Судаарыстыба экономикатын туруга дьоҕус уонна орто бизнес сайдыыларыттан тутулуктаах.
Бу эйгэ үлэһиттэрэ судаарыстыбаттан социальнай көмө ылбакка, төттөрүтүн нолуокка үбү киллэриигэ, нэһилиэнньэ үлэлээх буолуутугар сүҥкэн оруоллаахтар. Быһата, судаарыстыба уйгутун уонна инники кэскилин кинилэр түстүүллэр.
Ааспыт сылларга дьоҕус уонна орто бизнес сайдалларын, атахтарыгар бигэтик туралларын хонтуруоллуур, кэтиир уорганнар үлэлэрэ кииннэнэ, сүрүннэнэ илигэ харгыстыыр диэн түмүккэ үгүс судаарыстыбаннай, уопсастыбаннай деятеллэр кэлбиттэрэ. Ол курдук, тэрилтэлэри уонна биирдэм предпринимателлэри үгүс ахсааннаах унньуктаах уһун бэрэбиэркэлээһин үлэ хаамыытын, табаар эргиирин бытаардара.
Сымнатар дьаһаллар
Россия Федерациятын Бэрэсидьиэнэ уонна Бырабыыталыстыбата ити үөскээбит тыҥааһыннаах балаһыанньаны сымнатар, туоратар инниттэн кэккэ дьаһаллары ылынна:
Бастакытынан, 2016-2018 сылларга дьоҕус уонна орто бизнес эйгэтигэр былааннаах бэрэбиэркэлэр тохтотуллан тураллар. Арай, туох эмэ улахан административнай буруйу оҥордохторуна (кэстэхтэринэ), борокуратуура сөбүлэҥинэн былааны таһынан бэрэбиэркэ оҥоһуллуон сөп;
Иккиһинэн, дьоҕус уонна орто бизнес тэриллиилэрэ итиэннэ биирдэм предпринимателлэр бастакы административнай буруйдарыгар (кэһиилэригэр) сэрэтии ылыахтарын син, өскөтүн кинилэр дьайыыларыттан тулалыыр эйгэҕэ, хамсыыр харамайга уонна дьоҥҥо хоромньу тахсыбатаҕына;
Үсүһүнэн, хонтуруоллуур уонна кэтиир уорганнар административнай буруй (кэһии) тахсыбатын туһугар сэрэтэр үлэлэрин күүһүрдүөхтээхтэр. Хонтуруоллуур уонна кэтиир уорган предприниматель эбэтэр тэрилтэ буруй оҥорор (кэһэр) дьайыылары оҥорон эрэрин эбэтэр оҥорбутун биллэҕинэ сэрэтии сурук ыытыахтаах. Ол сурукка хас күн иһигэр буруйу (кэһиини) туоратар дьаһаллар ыытыллаллара ыйыллыахтаах. Буруйу (кэһиини) туоратарга үлэ барбатаҕына, былааны таһынан бэрэбиэркэ ыытыллар.
Тулалыыр эйгэҕэ, хамсыыр харамайга уонна дьоҥҥо хоромньу тахсыбытын эбэтэр тахсыан сөбүн экспертиза, лаборатория анаалыһа эрэ быһаараллар. Бэрэбиэркэлиир иниспиэктэр итини быһаарбат.
Максим АФАНАСЬЕВ, Россельхознадзор Саха сиринээҕи управлениетын судаарыстыба сиргэ кэтэбилин отделын начаалынньыгын солбуйааччы, экономика билимин хандьытаата, учуонай-агроном.