Мин аҕам Николай Иннокентьевич Корякин саллааттарга улаханнык сыаналанар «Хорсунун иһин» мэтээлинэн түөрт төгүл наҕараадаламмыта.
edersaas.ru
Аҕам Николай Иннокентьевич Корякин Арҕаа Хаҥалас улууһун I Маалтааны нэһилиэгэр 1924 с. ахсынньы 24 күнүгэр биэс оҕолоох ыалга бастакы оҕонон төрөөбүтэ. Сэттэ кылаастаах оскуоланы бүтэрэн холкуоска үлэлиир, 18 сааһын ситэ туола илик уол аармыйаҕа 1942 с. баҕа өттүнэн барбыта.
Арҕаа Украинаҕа
Забайкальетааҕы байыаннай уокурукка балтараа сыл сулууспалаабыта, бүлүмүөтчүк үөрэҕэр үөрэммитэ. 1944 сыл сааһыгар II Белорусскай фронт 69-с аармыйатын, 91-с стрелковай куорпуһун, 117-с стрелковай дивизиятын байыаһа буолбута. Ити кэмҥэ Арҕаа Украинаны босхолуур иһин кыргыһыылар бара тураллара. Кыраныыссаҕа диэри биэс эрэ көс хаалбыт этэ. От ыйыгар Ковель уонна Владимир-Волынскай куораттар туһаайыыларынан кимэн киириигэ аҕам бастакы бойобуой сүрэхтэниитин ылбыта. Хаан тохтуулаах хабыр хапсыһыы уон суукка устата буолбут. Аҕам иккис ротаҕа сылдьан сэриилэспит. Биирдэ уон түөрт байыаһы төрдүс ротаҕа көмөҕө ыыппыттар. Онно тиийэн, аҕам биир соҕотох бүлүмүөт баарын үлэлэппит. Өстөөх күн аайы хастыыта да кимэн киирэрин төттөрү охсубуттар. Бэрт аҕыйах буолан ордубуттар эрээри, позицияларын былдьаппатахтар. Ити иһин байыастар бары «Хорсунун иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыттар.
«ПРИКАЗ по 275 стрелковому полку 117 стрелковой дивизии от 18 июля 1944 года № 089/Н. Действующая Армия
От имени Президиума Верховного Совета Союза ССР награждаю медалью «За отвагу» (№ 1633515) наводчика роты ПТР, младшего сержанта Корякина Николая Иннокентьевича за то, что в бою с немецкими захватчиками 09.07.44 под деревней Дольск подбил самоходное орудие противника, чем содействовал успешно отразить две вражеских контратаки.
Командир 275 стр. полка Колосов, Начштаба Щелоков».
Висла өрүс үрдүгэр
От ыйын бүтүүтүгэр 275-с стрелковай полк Висла өрүс арҕаа кытылыгар тахсан, Казимиш-Дольны куорат чугаһыгар баар улахан плацдармы былдьаабыта. Бу сири ылар иһин уоттаах кыргыһыыга аҕам иккис мэтээлинэн наҕараадаламмыта.
«ПРИКАЗ по 275 стрелковому полку 117 стрелковой дивизии от 25 августа 1944 года № 096/Н. Действующая Армия
От имени Президиума Верховного Совета Союза ССР награждаю медалью «За отвагу» (№ 1633519) наводчика роты ПТР, младшего сержанта Корякина Николая Иннокентьевича за то, что 22.07.44 при захвате высоты 201.0 под городом Холм из оружия ПТР подавил вражеский пулемет.
Командир 275 стр. полка полковник Чуркин, Начштаба гвардии майор Щелоков».
Польша сиригэр
Сэбиэскэй Ийэ сиртэн өстөөх киэр үүрүллүбүтэ. Польша сирин босхолуур кыргыһыылар саҕаламмыттара. Биһиги сэриилэрбит арҕаа диэки салгыы барбыттара, оттон аҕам чааһа ньиэмэстэр күүстээхтик бөҕөргөтүммүт Познань кириэппэстэрин босхолуурга хаалбыта. Икки өттүттэн күүстээх кыргыһыы буолбута. 1945 сыл олунньу 23 күнүгэр аҕам харабылга туран, ньиэмэстэр маҥан былааҕы ыйаабыттарын көрбүтэ. Киирэн хамандыырыгар дакылааттаабыта. Ити күн кириэппэс босхоломмута, өстөөх сэриитин сэбэ элбэх эбит эрээри, иһэр уута суох буолан биэрбит. Аҕам манна үһүс мэтээлин туппута.
«ПРИКАЗ по 275 стрелковому полку 117 стрелковой Краснознаменной дивизии от 24 марта 1945 года № 05/Н. Действующая Армия
От имени Президиума Верховного Совета СССР награждаю медалью «За отвагу» (№ 3512039) наводчика ПТР, младшего сержанта Корякина Николая Иннокентьевича за то, что 21.02.1945 при штурме крепости Познань смело и бесстрашно продвигаясь вперед, уничтожил вражескую огневую точку и пленил 4 фрицев.
Командир 275 стр. полка майор Корчагин, Начштаба гвардии майор Щелоков».
