Киинэ уонна дьаҥ. Хаһан киинэ көрө тахсабыт?

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Коронавирустан сылтаан эйэлээх олохпут барыта сатарыйда, саамай судургу, күннээҕи дьарыктарбыт кытта уустугурдулар. Оннооҕор таһынааҕы маҕаһыыҥҥа тахсыы кытта туспа, дьаҥы бохсор усулуобуйалаах буолла. Оттон өр кэмҥэ оҥоһуллар, былааннанар бырайыактар туһунан этэ да барыллыбат.

edersaas.ru

Төһөлөөх элбэх былааннаммыт хантараак, командировка, уоппуска кэмэ уларыйбыта буолуой? Аан дойду үрдүнэн биир саамай сыралаах, элбэх профессионаллар үлэлэриттэн өр кэм устата таҥыллар үлэ эйгэтэ — киинэ оҥоруута буолар.

“Рядовой Чээрин” тахсар күнүн күүтэ сытар

Саха сирин биир саамай күүтүүлээх киинэтэ “Рядовой Чээрин” хайыы үйэ муус устарга премьерата буолан ааспыт буо­луохтаах этэ. Ону харантыын, хааччах күннэрэ буолан, оҥорооччулара көһөрөргө күһэллибиттэрэ. Ол туһунан киинэ продюсера Ньургун Иванов маннык кэпсиир:

Маҥнайгы премьера болдьоммут күнэ муус устар 23 күнэ этэ. Киинэ тыйаатырдарын барыларын кытта кэпсэтэн, уулуссаҕа сорох афишалары ыйаан баран, кэтэһэ сырыттахпытына, дойду үрдүнэн бэйэни хааччахтаныы эрэсиимэ бүрүүкээн, туох баар бы­­лааннарбытын үрэйэн кэбиспитэ. Бастаан “Ыам ыйыгар олох көнөр ини, оччоҕуна Кыайыы күнүгэр чугаһатан, ыам ыйын 9 күнүгэр премьералыахпыт” дии санаабыппыт. Онтон сотору соҕус буолан баран, бу ыарыы өтөрүнэн ааспат гына кэлбитэ биллибитэ. Билигин киинэ тыйаатырдарын кытта кэпсэтэн олоробут — маассабай тэрээһиннэр көҥүллэннилэр эрэ көрдөрөр сеткаҕа киирэ охсор гына. Аны биир кыра моһуок баар, тыаспыт-ууспут Санкт-Петербурга таҥыллыыга тиийэн баран, эмиэ дьаҥтан сылтаан, ситэ оҥоһуллубакка сытар. Ханнык куорат эрдэ аһыллара, хайа үлэ маҥнайгынан сабыллара сатаан чопчу былааннаммата эбии саарбахтары үөскэтэр. Ол эрэн, киинэ сүрүннээн оҥоһуллан сытар, олох орун-оннугар түстэҕинэ, киинэбит көрөөччүтүн булуоҕа диэн эрэнэбит.

“Хара хаар” дьылҕата хам тутулунна

Оҥоһуллан бүтэн баран көрөөччүтүгэр тиийэр суола уһаабыт бырайыактартан биирдэстэрэ — Степан Бурнашев “Хара хаар” диэн психологическай драмата. Дьиҥэр, бу киинэ сүрүн үлэлэрэ былырыын сайын түмүктэммиттэрэ. Быйыл “Хара хаар” бэстибээллэри кэрийэн баран, киинэ тыйаатырдарыгар тии­йиэхтээх этэ. Киинэ ааптара Степан Бурнашев харантыын туһунан:

Харантыын кэмигэр дьиэ иһигэр бүгэн баран олордум диэтэхпинэ, сымыйалыырым буолуо. Дьаҥы утары дьайыылар уһуулларын билэн баран, дойдубар Аммаҕа көспүтүм. Манна арыый холку соҕус, хааччахтар бааллар эрээри, Дьокуускайга курдук буолбатах. Онон, сэрэнэн-­сэрбэнэн үлэлиибит. Биир сценарий суруйдум, ону таһынан, Дмитрий Давыдовтыын биир киинэ быра­йыагын наллаан оҥоро сылдьабыт.

Хааччахтаныы эрэсиимэ сүрүннээн түмүктэммит бырайыактарбар оҕуста. Ити “Хара хаар” диэн ааттаах киинэбин син элбэх бэсти­бээллэргэ анньа сатаатым. Карловы Вары, Локарно, Берлин, Таллин куораттарга ыытыллар бэсти­бээллэр барыта болдьоммут кэмнэригэр аһыллыбатылар, аан дойду үрдүнэн бүрүүкээбит харантыын култуурунай олоҕу олоччу хам баттаан кэбистэҕэ. Онон ити киинэ дьылҕатын билигин чопчу күннэринэн бэйэм даҕаны билгэлиир кыаҕым суох.

Өссө биир уһулбут киинэм, “Сэттээх сир-2” сүрэхтэниитин туһунан эмиэ саарбахтар бааллар. Дьиҥэр, былаан быһыытынан балаҕан ыйыгар көрдөрүөхтээх этибит. Ол кэмҥэ диэри балаһыанньа хайдах буолар, көрөн ­иһиэхпит.

“Артыыстар кэлбэтилэр, былаан ыһылынна”

Арт дойду” киинэ хампаанньа продюсера Марианна Скрыбыкина бу күннэргэ киинэ уһуллар была­һааккаҕа сылдьыахтаах этэ. “Хаар кынат” (Legend of Olonkho Land) киинэ бырайыагын бүтэһик уһуллар күннэрэ ыам ыйыгар былааннаммыт этилэр.

