2019 сыл тохсунньутуттан 2022 сыл бүтүөр диэри үһүстэрин уонна онтон өссө оҕоломмут ыаллар ипотекаларыттан көҕүрэтэллэригэр 450 тыһ. солкуобайтан көрүллэр буолла. Күн бэҕэһээ РФ бырабыыталыстыбата бу көмөнү биэрэр сокуону үлэҕэ киллэрдэ.
Дьиэ туттарга, кыбартыыра атыылаһарга (өлүүлэһэн тутуу дуогабарынан эмиэ буолуон сөп), “ИЖС” бырагырааматынан сир учаастагын атыылаһарга ылбыт кирэдьииккэ бэриллэр.
Ипотека кирэдьиитин 2023 сыл от ыйын 1 күнүгэр диэри ылбыт буолуохтааххын. 450 тыһыынча солкуобайтан кирэдьиит сүрүн иэһиттэн көҕүрэтиигэ барар (бырыһыаныттан буолбатах). Өскөтүн кирэдьиит ордубут иэһэ 450 тыһ. солкуобайтан кыра буоллаҕына, бырыһыаныттан көҕүрэтэргэ барар.
Төлөбүр ДОМ.РФ портал нөҥүө оҥоһуллар.
Ирдэниллэр докумуоннар:
- сайабылыанньа;
- пааспар, оҕо төрөөбүтүн туһунан сибидиэтэлистибэ;
- оҕону иитэ ылбыты туоһулуур докумуоннар;
- ипотеканы, сир учаастагын ылбыты туоһулуур докумуоннар.
Баан докумуоннары бэрэбиэркэлээн баран, Дом.РФ порталга ыытар. Онтон Дом.РФ портал докумуоннары бэрэбиэркэлээн баран, 7 үлэ күнүн иһигэр төлөбүр туһунан быһаарыныыны ылынар. Ол кэнниттэн 5 үлэ күнүн иһигэр харчыны түһэрэр.
Нолуокка чэпчэтиилэр
Ону тэҥэ, быйылгыттан элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ нолуогу төлөөһүҥҥэ саҥа чэпчэтиилэр баар буоллулар. Ол эрээри, 2018 сыллааҕы нолуокка бу чэпчэтиилэр эмиэ дьайаллар, онуоха хос ааҕыы (перерасчет) оҥоһуллар.
-
Сир нолуогуттан 6 суотайы сотуу.
-
Дьиэ-уот нолуогар эбии көҕүрэтии баар буолла.
Эбии көҕүрэтии туһунан:
Дьиэ-уот нолуогар уопсай көҕүрэтии баар. Ханнык баҕарар киһи дьиэ нолуогуттан көҕүрэтиэн сөп:
—10 кв.м. – хостон;
— 20 кв.м. – кыбартыыраттан;
— 50 кв.м. – дьиэттэн.
Элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ быйылгыттан эбии көҕүрэтии оҥоһуллар. Хас биирдии оҕоҕо кыбартыыраҕа 5 кв.м., дьиэҕэ 7 кв.м. көҕүрүүр. Ол эбэтэр 3 оҕолоох ыал кыбартыыраттан эбии 15 кв.м. көҕүрэттэрэр, дьиэттэн — 21 кв.м. Холобур, 50 кв.м. иэннээх кыбартыыраҕа бу ыал 15 кв. миэтэрэҕэ эрэ нолуогун төлүүр: 50 – (20+15) = 15. Өскөтүн 3 оҕолоох ыал 100 кв.м. иэннээх чааһынай дьиэҕэ олорор буоллаҕына, 100 – (50 + 21) = 29 кв.м. эрэ нолуогун төлүүр.
Элбэх оҕолоохторго дьиэ нолуогуттан көҕүрэтии биир эрэ кыбартыыраҕа (дьиэҕэ) оҥоһуллар. Онон сыл бүтүөр диэри нолуок тэрилтэтигэр сайабылыанньа суруйуохха наада. Суруйбатахха, эбии көҕүрэтии ааҕыллыбат.
Сир нолуогуттан көҕүрэтии:
Бу чэпчэтиини инбэлииттэр, биэнсийэлээхтэр, Чернобыльга эмсэҕэлээбиттэр, уо.д.а. ылаллар. Быйылгыттан элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэри бу испииһэккэ киллэрдилэр.
Онон элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн 6 суотай сир учаастактаах буоллаҕына, нолуогу төлөөбөт. Өскөтүн 600 кв. миэтэрэттэн улахан сирдээх буоллаҕына, араастаһыытыгар эрэ нолуогу төлүүр (800 – 600 = 200 кв. миэтэрэҕэ төлүүр).
Манна эмиэ сайабылыанньа суруйуохха наада. Хас да сир учаастактаах буоллахха, ханныктан көҕүрэтэри ыйыхха наада. Нолуок сулууспатын сайтыгар тус кэбиниэккэ киирэн, сайабылыанньаны эмиэ суруйуохха сөп.
Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru