Билигин бэрт ахсааннаах нэһилиэк урукку сопхуос саҕанааҕы сүөһүтүн-сылгытын тутан олороро кистэлэ суох.
edersaas.ru
Оннук нэһилиэктэртэн биирдэстэрэ Бүлүү улууһун I Күүлэт нэһилиэгэ буолар. Сопхуос ыһылларын саҕана, нэһилиэк үрдүнэн 1100 ынах сүөһү уонна тыһыынчаны кыайбат сылгы баар эбит буоллаҕына, билигин 1300 ынах сүөһүлээх, 700 сылгылаах. Атыннык эттэххэ, ынах сүөһү ахсаана өссө эбиллибит.
– Бу төрүөтүнэн сопхуос эһиллэригэр сүөһүнү, сири-уоту уонна тиэхиньикэни биирдиилээн үллэстибэккэ, чөл тутан хаалбыппыт буолар, — диэн кэпсиир нэһилиэк дьаһалтатын баһылыга Айаал Новиков. — Ол курдук, сопхуос отделениетын базатыгар бастаан “I Күүлэт” табаарыстыба тэриллибитэ, бу хаһаайыстыба салгыы кэлэктиибинэй тэрилтэ буолбута, билигин тыа хаһаайыстыбатын кэпэрэтиибин быһыытынан олорор. Ааспыт ыарахан кэмнэри дьоммут хоһуун үлэһит буоланнар, оту элбэҕи оттоон, ону атыылаан, кыһын муҥхалаан, син быыс-хайаҕас булан туораабыттара.
Билигин “I Күүлэт” кэпэрэтиип (салайааччы Елена Тутукарова) 574 ынах сүөһүлээх, 211 сылгылаах, 48 киһини үлэнэн хааччыйан олорор итиэннэ үп-харчы өттүнэн чэбдигирдии бырагырааматынан таһаарыылаахтык үлэлиир-хамсыыр, улуус биир бастыҥ хаһаайыстыбата буолар.
Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин бырагыраамаларыгар көхтөөхтүк кыттан, базатын хаҥатар: 2017 сыллаахха сүүс ыанар ынах турар толору хааччыллыылаах кыстык хотонун туттубута, быйыл Чачаҥда сайылыгар ыанньыксыттарга анаан 14 дьоҕус дьиэни, саҥа харааһы үлэҕэ киллэрдэ, тиэхиньикэтин саҥардар. Кэлэр сылтан кыстык хотон иккис уочаратын туттар былааннаах.
Бу кэпэрэтииби таһынан сүөһүнү-сылгыны иитиигэ, хортуоппуйу үүннэриигэ уонна сибиинньэҕэ идэтийэр хас да бааһынай хаһаайыстыбата бааллар. Уопсайынан, ыал барыта сүөһү-сылгы ииттэр, сыллата 2,5 – 3 тыһ. туоннаҕа тиийэ оту оттуубут, 660 туонна үүтү туттарабыт, харчытыгар таһаардахха, 30 мөлүйүөн солкуобайы дохуоту аҥардас үүтүнэн киллэринэбит. Инньэ гынан, үлэлээх-хамнастаах буоланнар, дьон хараҕа уоттаах, инникигэ эрэллээх, ыччаттар дойдуларыгар олохсуйаллар. Нэһилиэккэ кыралыын-улаханныын 952 киһи олорор, оҕо саадыгар 65 кырачаан сылдьар, орто оскуолаҕа 135 оҕо үөрэнэр.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru