Өймөкөөн улууһа Олоҥхо ыһыаҕын ыытарга бэлэмнэниитин саҕалаата

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Бэҕэһээ, от ыйын 2 күнүгэр,  Ил Дархан Айсен Николаев социальнай ситимнэргэ быһа эпииргэ тахсыытыгар  Өймөкөөҥҥө ыытыллар Олоҥхо Ыһыаҕар бэлэмнэнии боппуруоһа таарыллыбыта.

Өймөкөөҥҥө Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэнии олох эрдэттэн — 2021 сыл ахсынньы 3 күнүттэн саҕаламмыта. Онно куйаар ситиминэн  видео-кэмпириэнсийэни СӨ Култуура уонна духуобунас сайдытын миниистирин бастакы солбуйааччы  Владислав Левочкин тэрийэн ыыппыта. Тэрээһиҥҥэ улуус баһылыга Иннокентий Сивцев, Олоҥхо тыйаатырын дириэктэрэ Мария Турантаева, улуустааҕы култуура уонна туризм сайдыытын управлениетын салайааччыта Аксинья Сивцева, Олоҥхо ыһыаҕын бэлэмнииргэ уонна ыытарга улуустааҕы хамыыһыйа бэрэссэдээтэлэ Никифор Протопопов, нэһилиэктэр баһылыктара кыттыыны ылбыттара. Кэмпириэнсийэҕэ Никифор Протопопов 2023 сылга Өймөкөөн улууһугар ыытыллар  “Көмүс күрүө” барыллааһын былаанын билиһиннэрбитэ.

Ил Дархан дьаһалын толорон, Култуура министиэристибэтэ култуурунай быраагыраамаҕа үлэлиир режиссерскай бөлөҕү аттарбытын билиһиннэрбитэ. 2021 сыл сэтинньи ыйга Өймөкөөҥҥө ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕын тосхолун оҥорор соруктаах М.К. Аммосов аатынан ХИФУ научнай-чинчийэр институт салайааччыта Руслан Анисимов уонна Олоҥхо тыйаатырын литературнай-драматическай чааһын салайааччыта Майя Власьева улуус нэһилиэктэринэн сылдьан, олохтоохтору кытта көрсөн, санаа атастаспыттара, сүбэлэспиттэрэ, төрүт үгэскэ уһуйуллубут талааннары көрдөөбүттэрэ. Бу матырыйаалларга олоҕуран, бу күһүн балаҕан ыйыгар Өймөкөөҥҥө научнай-практическай кэмпириэнсийэ тэриллиэҕэ.

Бу ыытыллыахтаах суолталаах тэрээһин туһунан Ил Дархан Айсен Николаев быһа эпииргэ эмиэ тоһоҕолоон бэлиэтээтэ: «Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэниигэ күһүн ыытыллыахтах научнай-практическай кэмпириэнсийэ тэрээһин боппуруостары быһаарыыга олугу уурар биир сүрүн түһүмэҕинэн буолар.  Оройуон олоҕун духуобунай тутула манна быһаарыллар«.

Өймөкөөн улууһун баһылыга Иннокентий Сивцев Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэнэр сыалтан, быйылгы сылы  Өймөкөөн аатырбыт 1-кы гильдиялаах атыыһыта Николай Кривошапкин  төрөөбүтэ 185 сылыгар анаан «Үтүө дьыала» сылынан биллэрбитэ. Улуус ыһыаҕа  хаан-уруу аймахтары сомоҕолуурга туһаайыллыбыта. Ол, биллэн турар, үтүө түмүгү көрдөрдө. Холобура, Ньукулай Кырбаһааҥкын хаан-уруу аймахтара мустан батсаапка бөлөх тэринэн, Ийэ сылынан сибээстээн, Төрүт нэһилиэгэр олорор 10 оҕолоох  Герой Ийэ Наталья Атласоваҕа 33  тыһыынча солкуобай харчы сэртипикээтин туттарбыттара.

Маны таһынан, нэһилиэктэртэн аймахтар түмсэн ыһыах түһүмэхтэрин спонсордаабыттара. Аны улуус нэһилиэктэригэр бэрт үгүс үтүө дьыала оҥоһулла турар. Онон төрөөбүт дойдуга бэриниилээх буолуу тыына уһуктан, өймөкөөннөр Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэниигэ өйдүүн-санаалыын бэлэм буоллулар.