Бу күннэргэ омук сириттэн артыыстарбыт көтөн кэлиэхтээх этилэр. Хомойуох иһин, кыраныыссалар бары кэриэтэ сабыылаахтар, аһаҕастара да эбитэ буоллар, толору күүһүнэн үлэлиир усулуобуйа билигин суох. Атын бырайыакпыт, “Иччи” диэн ааттаах киинэ тахсар күнэ биллибэт болдьоххо көһөрүгэр тиийдэ — бары киинэ тахсыыта Голливуд улахан оҥорооччуларын графиктарыттан таҥыллар. Онон хаһан, хайдах тахсарбыт ыйанан хаалла. Көҥүл киинэ оҥорооччулар элбэх эбээһинэстээх, тутулуктаах дьоммут. Бары кэриэтэ быра­йыактары кирэдьиит ылан оҥоро сылдьабыт, ону таһынан, спонсордар, партнердар иннилэригэр эмиэ дуогабарынан эбээһинэстээхпит. Ол да буоллар, санаабытын түһэрбэппит, ыарыы сүтэрин күүтэбит, үчүгэйгэ эрэнэбит!

“Агент Мамбо” салҕанар

Бэйэни хааччахтаныы кэмигэр былаастар ирдэбиллэрин кэспэккэ эрэ дьарыктанар дьарыгынан сценарий суруйуута буоллар. Биллэн турар, айар айдарыылаах дьон үгүстэрэ бу үлэнэн ыкса дьарыктаммыттар. Холобур, саҥа сценарийы суруйарыгар анаан, былырыыҥҥы бэсти­­бээллэр өрөгөйдөөччүлэрэ Любовь Бори­сова кыбартыыра куортамнаабыт:

Дьон бары түөрт эркин иһигэр хааллыбытынан сибээстээн, дьиэм иһигэр айдаан, тыас-уус элбээтэ. Убайым кыра оҕолордоох, онон чуумпуну олохтуур уустук дьыала. Ол иһин, аралдьыйбакка үлэлиир сыалтан, туспа кыбартыыра куортамнаатым. Олорор дьиэбиттэн чугас, сатыы сылдьабын, аҕыйах мүнүүтэ салгын сии таарыйа хаамабын уонна кими да кытта көрсүбэккэ тиийэбин. Үлэм тэтимнээхтик барар, ­туохха да аралдьыйбакка суруйабын.

Сценарий суруйууга тоҕоос­тоох кэм үүммүтүн туһунан режиссер Алексей Амбросьев эмиэ бигэргэтэр:

Дьон үксэ “самоизоляцияны” туох эрэ олус куһаҕан курдук саныыр. Ол да буоллар, «куһаҕан эмиэ үчүгэйдээх» диэбиккэ дылы, дьиэҕэ олорууттан даҕаны туһаны булуохха сөп.

Тус бэйэм таах сытыахтааҕар, киинэ сценарийын суруйан субу бүтэрдим. Былырыын экраҥҥа тахсыбыт “Агент Мамбо” киинэ салгыыта. Көрөөччүлэр биир саамай сөбүлээбит дьоруойдара True Pac (Альберт Ноговицын оонньуур) туһунан туспа спин-офф буолан таҕыста. Манна кэпсэнэр устуоруйа киинэ «приквелэ» буолар, ол эбэтэр, маҥнайгы киинэҕэ кэп­сэммит быһылааннар буолуохтарын 3 сыл иннинээҕи кэмнэр кэпсэнэллэр. Киинэ сүрүн матыыба — доҕордоһуу күүһэ. Сценарийын суруйуу эрдэ былааннаммыта, ол эрэн, харантыын кэмэ олох атын түгэннэрин “тоҥорон” кэбиспитэ бу бырайыагы туохха даҕаны аралдьыйбакка суруйарбар лаппа көмөлөстө. Аны хааччах төлөрүйдэр эрэ уһулуохпут турдаҕа.

Георгий Николаев: “Киинэ арааһа экраҥҥа тахсаары күүтэн сытар!”

Хааччах кэмигэр киинэ оҥорооччулар тугунан эмэ дьа­рыктана сатыыр буоллахтарына, киинэ көрдөрөөччүлэр харантыын маҥнайгы күннэриттэн киинэ тыйаатырдарын сабан тураллар. Балаһыанньа билиҥҥи туругун туһунан Дьокуускай биир бастыҥ киинэ тыйаатырын дириэктэрин солбуйааччы Георгий Николаевтан ыйыттыбыт:

Хас биирдии тыйаатыр билиҥҥи күчүмэҕэй күннэри бэ­­йэтин күүһүнэн аһара сатыыр. Чааһынай киинэ тыйаатырдара олус күүскэ эмсэҕэлээтилэр. Хайыахпытый, ыарыы аата ыарыы, пандемия бүтэр кэмин күүтэрбитигэр тиийэбит, кэлэр кэмҥэ бы­­лааннарбытын оҥоробут. Билигин элбэх киинэ хампаанньалара бэлэм киинэлэрэ экраҥҥа тахсар кэмнэрин күүтэн олороллор, сахалар киинэлэрэ эмиэ балай да элбэх былааҥҥа киирэн тураллар. От ыйыгар киинэ көрдөрүүтүн көҥүллүүллэрэ буоллар диэн эрэнэбит, оччоҕо үлэ күөстүү оргуйуо этэ. Ол да кэмҥэ тыйаатырдар урукку курдук үлэлииллэрэ саарбах, Роспотребнадзор элбэх саҥа рекомендациялары ыытта. Мааскалар, күн иһигэр хас даҕаны дезинфекция миэрэлэрэ, социальнай дистанцияны тутуһуу өр кэмҥэ үлэбит булгуччулаах ирдэбилэ буолара буолуо.

Егор Карпов, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0