Күнү көрсөр, алгыс ылар  “Үс Хатыҥҥа”. Туймаада ыһыаҕын устуоруйатыттан

Бөлөххө киир:

Быйыл ыһыах онлайнкөрүҥүнэн ыытыллар буолуута, биллэн турар, кими даҕаны соччо үөрдүбэтэ буолуо эрээри, дьиэҕэ олоруу эрэсииминэн, бар дьон доруобуйатын туһуттан итинник быһаарыныы ылыллыбыта сөптөөх. Онон, айылҕабыт барахсан ситэн-силигилээн турар кэмигэр киэҥҥэ-куоҥҥа, күөххэ, “Үс Хатыҥҥа” ыһыллыбыт Туймаадабыт ыһыахтарын бүгүн ахтан-санаан ылыаҕыҥ эрэ…

   *Барыта хайдах саҕаламмытай?

   *Куорат ыһыаҕа “Үс Хатыҥҥа”  көһөрүллүүтүн   сүрүн суолтата  туохха этэй?

  *Ханнык ыарахаттары көрсүбүккүтүй?

  *Хайа  чаҕылхай, эриэк­кэс түгэни ордук өйдүүгүнүй?

  *Ыһыах хамаандатын туһунан тугу этиэҥ этэй?

  *Туймаада ыһыаҕа Эн олоххор суолтата…

 

Мин маннык ыйытыылары 1998 сылтан Дьокуускай куорат Култуураҕа управлениетын салайааччытын быһыытынан “Туймаада ыһыаҕын” ситиһиилээхтик тэрийэн кэлбит Антонида Николаевна КОРЯКИНАҔА уонна кини биир идэлээхтэригэр, хамаандатын дьонугар биэрдим. 

 

Куорат олохтоохторо ыһыаҕы сыаналыыр, ытыктыыр буоллулар

Антонида КОРЯКИНА, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ:

– Дьокуускай куорат саҥа баһылыгын  Илья Филиппович Михальчук  ыҥырыытынан, 1998 сыллаахха олунньуга мин Култуура управлениетын начаалынньыгынан үлэҕэ киирбитим.  Оччолорго куорат ыһыаҕа ипподромҥа буолар этэ. Уопсастыбаннас  туруорсуутун өйөөн, Михальчук куорат ыһыаҕын ҮС ХАТЫҤҤА  ыытарга быһаарыныы ылыммыта уонна Култуура управлениетын иннигэр итинник улахан, киэҥ соруктары  туруорбута: кыаллар дуу, суох дуу, туох­тан саҕалыыбыт диэн ыйытыылар үөскээбиттэрэ.  Хаар хараа­раатын кытта, биһиги хас да буолан Үс Хатыҥҥа тиийэн, киэҥ-нэлэмэн сири көрөн, олус сөбүлээбиппит. Туймаада хочото барахсан! Куорат дьоно маннык үчүгэйгэ, ыраас салгыҥҥа үөрэ-көтө, дуоһуйа сылдьыахтара диэн испэр үөрэ санаа­бытым…

Аан бастаан суол-иис боппуруоһа турбута, көҥүс нөҥүө муоста тутуута, даамба оҥоруута – дьон-сэргэ ыһыахтыыр сиргэ эрэйэ суох, табыгастаахтык айаннаан  тиийэллэрэ наада этэ. Уонна ыһыах  сиэрэ-туома,  айар үлэ өттө сытыытык турбута.

Үс Хатыҥҥа ыытыллан саҕаланыаҕыттан, ыһыах тэрээһинигэр Афанасий Семенович Федоров, Вильям Федорович Яковлев ыкса үлэлэспиттэрэ, ытык дьоммут билигин да үлэлии сылдьаллар.  Сэргэ туруоруута, балаҕан, ураһа туруута барыта биир сүбэнэн буолар этэ. Бастакы ыһыах сиэрэ-туома томтор үрдүгэр ыытыллыбыта. Ыһыах дьоно төгүрүччү олбохторугар олорон көрбүттэрэ, сэҥээрбиттэрэ.