Аҕам маннык ахтара: «Биһиги, нуучча Бочков, Кудрявцев, украинец Степаненко, мордвин Старов уонна мин сыл кэриҥэ бииргэ сылдьан сэриилэспиппит. Олус доҕордоспуппут. Алтыан ханнык баҕарар сэрии сэбинэн ытыалыыр этибит. Кыргыһыыга биир ротаттан уон биэс-сүүрбэ эрэ киһи тыыннаах хаалара, оттон биһиги алтыан куруутун ордон иһэрбит. Ол иһин, саллааттар «ырбаахылаах төрөөбүттэр» диэн ааттыыллара. Биирдэ ньиэмэстэр төгүрүктээһинтэн көҥү көтөн тахсаннар, биһиги ротабыт өстөөх ортотугар баар буолан хаалбыта. Эргиччи оборуона оҥостон сэриилэспиппит. Бу тэҥэ суох киирсиигэ Калинин уобалаһыттан сылдьар, мин иннибинэ икки сыл сэриилэспит Михаил Бочков өлбүтэ. Бойобуой доҕорбутун сүтэрэн, бэһиэн оҕолуу ытаабыппыт уонна өстөөхтөн хайаан да иэстэһэргэ андаҕайбыппыт».
Германияҕа
Сэбиэскэй сэриилэр Польшаны босхолоон, Германия сиригэр үктэммиттэрэ. 275-с полка Фюрстенвальде куорат туһаайыытынан кимэн киирбитэ. Аҕам бу кыргыһыыга төрдүс мэтээлинэн бэлиэтэммитэ.
«ПРИКАЗ по 275 стрелковому полку 117 стрелковой Познаньской Краснознаменной дивизии от 24 мая 1945 года № 32/Н. Действующая Армия
От имени Президиума Верховного Совета Союза ССР награждаю медалью «За отвагу» (№ 241039) помощника наводчика ПТР, младшего сержанта Корякина Николая Иннокентьевича за то, что с 22 по 24.04.1945 в уличных боях г. Фюрстенвальде огнем ПТР уничтожил пулеметную точку противника, мешавшую продвижению нашей пехоты.
Командир 275 стр. полка подполковник Корчагин, Начштаба гвардии майор Щелоков».
Салгыы Шпрее өрүһү туораан, Берлин диэки кимэн киирбиттэр. Аҕам аах дэриэбинэ кытыытыгар турар, кирпииччэнэн тутуллубут үс сүүнэ улахан хараастан иккитин былдьаабыттар. Аны үһүс хараас иһин киирсии буолбут. Биир саллаат хараас түннүгүн үлтү охсон баран, бүлүмүөтүнэн олбуорга бөҕөргөтүммүт ньиэмэстэри ытыалаабыт даҕаны, биири да таппатах. Аҕам ол уолтан бүлүмүөтү ылан ытыалаан куһуйан, балачча элбэх өстөөҕү охторбут. Эмискэ көхсүгэр улахан баҕайы баалкынан охсорго дылы гыммыттарыгар охтон түспүт. Онтон ойон тураат, эркиҥҥэ өйөннөрө уурбут саатын хаба тардан ылбыт да, ытыалаһыы ордук хойуутук иһиллэр сирин диэки ыстаммыт.
Ити кыргыһыыны аҕам маннык ахтара: «Көхсүбэр таптарбыт этим. Уонча мүнүүтэ хаамыылаах сиргэ ойуур көстөрө. Онно тиэрдэр суол икки өттүттэн өстөөхтөр бүлүмүөтүнэн манаан сытан, ытыалыыллара. Хамандыыр миигин ыҥыран ылан: «Николай, ити суолу туораатаххына, эн эрэ туоруоҥ. Бараҥҥын көмөтө аҕал», – диэбитэ. Арай көрдөхпүнэ, ньиэмэстэр уочаратынан ыталлар эбит, ол иһин эрийэ-буруйа сүүрэммин туораабытым. Мин иннибинэ хас да уол туораары өлбүт этилэрэ. Тиийэммин дакылааттаабытым, онтон миигин санчааска ыыппыттара».
Айыы санаалаах эмчит
Муус устар 22 күнүгэр аҕам госпитальга киирбитэ. Госпиталь начаалынньыга: «Мин сэрии иннинэ Халымаҕа үлэлээбитим. Сэрии аҕыйах хонугунан бүтээри турар. Эһиги, сахалар, аҕыйах ахсааннаах омуккут, онон эйигин ыараханнык бааһырбыттары кытары атын госпитальга ыытабын», – диэбит. Германия сиригэр баар госпиталлар толору буоланнар, аҕам Польшаҕа Белосток куорат госпиталыгар сытан эмтэммит. Кыайыыны онно көрсүбүт. Салгыы бандеровецтары утары охсуһууга сылдьан баран, дойдутугар 1947 с. эргиллибитэ.
Суоппардар куурустарын бүтэрэн, Нөмүгүгэ аан бастакынан бу идэни баһылаабыта итиэннэ 37 сыл устатыгар илиитин араарбакка, Покровскайдааҕы УоПХ-ҕа суоппарынан үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Биһиги ийэбитин, Анисья Петровна Яковлеваны кэргэн ылан, 42 сыл устата иллээхтик олорон, алта оҕону төрөтөн, барыбытын олох киэҥ аартыгар көччөх гынан көтүппүтэ, 1993 с. олохтон туораабыта.
«Саха сирэ» хаһыакка,
edersaas.ru саайтка анаан
Хаҥаластан Римма Корякина.