Кэриэстэбил

Оҕо эрдэҕиттэн саҥаҕа-сонуҥҥа аһаҕас, үгүс элбэх доҕордоох-атастаах, үлэһит бэрдэ буолан улааппыта, Күһүүр орто оскуолатын 1976 сыллаахха үөрэнэн бүтэрбитэ уонна тутатына «Булуҥ» совхозка механизаторынан үлэҕэ киирбитэ. Нөҥүө сылыгар Сэбиэскэй аармыйа кэккэтигэр ыҥырыллан икки сыл Аҕа дойдутугар ытык иэһин төлөөн кэлбитэ. Салгыы эмиэ биир сыл механизаторынан үлэлээн баран салайар кадрдары бэлэмниир Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумугар туттарсан киирэр, икки сыл ситиһиилээхтик үөрэнэн, бүтэрэн «зоотехник» идэтин баһылыыр.

Бу үөрэнэр сылларыгар кини олоҕун аргыһын, сүрэҕин чопчутун булар. Дойдутугар Булуҥҥа ити сылтан Үөһээ Дьааҥыга көһүөр диэри «Булуҥ» совхоз комсомолун босхоломмут сэкирэтээринэн, таба ыстаадатыгар биригэдьииринэн, кэлин култуура эйгэтигэр агиткультбиригээдэҕэ үлэлээн бастыҥ киномеханик, агитатор уонна табаһыттарга, балыксыттарга олох самаай тутаах күүтүүлээх киһи буолар. Байааҥҥа оҕо эрдэҕиттэн сыстан, олоҕун тиһэх сылыгар диэри ол дьоҕурун, сөбүлүүр дьарыгын илиититтэн араарбатаҕа, ханнык баҕарар сөбүлээбит музыкатын илиитин иминэн таптыыр байааныгар таһаарар этэ. Ыстаадаҕа биригэдьииринэн үлэлээбит кэмэ сопхуос саамай ыарахан кэмнэригэр сөп түбэспиттэрэ, ол да буоллар кини бу ыарахан эбээһинэһи бэйэтин баҕатынан Корякин Илья Егорович наставниктаах чиэстээхтик толорбута. Кэргэнин, Зоя Николаевналыын, 1982 сыл күһүнүгэр Күһүүргэ ыал буолан, Рустам уонна Константин диэн икки уол оҕону төрөтөн, 1990 сыллаахтан кини олоҕун тиһэх күннэригэр диэри иккис дойду оҥостубут нэһилиэгэр — Үөһээ Дьааҥы Адыаччытыгар олорбута, үлэлээбитэ.

Киниэхэ Адыаччы диэн көннөрү кэргэнин эрэ дойдута буолбакка, үгүс элбэх доҕоттордоох, үтүө мааны сирдээх-уоттаах, бултаах-алтаах дойду быһыытынан олус күндү этэ. Үлэһит быһыытынан барыны сатыыра, улгума, сыстаҕаһа өссө көһөн кэлээт «Адыаччы» сопхуоска профкомунан үлэлиэҕиттэн биллэн барбыта, олохтоохторго бэркэ диэн сөбүлэппитэ. Онуоха эбии 90-с сыллар үлэһиттэн көннөрү бэриниилээх буолууну эрэ буолбакка, эбии сатабылы, дьоҕуру ирдиир кытаанах кэмнэр этэ. Аҕабыт ити сылларга Адыаччы орто оскуолатыгар сантехнигынан, оҕо саадыгар хачыгаарынан, «Адыаччы» сопхуоска оробуочайынан 1999 сыллаахха сопхуос тохтуор диэри үлэлээбитэ. Онтон сыыйа-баайа олох-дьаһах көнөн киирэн барбыта, кини ити сылтан сэттэ сыл устата олус таһаарыылаахтык уонна эҥкилэ суох «Туостаах» ресурснай резерват госинспекторынан үлэлээбитэ. Бэйэтин майгытынан айылҕаҕа чугаһа, ханнык баҕарар техникаҕа быһаарсара, хайа баҕар дьоннуун уопсай тылы дөбөҥнүк булара — барыта киниэхэ анаммыт курдук үлэ түбэспитэ. Бу үлэтигэр бэркэ табыллан үлэлээн, элбэх дьоһун дьоннуун билсибитэ, кинилэр истэригэр академик, худуоһунньук Афанасий Осипов, учуонай-орнитолог Аркадий Исаев, маны таһынан айылҕаны үөрэтэ кэлбит араас чинчийээччилэр, суруналыыстар, бас-көс дьон. Ити үлэтин кэннэ оҕо эрдэҕиттэн сөбүлээбит дьарыгынан, аҕатыттан бэриллибит уһаныы алыбыгар ылларан, үгүс ыанньыйа мустубут баҕа санааларын олоххо киллэрээри уус буолбута, мастан миэбэл, тимиртэн араас көлө, туттар тэрил оҥоруутунан дьарыктаммыта. Улуус үгүс дьонугар кини оҥоһуктара бааллар. Оттон улахан көлүөһэлээх матасыыккыла, бензиновай эрбииттэн үлэлиир бэрэбинэ тиэйэр оҥоһуга, «Бурааҥҥа» анаан оҥорбут сыарҕата, о.д.а. дьон болҕомтотун куруук тардара. Ол эрэн кини сүрүн эйгэтэ айылҕа уонна булт этэ. Дьааҥыга кини олус табыллан орденнаах булчуттары В.В.Потаповы уонна А.А.Атласовы кытта, кэлин опыттаах булчуттар С.И.Стручкову уонна В.Н.Аммосовы кытта үгүс сылларга бииргэ бултаабыта.