Ыарахаттар син баар этилэр. Үс Хатыҥҥа араас тутуулар саҕаламмыттарыгар, мас тиэйэр  улахан массыыналар  суолу-ииһи, сыһыыны хайа сүүрэн кэбиспиттэрэ, ол иһин быыл, буор буолбута. Сүбэ-ама ылан баран, ыһыахтыыр сиргэ  элбэх сыллаах от ыһар буолбуппут, ол кэнниттэн 2-3 сыл буолан баран, айылҕабыт, дьэ, көммүтэ. Ону таһынан, сыл аайы сыһыыны бырдахтан эмтиибит…

Саамай өйөөбүт дьоммунан элбэх киһини ааттыахпын сөп, ол иһигэр биһиги ытык дьоммут А.С.Федоров, В.Ф.Яковлев, Н.С.Толбонова, бииргэ үлэлиир дьонум, дьаһалта уонна култуура үлэһиттэрэ. Оччолорго ыһыаҕы тэрийээччи быһыытынан, биһиги сүбэбитин ылынан, Илья Михальчук баһылыктартан аан бастакынан сахалыы таҥнан, дьону-сэргэни үөрдүбүтэ, ыһыах сиэрин-туомун барытын тутуһан, саха дьонун махталын ылбыта.

ЫҺЫАХ ХАМААНДАТЫГАР 100-тэн тахса киһи киирэн үлэлиир. Сүрүн хайысхаларынан 15 үлэ бөлөҕө  тэриллэр: ыһыах аһыллыытын сиэрин-туомун тэрийэр бөлөх, ити бөлөҕү мин коллегам, солбуйааччым Лариса Андреева салайар, режиссердуун 50-ча киһи үлэлиир – хореографтар, режиссер көмөлөһөөччүлэрэ, сайыҥҥы оҕо лааҕырын тэрийээччилэрэ, о.д.а.  Худуоһунньуктар бөлөхтөрө – өр сыл Екатерина Шапошникова салайбыта. Тиэхиньиичэскэй бөлөх 27 сыананы муусуканан, микрофоннарынан хааччыйар, экрааннары туруорар, үлэлэтэр, территория устун рупордары туруорар – салайааччы Сергей Дьяконов, барыта 30-тан тахса киһи үлэлиир.

Ыһыах тэрилин хааччыйар, 1000-тан тахса чэчири бэлэмнээн, сиргэ анньан, сибиэһэй күөх оту аҕалан, түһүлгэлэргэ ыһан, кымыс тиэйэн, 100-чэ биэрэстэнэн салама ыйаан, ураһалары киэргэтэн,  ыһыах туох баар көстүүтүн хааччыйар  30-ча киһилээх  бөлөх салайааччыта – Ньургустаан Местников. Ыһыах култуурунай чааһыгар кыттар, хас эмэ тыһыынчанан киһи аһыырын-сиирин тэрийэр бөлөх – салайааччы Лилия Илларионова. 100-тэн тахса култуурунай бырагыраама штабын салайааччыта – Василина Кривошапкина. Ыһыах култуурунай бырагырааматын кыттыылаахтарын, 7-8 тыһыынча киһини тиэйэр, илдьэр-аҕалар бөлөҕү Наталия Фомина сала­йар.  София Пивоварова, Анна Попова – бу бөлөххө 20-чэ киһи үлэлиир. Ыһыах церемониятыгар кыттар улуустар кэлэктииптэрин кытта Лена Овчинникова үлэлиир.

Кэнсиэрдэри, куонкурустары, бэстибээллэри тэрийэргэ Роза Захарова, Михаил Кожуров, Анна Каженкина, Иннокентий Тытыгынаев, Валентина Бочонина, уо.д.а. бааллар.

ЫҺЫАХ ДЬИКТИ ТҮГЭНИНЭН алгыс түһэр кэмэ буолар дии саныыбын, тоҕо диэтэххэ, төһөлөөх да былыт кэлэн анньан турдар,  алгыс кэнниттэн  былыт быыһынан күн сардаҥата хайаан даҕаны  тыган кэлээччи! Сыл аайы мин ону наһаа дьикти, эриэккэс түгэн диэн көрөбүн…

Омуктар кэпсээннэринэн, үгэс курдук, Алтан сэргэҕэ баран баҕа санааларын этэллэр эбит, оннук, биир, Гиннесс рекордун судьуйатын баҕа санаата туолбут – кыыс оҕо төрөөбүт!

Айсен Сергеевич Николаев баһылык буолбут сылыгар, түүн, күнү көрсөр кэмҥэ биир сылгы төрөөн, наһаа үчүгэй кулунчугу аҕалбыта – ити дьэ, эмиэ дьикти түгэн этэ.