Аны  бу күннэргэ буола турар суолталаах ыһыахтарга нэһилиэктэр бары бэйэлэрин бэрэстэбиитэллэрин ыытан,  араас хайысхаҕа уопутурдулар. Ол курдук, ыам ыйын бүтүүтүгэр ыытыллыбыт СӨ Уһук Илиҥҥэ Бэрэстэбиитэлистибэтин 25 сылыгар ыытыллыбыт ыһыахха Тымныы полюһа Өймөкөөн курдук ыраах сиртэн улуус бренд буолбут астарын — аатырбыт Өймөкөөн убаһатын этин, дьарҕаа балыгын уо.д.а. саха аһын сибиһэйдии илдьэн, бырааһынньыктааҕы остуолу тэрийбиттэрэ.

Маанылаах ас сибиэһэйдии тиийэн, ыраахтан-чугастан кэлбит ыалдьыттар күндүлэнэн соһуйбуттара да, үөрбүттэрэ да.

Үбүлүөйдээх ыһыахха Тымныы хаһаайына Чысхаан арыалдьыттарын илдьэн кыттыбыта.

Бу кэрэ көстүүнү куоттарбакка, Хабаровскай кыраай тэлэбиидэнньэтэ Саха сирин брендинэн буолбут Чысхааны уонна Тымныы полюһун туоһуларын Муус Хайаны уонна Үрүҥ Табаны ыҥыран, улуустааҕы култуура уонна туримзм управлениетын салайааччыта Аксинья Сивцева улууһун туристическай олоҕун туһунан кэпсээбитэ.

Муус Хайа уонна Үрүҥ Таба көстүүмнэрин ааптардара Үөһээ Бүлүүттэн кэлээт, аатырбыт Евразийскай этническэй муода куонкуруһугар «Сыанаҕа кэтиллэр этническэй көстүүм» номинацияҕа кыттан, анал дипломунан бэлиэтэммиттэрэ.

Онон бу түгэн эмиэ этническэй куонкурустарга кыттыыга кэнэҕэс да кыттарга улахан уопут буолара чахчы.

Үбүлүөйдээх ыһыах кэнсиэригэр Өймөкөөн, Төрүт уонна Томтор нэһилиэктэрин кулууптарын үлэһиттэрэ түмсэн, хомуска уонна дэгэрэҥ ырыаҕа айар бөлөх тэринэн, Хабаровскайга ситиһиилээхтик кыттыбыттара.  Үөһээ Бүлүүгэ ыытыллыбыт Олоҥхо  ыһыаҕар бу бөлөх өрөспүүбүлүкэтээҕи таһымҥа 3-с үрдэлгэ тахсан, 35 тыһыынча солкуобай сэртипикээтинэн бэлиэтэммиттэрэ.

Оһуохай куонкуруһугар Өймөкөөн Тымныы полюһа Култуура дьиэтин уус-уран салайааччыта Филипп Захаров оһуохай этиигэ Үөһээ Бүлүүгэ Олоҥхо Ыһыаҕар миэстэлэстэ.

Бириистээх кыттааччылар  бочуоттаах истиэндэлэригэр  Филипп бэйэтин хаартыскатыгар автограбын баттаата.

Өймөкөөҥҥө быйылгы арыйыынан куукула оҥоһуга буолла. Томтордооҕу Власий Кривошапкин аатынан Оҕо ускуустубатын оскуолатын уһуйааччыта Нина Егорова куукула оҥорорго дьону үөрэтэн, ол үлэлэр быйылгы Олоҥхо ыһыаҕар тиийэн бириистэлээх миэстэлэринэн бэлиэтэммиттэрэ сөҕүмэр ситиһии!

Онон куукула оҥоһугар биир сыл иһигэр итинник ситиһиилэммит дьон, аны нэһилиэктринэн сылдьан биир дойдулаахтарыгар бэйэлэрэ маастар-кылаас ыытан, уһуйар былааннаахтар.

Өймөкөөн нэһилиэгин иистэнньэҥэ Лена Репина саха кыһыҥҥы-сайыҥҥы таҥаһын тигэн көрдөрөн, Үөһээ Бүлүүгэ төрөөбүт дойдутун эмиэ дорҕоонноохтук ааттатан,  быйылгы ыһыахха эмиэ харчынан бириэмийэни ылан кэллэ.

Төрүт нэһилиэгин учуутала Елена Слепцова бэйэтин Өймөкөөнүн хоһуйан олоҥхо суруйан, Таатта улууһуттан Ийэ олоҥхоһут Петр Решетников кыыһыттан анал бириис ылла.

