Бэҕэһээ Москваҕа, Федерация Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Валентина Матвиенко тыа сирин социальнай эйгэтин үлэһиттэрин кытары көрүстэ.
edersaas.ru.
Көрсүһүүгэ дойду араас эрэгийиэннэриттэн тыа сирин учууталлара, эмчиттэр, социальнай эйгэ уонна култуура үлэһиттэрэ ыҥырыллан сырыттылар уонна тыа сирин территорияларын кэлим сайыннарыыга оҥорбут бырайыактарын билиһиннэрдилэр.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин тыа сирин территорияларын сайыннарыыга отделын исписэлииһэ Сергей Константинов Чурапчы улууһун Килэҥки сэлиэнньэтин кэлим сайдыытын бырайыагын (25 иитиллээччигэ уонна 90 үөрэнээччигэ анаммыт оскуола-саад тутуутун) билиһиннэрдэ. Даҕатан эттэххэ, бу бырайыагы Арассыыйа Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ биир бастыҥынан сыаналаан, Федерация Сэбиэтигэр билиһиннэрэргэ сүбэлээбитэ.
— Килэҥкигэ оскуолаҕа анаммыт дьиэ суох, – диэтэ Сергей Константинов. — Эргэ оскуола дьиэтэ өссө 2016 сыллаахха уокка былдьанан, 78 оҕо икки сиринэн тарҕанан, сорохтор интэринээккэ, сорохтор түөрт кыбартыыралаах дьиэҕэ үөрэнэ сылдьаллар. Аны 43 иитиллээччилээх детсаад дьиэтэ-уота эмиэ эргэ, аныгы ирдэбилгэ сөп түбэспэт. Бу бырайыакка көстөр саҥа оскуола-саад дьиэтэ үлэҕэ киирдэҕинэ, оҕолор кэрэ көстүүлээх, толору хааччыллыылаах усулуобуйаҕа сөптөөх иитиини-билиини ылаллара, эргиччи сайдаллара хааччыллыаҕа. Оскуола-саад бырайыага 2 115,6 кв. м. иэннээх, икки этээстээх, 343 722 тыһ. солк. суумалаах. 2020-2021 сс. тутуллуохтаах. Килэҥкигэ күн бүгүн 450 киһи олорор. Нэһилиэк кэскилэ, дьон олохсуйуута уонна үлэлээх-дьарыктаах буолуута бырайыак олоххо киирэриттэн улахан тутулуктаах.
Көрсүһүүгэ “Тыа сирин территорияларын кэлим сайынарыы” судаарыстыбаннай бырагырааманы олоххо киллэрии боппуруостарынан киэҥ кэпсэтии таҕыста. Тыа сирин ыччатыгар анаммыт куонкруска бастаабытары чиэстээһин буолла.
Валентина Матвиенко тыа сирин социальнай эйгэтин өйөөһүн үтүө түмүктэрдэх буолбутун: федеральнай бүддьүөттэн үп көрүллэн оскуолалар тутулланнар, элбэх оҕо үөрэнэр миэстэтэ тэриллибитин, спортивнай саалалар өрөмүөннэммиттэрин, оскуола оптуобустарын парката сөргүтүллүбүтүн, тыа сиригэр биэлсэр-акушер пууннара аһыллаларын бэлиэтээтэ.
— Бу хайысханан үлэ өссө да салҕаныаҕа, дойду сайдыытын уопсай экэнэмиичэскэй моделыгар киллэрэн, тыа сирин бөһүөлэктэрин уонна дьоҕус куораттары сайыннарыах тустаахпыт, — диэтэ.
Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр бу бырагыраама чэрчитинэн, быйыл тоҕус бырайыак олоххо киллэриллиэхтээх. Ол иһигэр бааллар: сэттэ үөрэхтээһин, биир доруобуйа харыстабылын, биир спорт, алта гаас, биир канализация эбийиэктэрин тутуу, ууну ыраастыыр модульнай ыстаансыйаны оҥоруу уонна Бүлүү, Горнай, Эдьигээн, Мэҥэ Хаҥалас, Өлөөн, Сунтаар, Хаҥалас, Чурапчы улуустарыгар массыына ылыыта. Оҥоһуллан, куонкуруска кыттарга бэриллибит бу бырайыактары олоххо киллэрэргэ 2 613,8 мөл. солк., ол иһигэр федерацияттан 2 411,5 мөлн., өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 202,3 мөл. көрүллүөхтээх.
Санатан суруйдахха, 2019 сылга “Тыа сирин кэлим сайынарыы” хос бырагыраама чэрчитинэн, 409 олорор дьиэ (31,4 тыһ. кв. м.), Ньурба Аканатыгар (4,89 км), Хаҥалаһыгар (6,25 км), Томпо Кэскилигэр (5,7 км), Үөһээ Бүлүү Харбалааҕар (5,44 км) уу ситимэ, Хаҥалас Өктөмүгэр (18,25 км) Чурапчы Дириҥэр (5,0 км) газ ситимэ тардыллыбытта. Амма Сулҕаччытыгар биэлсэр-акушер пууна, Хаҥалас Улахан Ааныгар “Чэчир” микрооройуон тутуллубуттара. Ону таһынан, Амма, Үөһээ Бүлүү, Кэбээйи, Нам, Мэҥэ Хаҥалас, Таатта, Ньурба, Эдьигээн уонна Чурапчы улуустарыгар олохтоохтор көҕүлээһиннэринэн, уопсастыбаннай суолталаах бырайыактар олоххо килэриллибиттэрэ.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru.
Хаартыскалар Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин сайтыттан ылылыннылар.