Чаҕылхай түгэн – Гиннесс рекордун олохтуурга дьон-норуот биир киһи курдук кэлэн кыттыыта киһини олус долгутар уонна санаа­ҕын көтөҕөр түгэн буолар.

ТУЙМААДА ЫҺЫАҔА МИН ОЛОХПОР олус улахан суолталаах дии саныыбын. Тоҕо диэтэххэ, бу сыллар тухары ыһыах ыытар кэммэр наһаа элбэх киһини кытта билсэн, доҕордоһон, өрөспүүбүлүкэ чулуу дьоннорун кытта алтыһан, кэпсэтэн, санаа атастаһан кэллим. Куорат олохтоохторо ыһыаҕы сыаналыыр, ытыктыыр буоллулар. Омугуттан тутулуга суох, дьон бары көх-нэм буолан, көмөлөһө сатыыр, ол киһини үөрдэр.

Ыһыах күннэригэр дьон бары үтүөнү-кэрэни эрэ түстүүр буолуохтаах. Коллегаларбар наар этэбин –ыһыаҕы хайдах санаалаах көрсөҕүн да, оннук ыһыах буолар. Кэнники сылларга хас да Гиннесс рекордун олохтоотубут. Ити тэрээһиннэр түмүктэригэр куорат олохтоохторо сахалыы таҥас кэтэр буоллулар, оһуохайга киирэллэр, кымыстаах чороону көтөҕөллөр. Онон ити рекордар биһи сыалбыт туоларыгар көмө буоллулар.

ҮРҮҤ ТУНАХ ЫҺЫАХПЫТЫНАН күндү биир дойдулаахтарбын барыгытын итиитик-истиҥник эҕэрдэ­лиибин! Быйылгы ыарахан дьылга, төһө даҕаны ыһыахтыыр сиргэ тахсыбакка, көҥүл сылдьыбакка да буоллар, ыһыахпыт күнүн ытыктаан, куйаар ситиминэн оҥоһуллар араас дьаһалларга, тэрээһиннэргэ, күрэхтэһиилэргэ көхтөөх кыттыыны ыларгытыгар баҕарабын. Доруобай, чэгиэн-чэбдик буолуҥ,  үөрэ-көтө сылдьыҥ! 

 

Өбүгэлэрбититтэн бэриллибит ситиммит

 

ЛАРИСА АНДРЕЕВА, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ:

– Бастакы ыһыах тэрээ­һинэ ыарахаттардаах этэ, бастатан туран, ыраах, улахан тутуулара суох, бааһына сирэ буолан, быыл өрө оргуйан олороро, ол гынан баран, айылҕа күөҕэ, салгына, киэҥэ дьону үөрдэрэ. Бастакы ыһыах күн көрсүүтүн сиэрин-туо­мун толоруутуттан саҕаламмыта. Тэрийэр дьоҥҥо бу олус сылаалаах буолбута, аанньа утуйбакка, үргүлдьү икки суукканы сылдьар ыарахан этэ. Дьон сиэргэ-туо­мҥа сыһыана, билбэтэ элбэх буолан, киһиттэн таһынан хамсаныы,  киэҥҥэ-куоҥҥа тахсыбычча дуу, холуочук соҕус да дьон баара киһини дьиксиннэрэр, хомотор  түгэнэ элбэҕэ. Онон, сомоҕо күүһүнэн элбэх өйдөтөр үлэ барара ирдэниллибитэ. Саха интэлигиэнсийэтэ, учуонайдар, этнографтар, култуура үлэһиттэрэ бары хайыс­ханан, ыһыах оннун буларыгар таһаарыылаахтык үлэлээбиттэрин түмүгэр, саха норуота үйэлэртэн үктэллэнэн кэлбит үгэстэрэ чөлүгэр түһэн, саҥа сайдыы тэтиминэн саҥалыы тыыннанан, саҥа саҕахтары арыйбыта.

