Олунньу 1 күнүгэр ыытыллыбыт «Саха сирин киэн туттуута – 2019» норуот бириэмийэтигэр «Доброволец-эколог» номинациянан кыайыылаахтары быһаарыы бастакы түһүмэҕэр элбэх куолаһы ылбыт биэс киһи бастыҥ эколог аатын ылла. Кинилэртэн ким кыайбыта олунньу 8 күнүгэр быһаарыллыаҕа.
edersaas.ru
Байыаннай дьыала маһы олордууттан быдан ыраах курдук эрээри, идэтийбит байыаннай, саппааска сылдьар подполковник, Иван Мохначевскай бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыаҕыттан ханна да сырыттар, мас олордон уонна мас олордуутун көҕүлээн-тэрийэн кэллэ. Кэлэр ыйга 90 сааһын туолар ытык кырдьаҕас «Кыайыы ойуура: уопсастыбаннай сиргэ маһы олордуу» экологическай-патриотическай бырайыагынан 2921 куолаһы ылла. Хаһааҥҥыттан мас олордорун туһанан Иван Иосифович маннык кэпсиир:
— Бастакы маспын ийэм сүбэтинэн сэттэ-аҕыс саастаахпар олордубутум. Эргэ дьиэбит таһыгар мас арааһа баара, онтон көһөрөн саҥа дьиэбит таһыгар олордубутум үчүгэйдик үүммүттэрэ. Улаатан, үлэһит буолан бараммын, оҕолорум төрөөбүт күннэригэр олордор үгэстэммитим. Онон эдэр эрдэхпинэ сулууспалаабыт сирдэрбэр: Казахстаҥҥа, Ленинград уобалаһыгар, Омскайга уонна Новосибирскайга, кэлин дьиэ-уот туттан олохсуйбут сирбэр, Аммаҕа, олордубут мастарым суугунаһа үүнэн тураллар. Онон сааһым тухары икки тыһыынча кэриҥэ маһы олордубутум буолуо.
— Барытын хара тыаттан көһөрөн олордоҕун дуо?
— Оннук. Аны маһы эрэ буолбакка, хаптаҕаһы, моонньоҕону, дьэдьэни кытары көһөрөн аҕаларым. Кэлин бэйэм олордорум таһынан, дьону-сэргэни көҕүлээн, субуотунньук тэрийэр буолбутум. Онон, Амма сэлиэнньэтигэр чааһынай ыаллар, тэрилтэлэр дьиэлэрин тастарыгар, пааркаҕа, болуоссаттарга, кэрэ-бэлиэ уонна өйдөбүнньүк сирдэргэ олордуу мас сүрдээҕин элбээтэ. Баай көстүүлээх сквердэр баар буоллулар.
Уопсайынан, Аммаҕа урукку сыллартан олохсуйбут маһы олордуу култуурата баар уонна ол патриотическай иитиини, Ийэ дойду иһин олохторун толук уурбут дьону кэриэстээһини, кинилэр сырдык ааттарын үйэтитиини кытары ситимнээх. Саһыл Сыһыы оборуонатын дьоруойа Сашка Пулеметчик – Александр Федорович Петров Благовещенскайтан биэс-алта төгүл кэлэ сылдьыбыта. Хас кэллэҕин ахсын дойдутугар үүнэр мастар үнүгэстэрин аҕалан Саһыл Сыһыыга уонна Амма сэлиэнньэтигэр гражданскай сэрии дьоруойдарын болуоссатыгар олордоро.
Оттон Аҕа дойдуну көмүскүүр сэриигэ кыайыыга анаан ааспыт сыллартан күн бүгүнүгэр диэри төһөлөөх мас олордуллан кэлбитэ буолуой? Амма улууһуттан сэриигэ 1769 киһи барбытыттан 764 киһи эргиллибэтэҕэ, 1005 киһи кыайыы көтөллөнөн кэлбитэ. Кинилэри үйэтитэн, