүнэн тарҕатыахпыт. Кирииби уонна коронавируһу утары быһыылары араартыахха наада. Билигин регистрация кэнниттэн чинчийиилэри 2,5 тыһыынча киһиэхэ ыыта сылдьабыт, барыта 40 тыһыынча киһи буолуоҕа, — диэн кини эттэ.

Билиҥҥи туругунан, Арассыыйаҕа коронавируһунан ыалдьыбыт киһи ахсаана 1 мөлүйүөнтэн таҕыста. 820 тыһыынча кэриҥэ киһи үтүөрдэ, 18 тыһыынча кэриҥэ киһи тыына быһынна.

Доруобуйаҥ – бэйэҥ илиигэр

Ол да буоллар, үгүстэр вакцинаҕа итэҕэйбэттэрин биллэрэллэр. “Бэрт кылгас кэмҥэ оҥоһуллубут, онон хайдах дьайыылааҕа биллибэт” диэн саарбахтыылларын биллэрэллэр.

Оччотугар, коронавирус өссө күүстээх иккис долгунуттан хайдах көмүскэнэбит? Билигин көрдөххө, ыарыы ахсаана аҕыйаан, дьон сэрэҕин сүтэрбит курдук. Оптуобуска мааската суох сылдьар киһи элбэх. Арай, маҕаһыыннар бу ирдэбили тутуһа сатыыллар.

Вирусологтар этэллэринэн, харыстанарга икки суол баар. Бастакыта, иммунитеты бөҕөргөтүү, иккиһинэн, харыстанар миэрэлэри тутуһуу. Күүстээх иммунитеттаах киһи хайдахтаах да ыарыыны ылыммат, этэргэ дылы, тибиирэн кэбиһэр. Кытайдар норуодунай мэдиссиинэ уонна цигун гимнастика көмөтүнэн иммунитеттарын бөҕөргөтөллөр. Ол да иһин кинилэргэ коронавируһунан ыалдьыы уонна өлүү аҕыйах.

Онон бэйэбит норуодунай мэдиссиинэбитинэн, отунан-маһынан, үрүҥ аһынан, кымыһынан, битэмииннэринэн, эрчиллиилэринэн иммунитеппытын бөҕөргөтө сатыахтаахпыт. Холобур, биэ үүтэ, кымыһа олус туһалаах, бэл, сэллиги эмтиир кыахтаах. Иммунитет оһоҕос уонна онно баар бактыарыйалар туруктарыттан тутулуктаах, онон микрофлораны тупсарар пробиотиктары, суораты сиэххэ наада.

Коронавирус организмҥа содула улахан, ыалдьыбыт дьон чөлгө түһүүлэрэ бытаан уонна ыарахан. Дьэ, баҕар-баҕарыма, маннык балаһыанньаҕа кырата бу кыһын олорор буоллубут. Онон, ыһыктынан кэбиспэккэ, харыстана сылдьар киһи эрэ тулуһуо. Ол миэрэлэри хатылаатахха, манныктар:

1. Оптуобуска, маҕаһыыҥҥа, элбэх киһи мустар сиригэр мааска кэтиэххэ наада;

2. Аан тутааҕын, оптуобус тутуһар сирин, маҕаһыыҥҥа үтэр корзинаны, о.д.а. илиигинэн туттахха, тута салпыакканан, эбэтэр санитайзерынан сотто сылдьыахха;

3. Сирэйи илиинэн таарыйар үөрүйэҕи тохтотуохха;

4. Маҕаһыынтан ылбыт бородуукталары, тастан киирбит маллары, тутар суумканы, дьиэни-уоту сууйа-сото, салгылата сылдьыахха;

5. Элбэх киһи мустар сиригэр (бырааһынньыктарга, кэнсиэртэргэ, киинэҕэ, оҕо былаһааккаларыгар, о.д.а.) сылдьартан туттунуохха;

6. Күөмэй кычыгыланаары гыннаҕына, туустаах уунан сайҕана сылдьыахха. Вирус айахха киирбит да буоллаҕына, тута сайҕаан таһаардахха, салгыы тыынар уорганнарга барымыан сөп;

7. Сорох ыаллар салгыны ыраастыыр лаампалары туһанан эрэллэр;

8. Доруобуйаны көрүнэр миэрэлэри ылынан баран, ыксыы-куттана сылдьыбакка, санааны бөҕөргөтөн, бэйэни көмүскэллээх курдук сананыахха.

Чахчы да, доруобуйаҥ туһугар бэйэҥ кыһаллыбатаххына, кимиэхэ да сэлээнниир, буруйдуур кыах суох. Чэгиэн-чэбдик буолуоҕуҥ, олох күндү бэлэҕин – доруобуйабытын харыстыаҕыҥ!

Эксперт санаата

Дьоҥҥо араастык киириэн сөп”

Коронавирустан кирииби, ОРВИ-ны хайдах араарар туһунан 2-с -дээх өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһа-мэдиссиинэ экстреннэй көмөтүн киинин инфекционнай отделениетын инфекционист-бырааһа Лилия Данилова быһаарар:

— Коронавирус сибикитэ кириип симптомнарыттан биллэ араастаһар. Тыынарга ыарахан, түөскүн туох эрэ ыга баттыыр, сыты, амтаны билбэт буолаҕын, муннуҥ иһэ куурар-хатар – бу коронавирус сибикитэ.

Оттон кириип ыарыы саҕаланыыта киһиэхэ күүскэ киирэр, кыраадыстатар. Ол эрээри коронавируснай инфекция араас-араастык ыарытыан сөп. Биһиги туох да симптома суох эрээри, тыҥаларын сиэппит пациеннары уонна ойоҕостоппотох да эрээри, бэрт ыараханнык ыалдьар дьону элбэхтик кэтээн көрбүппүт.

Онон бэйэҕит эмтиэкэ буолумаҥ, интэриниэттэн көрө-көрө араас эмтэри иһимэҥ. Тумуу сибикитэ билиннэ да, бырааска биллэрэн, ыарыыны быһаартаран, мэдиссиинэ көмөтүн кэмигэр ылыҥ диэн сүбэлиэм этэ.

Ангелина Васильева.

Хаартыска: интэриниэттэн.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0