Орто дойдуга кэлбит хас биирдии киһиэхэ, омугуттан тутулуга  суох, өбүгэлэриттэн бэриллибит ситим баар, нууччалыы эттэххэ «генная память”, бу ийэ айылҕаны тыыннааҕымсытан көрүү, кини сүдү күүһүгэр сүгүрүйүү, айылҕалыын алтыһыы, үрүҥ күҥҥэ сүгүрүйүү, куйаар ситимигэр киирии, дэлэҕэ даҕаны күн киһитэ «көхсүттэн көнтөстөөх, арҕаһыттан тэһииннээх» диэн буолуо дуо, дьэ бу ситими сүтэрбэккэ-оһорбокко, үйэлэртэн үйэлэргэ саха норуо­та ис эйгэтигэр, кутугар-сүрүгэр илдьэ кэллэҕэ. Онон бу баар ситими уһугуннаран, норуоту түмэн үлэлээн-хамсаан, ситиһии таҕыста диэххэ наада. Манна, бастатан туран, дьаһалта, салайааччыларбыт өйөбүллэрэ улахан оруолу оонньообута, уонна бары биир киһи курдук сомоҕолоһон, биир тыынынан күүстээхтик үлэлиир ха­маанда, норуот кыайыыта буолар дии саныыбын.

Туймаада ыһыаҕа – мин олоҕум оҥкула, өйүм-санаам арыллыыта, дууһам үөрүүтэ, ситиһиим төрдө, инникигэ эрэлим! 

 

Ыһыахпыт дириҥ силиһин өссө тилиннэрэн…

Вильям ЯКОВЛЕВ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ, биллиилээх этнограф:

– Былыр “Саха саха эрдэҕинэ” – ол аата сахалыы итэҕэл отуора огдолуйа илигинэ, саас күн турбут ытык күнүгэр бэс ыйын 22-гэр (астрономическое солнцестояние) Аҕа баһылыктар дьаһалларынан, ытык мааны үрүҥ ойууттар, алгысчыттар иилээн-саҕалаан Үрүҥ Тунах ыһыаҕы ыһаллара. Ол курдук, ытык өбүгэлэрбит итэҕэллэринэн, ити күн Үөһээ Айыылар орто Дойдуга чугаһаан, болҕомтолорун уурбут уһулуччу ытык кэминэн ылыналлара уонна дьэ көйө­рүүлээх кымыһынан ыһыах ыһан, ас маанытынан айах тутан, алгыс алҕаан, үрүҥ илгэни түһэрэн, быйа­ҥы, үүнүүнү, төрүөҕү түстүүллэрэ.

Кэлиҥҥи кэмнэргэ дойдуга баһылыыр былаас салайар майгытын тутуһан, ыһыахпыт сүнньэ токурутулуннар да, ытык ыһыах төрүт үгэстэрин сүтэрбэккэ, XXI үйэҕэ үктэннэ. Ол курдук, Саха сирин киин куората турар Туймаада хочотугар быстах да буоллар, сиэрдээх туомнаах ыһыахтар өрөбөлүүссүйэ иннинэ да, кэннинэ да, буолуталыылларын туһунан куорат устуоруйата кэрэһилиир.

Оттон 90-с сылларга сахалыы майгыны, сиэри-туому өрө тутар уһуктуу кэмигэр тэрээһиннээх ыһыахтар куорат ипподромугар тэриллэн барбыттара. Сахалыы майгы өрө тутуллар кэмигэр сөп түбэһэн, устуоруйа дуоктара Е.Н. Романова ыһыах туһунан улахан монографията тахсар, салгыы саха саарыннара К.Д. Уткин кымыс иһии­тин сиэрин-туомун тутуһар өбүгэ үгэһин сөргүтэн көҕүлүүр, А.С. Федоров Күнү көрсүү курдук ытык сиэри-туому былыр үйэҕэ умнуллубутун, бар дьон иннигэр бары ымпыгын-чымпыгын ситэрэн-хоторон туруорар.

Ол курдук, мин эмиэ ыһыах сиэрин, түһүлгэтин Сахам сирин устун кэрийэн, үгүс сиргэ чинчийэн үөрэтэн, үгүс кырдьаҕастар кэпсээннэрин анааран көрөн баран, Ытык ыһыах түһүлгэтэ Аар айылҕалыын, Үөһээ айыылардыын алтыһар сиэри-туому толорор сир быһыытынан айылҕа маанылаах кырдалыгар анаан-минээн ытык алгысчыттар түөрэҕин түһэрэллэрин бигэтик итэҕэйбитим. Ол иһин оччоттон даҕаны ыһыах түһүлгэтин дэриэбинэ, куорат ортолоругар, пааркаларга, стадионнарга оҥоһуллубутун көһөрөн, айылҕа маанылаах кырдалыгар, өбүгэ саҕаттан үгэһирбит, бары ыһыах майгытын тутуһан төрүттүүрү туруорсар бүччүм санаабын оччотооҕу куорат Аҕа баһылыгар Илья Михальчукка тыл көтөхпүтүм. Ону өйөөн, баһылык Туймаада хочотугар түһүлгэ түһэр сөптөөх уонна историческэй төрүт өйдөбүллээх сири буларга сорудахтаабыта.

