Кэҥкэмэҕэ куртуйах, бочугурас сүттэ

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Ааспыт сайын тыа умайан, Саха сиригэр улахан сир-уот уокка былдьанна. Мин саныахпар, ити айылҕа бэйэтэ көмүскэнэр, ыраастанар. Ойуур уота үөскүүрүгэр, тарҕанарыгар киһи буруйа олох кыра. Килиимэппит уларыйан иһэр, аны “кураанах этиҥ”  диэн олус элбээтэ. Итинник турукка киһи буруйа диэн – өттөөһүнү бобуу, хаппыт, охтубут маһы кэрдиини бобуута, сороҕор ыстараабынан дьону куттааһына дии саныыбын. Айылҕа сыыстан ыраастаныахтаах буоллаҕа дии. Былыр сааскы, күһүҥҥү өттөөһүн ханна барытыгар ыытыллара да баһаар соччо-бачча тарҕаммат этэ. Өттөөһүн кэнниттэн саҥа сибиэһэй от үүнэн сылгыга-сүөһүгэ, кыылларга да үчүгэй буолар этэ.

Мин айылҕа иниспиэктэрэ буоламмын үлэбинэн сиргэ наар сылдьабын уонна “фенологическай кэтээн көрүү” диэн үлэни оҥоробун. Сылтан сылга, дьылтан дьылга ханнык оннук-маннык харамай баарын-суоҕун, элбээбитин-аччаабытын барытын бэлиэтээн иһэбин. Холобура, бу Дьокуускай куорат тула, Кэҥкэмэ сиригэр-уотугар, икки сыллааҕыны кытта тэҥнээн ыллахха,  туртас ахсаана олус аҕыйаата диэн бэлиэтиибин. Мас көтөрүттэн  куртуйах, бочугурас олох суох буолбут кэриэтэ, улар быдан аҕыйаата. Куобах биллэр-биллибэт буолла. Дьиҥинэн, ойуур баһаарыттан күрэммит харамайдар уот сиэбэтэх сиригэр элбиэхтээх этилэр буоллаҕа. Ол аата уопсай ахсааннара аҕыйаатаҕа дии. Ааспыт икки сыл кыһыҥҥы хаара да халыҥ буолан, күһүҥҥү халлаан ирээһинэ да, сайыҥҥы кураан сатыылаан от, отон үүммэтэх буолан, эмиэ охсуулаах. Ол иһин тыа кыылларыгар бары көмөлөөн көмөлөһүөххэ наада дии саныыбын. Биһиги, айылҕа иниспиэктэрдэрэ ити туһунан үлэлии-хамсыы сатыыбыт да, аҕыйахпыт бэрт быһыылаах. Барытын кыайан бачча киэҥ Саха сирин хайдах да хаппаппыт. Аныгы үйэҕэ кыахтаах дьон барыта ханна баҕарар тиийэр тиэхиньикэлээхтэр, бары булчут буоллулар. Ол дьон өйдүөхтээхтэр — наар айылҕаттан ылыы-былдьааһын эрэ буолбатах, бэйэҥ эмиэ айылҕаҕа биэриэххин-көмөлөһүөххүн наада. Тыаҕа бараргар аҕыйах хаптаһын, туус, комбикорм, эбиэс илдьэн борустуой “кормушка”, “солонец” оҥордоххо элбэх бириэмэни былдьаабат. Бары тыаҕа үүтээннэрдээхтэр, куруук бултуур сирдээхтэр, онно туйахтаахтарга аҕыйах аһыыр, туус кутар тэрили,  мас көтөрүгэр эбии аһыыр, түүтүн ыраастанар сири оҥоруохха. Онно кумах эбэтэр оһох күлэ кутуллар. Итиннэ улардар, куртуйахтар, бочугурастар, куруппааскылар түүлэрин быттан ыраастаналлар, кыра таастары ыйысталлара куртахтарыгар ас буһарарга көмөлөһөр. Дуплянка диэн скворечник курдугу маска саайыллар умсаах кустар (орулуос, судьу) искусственный уйаларын  оҥорон туруоруохха. Оччоҕо олус абыраныахтара этэ дии саныыбын.

Виталий Миронов, айылҕа харыстабылын иниспиэктэрэ,

СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, РФ уонна СӨ айылҕа харыстабылын туйгуна.

Хаартыскаҕа: 1. Туртас аһыырыгар. 2. Кыыллар кыстыгы этэҥҥэ туоруулларын туһугар

Бэлэмнээтэ Женни Стрюкова

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0