Өймөкөөн кулуубун дириэктэрэ Ульяна Захарова ханнык да ыксаллаах кэмҥэ сөптөөх толкуйу була охсор эппиэтинэстээх киһи, Олоҥхо ыһыаҕар хомуска оонньуур куонкуруска эбии биир муусука доҕуһуола хайаан да ирдэбилгэ баарын истээт, тахсар уочаратын иннинэ биир баяниһы көрдөһө охсон, атын улуус киһитэ бэркэ өйөөн, бириистээх миэстэҕэ тахсыбыта Ульяна Викторовна маастарыстыбатын туоһута.

Ити курдук, Өймөкөөн улууһун олохтоохторо Үөһээ Бүлүүгэ ыытыллыбыт Олоҥхо ыһыаҕар ситиһиилээхтик кыттан, 70-ча киһилээх дэлэгээссийэ улуус баһылыга Иннокентий Сивцеви кытта тырыбынаҕа бииргэ тахсан, суолталаах тэрээһин ыытыллыбыт улууһун баһылыгыттан Владимир Поскачинтан Ытык Дуоҕаны ылар чиэскэ тигистилэр.

Өймөкөөн улууһун төрүт олохтоох ыччата, өрөспүүбүлүкэ улуустарын баһылыгыттан саамай эдэрдэрэ Иннокентий Сивцев Ытык Дуоҕаны тутан туран, тугу санаабыта буолуой?

Биллэн турар, бу түгэҥҥэ төрөөбүт Өймөкөөнүнэн киэн туттуу кини дууһатын сахтаҕа! Дойдутугар бэриниилээҕин туоһута — кини улууһу салайар кэмигэр улуус устуоруйатыгар кыһыл буукубунан суруллар улахан суолталаах Олоҥхо ыһыаҕа ыытыллар буоллаҕа…

Бу үөрүүлээх кэмҥэ Иннокентий Сивцеви СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээлин бастакы солбуйааччы Кирилл Бычков кэлэн истиҥник эҕэрдэлээтэ. Киниэхэ Өймөкөөҥҥө Олоҥхо ыһыаҕын ыытыыга сүрүннүүр салайааччы Никифор Протопопов кыттыста.

Онтон улуус нэһилиэктэрин баһылыктара кэлэн муниципалитет баһылыгын эҕэрдэлээтилэр, түмсүүлээхтик үлэлиэхтэрин биллэрдилэр.

Сонно тута билигин Москваҕа саха атынан айаннаан эрэр Дугуйдан Винокуров төрөппүттэрэ, сылгыһыт ыал  Винокуровтар кыыстара Самааналыын кэлэн, баһылыктарыгар өйөбүл буолуохтарын туһунан биллэрдилэр.

Ити курдук, Бүлүү Эбэ биэрэгэр туран, Өймкөөн улууһун дэлэгээссийэтэ эһиилги Олоҥхо ыһыаҕын Өймөкөөҥҥө үрдүк таһымнаатык ыытарга бэлэмин биллэрэн «Уруй-Айхал!» тылларынан Ытык Дуоҕаны дойдуларыгар илтилэр.

Улуус баһылыга Иннокентий Сивцев Үөһээ Бүлүүттэн кэлээт, улуус дэлэгэссэйитин куоракка мунньан Култуура пааркатыгар Олоҥхо ыһыаҕын түмүгүн таһааран мунньахтаата, инники соруктары туруорда. Бу күннэргэ Байаҕантай ыһыаҕар, Уус Алдаҥҥа ыытыллар норуоттар спартакиадаларыгар кыттан баран, Өймөкөөн улууһун олохтоохторо быйыл оҥоһуллар соруктары олоххо киллэрбитинэн барыахтара. Ол курдук, Олоҥхо ыһыаҕын ыытыыга сүрүннүүр салайааччы Никифор Протопопов иһитиннэрбитинэн, бу күннэргэ «Көмүс Күрүөҕэ» саҥа тутуулар саҕаланыахтара, уот ыстаансыйата тутуллуоҕа, Санта Клаус дьиэтин аттыгар оҕолор олоҥхолуур  туос ураһалара уонна балаҕаннара тутуллуоҕа. Бу күннэргэ «Уран» устуудьуйа маастардардара, бырааттыы Яроевтар «Тойон Сэргэни» уонна Аал Луук маһы тутан саҕалыахтара.

Онон бэҕэһээ Ил Дархан быһа эпииргэ бигэргэппитинии, Өймөкөөн улууһугар Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэнии тэрээһиннээхтик саҕаланна.

Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат.

Хаартыска: ааптар, Ульяна Захарова, Андрей Сорокин түһэриилэрэ.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0