Дьэ ити курдук, 1997 сыллаахха Туймаада хочотун хоту өттүгэр, үһүйээн быһыытынан Эллэй ыһыах ыспыт Уураахы сирин Үс Хатыҥ маанылаах кырдалын талан, архео­логичесай чинчийии оҥоһуллубута, былыргы үйэлэргэ ыһыах ыһыллыбытын барыллыыр бэлиэ маллар көстүбүттэрэ уонна ыһыах сирин майгытыгар сөп түбэспэт өрүттэр суохтара (холобур, киһи уҥуохтара, кэрэх мастар о.д.а.) быһаарыллыбыта. Дьэ, ол курдук, 1998 сыллаах­ха научнай кэнсиэпсийэ суруйан, Учуонай сэбиэккэ бигэргэппитим уонна Үс Хатыҥҥа 42 га сир быстаран, генеральнай былаан оҥорбутум.

Былаан быһыытынан сүрүн болҕомто бүтүн Саха сирин ыһыахчыттара аһаҕас халлаан анныгар Үөһээ айыыларга үҥэр-сүктэр, өбүгэ үгэстэрин ытыгылыыр ытык түһүлгэлэрин (храмовая зона) быһыытынан сахалыы майгыга итэҕэлбитигэр уонна ыһыах ыытыллар өбүгэ үгэстэрин толору тутуһууга туһаайыллыбыта.

Бастатан туран, итэҕэл зонатын анаан-минээн үрдүк томтордоох, киэҥ-куоҥ кырдаллаах, күн тахсар илин диэки хайысханы ытыгылаан туһанан күнү көрсүү, кымыс иһии­тин сиэрин-туомун тутуһуу курдук сүрүн түһүлгэлэр оҥоһуллаллара былааннаммыта.

Манна олоҥхоҕо хоһуйуллар Аар Кудук чэрчи мас дьаралыга Аар Баҕах сэргэ түһүлгэ саамай көстүүлээх, үрдүк дабайыылаах кырдалын ортотугар бары ыһыах ытык тутууларын түмэр курдук оҥоһуллан туруоруллуохтааҕа. Мантан салгыы хотугулуу-илин ытык ыһыах күн бастакы сардаҥата тахсарын туһаайан ытык баҕахтаах, айыылар түһэр 9 ампаардаах, Үрүҥ айыыларга айах тутар Айыы бэлэһэ (ытык холумтан) түһүлгэ ортотугар олоҕурар уонна төгүрүччү түөрт бүтэй сүрдьүгэс күрүөнэн эргитиллэр.

Манна Аҕа баһылык ыйааҕынан Саха сиригэр биллэр-көстөр мас уустара түмсэн, айылҕаттан айдарыылаах талааннарын арыйан, бастакы ытык түһүлгэ ытык сэргэлэрин, баҕахтарын оҥороллор. Ол курдук, Дархан уустары Федор Марковы, Владимир Игнатьевы, Егор Оготоевы, Егор Саввиновы, Юрий Ксенофонтовы, үтүө-мааны атастарбын махтана ахтабын.

Ол оҥоһуктары айылҕаттан айдарыылаах ытык-мааны алгысчыт Эдьиий Дуора ал­­ҕаан сиэрин-туомун, силигин ситэрэн туруорар.

