Бу күннэргэ сахалыы тыллаахха, саха тылын үөрэтиэн, билиэн баҕалаахтарга, тылбаас эйгэтин үлэһиттэригэр учуонайдар Василий Мигалкин уонна Ньургун Леонтьев дьоһун бэлэҕи оҥордулар. Ол курдук, электроннай сахалыы-нууччалыы, нууччалыы-сахалыы тылдьыты оҥорон куйаар ситимигэр таһаардылар.
edersaas.ru
Өссө XVI үйэҕэ Франция бөлөһүөгэ, учуонайа Рене Декарт эппит эбит: «Тыл суолтатын чопчу быһаарыы — киһи-аймаҕы сыыһа-халты өйдөбүл аҥарыттан босхолуо». Манна тыл араас суолтата, научнай, техническэй терминнэр эрэ буолбакка, тылбаас эмиэ этилиннэҕэ.
Улуу Пушкин эппитэ дии: «Тылбаасчыттар – үөрэх-билии сурук (буоста) таһар аттара» диэн. Онон бу электроннай тылдьыт, чахчы даҕаны, аан дойду араас омугун саха тылын нөҥүө ситимниир сойбокко туттуллар үстүрүмүөнэ буолар.
В.В. Мигалкин быраата, чинчийээччи А.В. Мигалкин 2013 сыллаахха «Илин» сурунаалга «Прокопий Порядин и его словарь» диэн төбөлөөх саха бастакы тылдьытын оҥорбут биэлсэр үөрэхтээх Прокопий Порядин туһунан суруйбута. Афанасий Васильевич бу чинчийиитэ кинигэнэн тахсыбыт буолуохтаах. Онон ини-бии Василий Васильевич уонна Афанасий Васильевич Мигалкиннар саха тылдьытын устуоруйатыгар уонна билиҥҥитигэр биллэр-көстөр суолу тэллилэр.
Саха тылын, литературатын сайдыытыгар, үөрэх, наука уонна тиэхиньикэ алтыһыыларыгар тылбаас улахан оруоллааҕын бигэргэтэннэр, сахалыы-нууччалыы тылдьыты оҥоруунан А.Е. Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй, А.А. Иванов-Күндэ, П.А.Ойуунускай утумнаахтык дьарыгырбыттара биллэр.
Э.К. Пекарскай тылдьыта, бу соторутааҕыта СӨ НА академига П.А. Слепцов уопсай эрэдээксийэтинэн тахсыбыт 15 туомнаах «Саха тылын быһаарыылаах тылдьыта», атын электроннай да тылдьыттар (sakhatyla.ru о.д.а.), биллэн турар, Василий Мигалкин уонна Ньургун Леонтьев электроннай тылдьыттара атын маныаха холоонноохтортон туттуллуулара дөбөҥүнэн (edersaas.ru сайт сирэй балаһатыгар киирдиҥ да үлэлээн бараҕын) уонна киэҥинэн (аан дойду хайа да муннугуттан), тылын саппааһа элбэҕинэн (102 тыһ. тахса сахалыы тыл, 4,5 мөл. тыл дьүөрэлэһиитэ) ордуктара буолуоҕа.
Мин бу тылдьыкка киирэн үлэлээбит, үлэлиир да үс эйгэм (доруобуйа харыстабыла, наука уонна литература) өттүттэн туһанан көрдүм. Тылдьыт чахчы табыллыбыт, хайа да эйгэҕэ туһалаах буолсу диэммин сыаналаатым. Ааптардар тылдьыты салгыы дириҥэтэр, кэҥэтэр былааннаахтарын эппиттэр. Онон бу электроннай тылдьыт билиҥҥи, сайдыылаах XXI үйэ олоҕун-дьаһаҕын, үлэтин-хамнаһын хайа да эйгэтигэр киэҥник туһаныллыаҕар саарбахтааһын суох.
“Саха сирэ”, edersaas.ru cайтка анаан Валериан НИКОЛАЕВ, мэдиссиинискэй наука дуоктара, суруналыыс, суруйааччы.