Ыарахан ыарыы аҕабытын булбутун туһунан аан бастаан 2018 сыллаахха сэрэйии быһыытынан истибиппит, ол кэмтэн тыына быстыар диэри кини хорсуннук кииристэ, биир да түгэҥҥэ бэринэр туһунан санааны кыбыппата, чугаһаппата. Кинини эмтээбит, олоҕун уһаппыт быраастарынан буолаллар — Адыаччытааҕы участковай балыыһа биэлсэр бырааһа Татьяна Александровна Новгородова, Республикатааҕы иккис нүөмэрдээх балыыһа инфекционист бырааһа Иванна Ивановна Попова, Дьокуускай куорат медицинскэй киинин терапевт бырааһа Анисия Ивановна Ефимова уонна Москватааҕы А.И.Бурназян аатынан Медицинэ киинин онколог бырааһа Владимир Сергеевич Рудаков. Кинилэр баар буоланнар аҕабыт төһө эмэ кэмҥэ күн сиригэр олоруута уһаата, онон кинилэргэ барыбыт аатыттан махтанабыт. Аҕабыт олоҕун уһатыыга саамай улахан өҥөлөөх киһи бииргэ төрөөбүт балта Варвара Ефимовна. Кини быарын көһөрөн олордууга сөбүлэһэн, убайыгар толору үтүөрүүгэ саамай улахан эрэли кини бэлэхтээтэҕэ. Ол эрэн дьылҕа хаан оҥоһуута кытааттаҕына кытаанах буолар эбит. Аҕабыт Москваҕа эпэрээссийэтин кэннэ сыл аҥаара буолан баран былааннаах көрдөрүүтүгэр сылдьан, туруга эмискэ мөлтөөн, күн сириттэн бу дьыл от ыйын 23 күнүгэр букатыннаахтык барбыта.

Кини ыалдьыбыт кэмигэр эмтэнэригэр диэн, кэлин Москваҕа быстыбытын кэннэ дойдутун булларан тиһэх суолун тэрийиигэ уруулара-аймахтара, доҕор-атас дьоно, үөлээннээхтэрэ, кэргэнин уонна оҕолорун аймах-билэ дьоно, доҕотторо улахан өйөбүлү оҥорбуттара. Ол курдук, бары бииргэ төрөөбүттэрэ, оскуолаҕа уонна техникумҥа бииргэ үөрэммит, студеннаабыт доҕотторо, бииргэ үлэлээбит коллегалара, улуус дьаһалтата (баһылык Г.И.Чириков), Саха сирин суруйааччыларын Сойууһа (бэрэссэдээтэл Н.И.Харлампьева), СӨ Правительствотын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы А.С.Федотов, Адыаччытааҕы «Алгыс» кырдьаҕастар түмсүүлэрэ,  «Кэскил «оҕо саадын коллектива, нэһилиэк балыыһата, Адыаччы олохтоох дьаһалтата (баһылык И.П.Юмшанов), Адыаччы нэһилиэгин үгүс олохтоохторо, ол иһигэр ытыктабыллаах Стручков Семен Иннокентьевич, доҕоро Горохов Егор Ильич, бырааппыт Ефимов Гаврил Гаврилович, эдьиийбит  Стручкова Аграфена Николаевна дьиэ кэргэттэрэ, Адыаччыттан төрүттээх, билигин Нам улууһугар олорор дьоммут Акулина Ильинична уонна Семен Семенович Колесовтар, кинилэр кыыстара Анна Семеновна Васильева, куоракка олорор биир дойдулаахпыт Наумов Константин Константинович, о.д.а. Эһиэхэ бука барыгытыгар дьиэ кэргэммит аатыттан улахан махталбытын тиэрдэбит! Өрүү этэҥҥэ буолуҥ, дьоҥҥут-сэргэҕит элиэр буоллун!