Мантан салгыы 2000 сылга икки үйэ алтыһыытыгар (XX-XXI үйэ) “Туймаада ыһыаҕын” ытык түһүлгэтэ Эллэй саҕаттан эҥсиэлээх итэҕэлбит ытык бэлиэтин, үгүс үйэлэргэ туоһулуу турдун диэн, олоҥхоҕо хоһуллар саха бүппэт уйгутун бэлиэтин “Алтан сэргэни” алгыс алҕаан аспыппыт. Эмиэ ити сыл бүтүн саха Ытык ыһыаҕа аһыллар ытык бэлиэтин “Ытык Дуоҕаны” үрүҥ көмүстэн оҥорон, Аҕа баһылык ыһыахха ыҥырар алгыс­таах сэргэтигэр анньыллар ытык үгэс олоҕурбута. Мантан салгыы сүрүн болҕомто ууруллубута ытык ыһыахпыт түһүлгэтигэр киирэр ытык ааммытыгар “Той ааныгар”. Манна аан бастаан ыһыахха киирээччилэр ытык сиргэ, ытык аанынан ааһалларыгар арчы­лаах түптэ сытын ылан, чуорааннаах дьалбыыр тыаһын доҕуһуоллатан, алгыс ылан, турукка киирэн, ытык түһүлгэҕэ эттиин-хаанныын арыллан, Үөһээ айыылардыын алтыһар ытык түһүлгэҕэ тиийэллэр, сиэргэ-туомҥа тиксэллэр.

Маннык ыһыах үгэһирбит итэҕэлин тутуһар түһүмэхтэригэр түмэр оҥоһуктары үйэлээх эрэллээх, итэҕэллээх буолуохтаах этэ да, күн дьыл көрдөрөрүнэн, түһүлгэбит туонатыгар айар-тутар майгытыгар дьиикэй ырыынак ыган кэлэн, бу ытык тутууну аукциоҥҥа эрэ бастаабыт дьон кэлэн тутан-хабан барбыттара ытык түһүлгэ туругун дьүдьэппитин билигин 22 сыл устата турбут туруга туоһулуур.

Биллэн турар, биһиги бас­таан бу түһүлгэҕэ 200 тыһыынчаттан тахса киһилээх киэҥ далааһыннаах ыһыахтар буолуохтарын анаарбатахпыт. Бу, биллэн турар, бары тэрээһин өттүгэр үгүс ыарахаттары биллэрдэ, холобур, сороҕор түһүлгэбит көннөрү атыы-эргиэн баһаа­рыгар кубулуйар… Мантан салгыы, саха төрүт итэҕэлин билэр, ону ааһан, быһаччы киирэн сиэри-туому, өбүгэ үгэстэрин толорсор, аһаҕас халлаан анныгар “Эйгэ” диэн мусуой тэриллиэхтээҕэ былааннанар. Мусуойга XVIII-XIX үйэтээҕи саха хаһаайыстыбата, сайылыкка, кыстыкка сүөһү ииттэн олорбут, бу хоту сиргэ үгэһирбит олох майгыта көрдөрүллүөхтээх.

Иккис инники сорук. Аныгы ыһыахчыттар үксүлэрэ аан дойдуну анаарбыт, аныгы балысхан сайдыы күөнүгэр сылдьар айар-тутар дьон. Онон ыһыахпыт үтүө үгэстэрин сайыннаран, аныгы олох таһымыгар тэҥҥэ хардыылаһар, ол гынан баран, ыһыах ытык үгэһин токуруппакка, салгыы байытар соруктаах саҥалыы былааннары туруорунабыт. Ол курдук, учуонай М.А.Рафаилов чинчийэн, Өлүөнэ остуолбатыгар төрүт былыргыттан күн чаһыыта үгэһирбитин быһаарбытыгар олоҕуран, “Алтан Сэргэҕэ” күн чаһытын анаарар, суолталаан аны ол сэргэттэн саҕаланар саха үгэһирбит “спиральнай” халандаарыгар олоҕуран, 356 тааһы ууран, өссө ол тула аан дойдуга баар пирамидалары кытта алтыһар, ону ситимниир аналлаах сүдү таастары түөрт өттүгэр олохтоон, сахалар былыр былыргыттан айылҕаны, куосумаһы, бүтүн галактиканы, “Куйаары” билиилэрин анаарар улахан комплекс буолуохтаах.

Бу, биллэн турар, аныгы баһылыктар ыһыахпыт дириҥ силиһин өссө тилиннэрэр, уһун үйэлиир, аныгы олоҕу кытта тэҥҥэ хаамсыыларын бигэргэтэр ыра санаабыт туолуута буолуох этэ. 

Бэлэмнээтэ Татьяна МАРКОВА, «Саха сирэ» хаһыат.

Хаартыскалар Дьокуускай куорат дьаһалтатын Култуураҕа управлениетыттан.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0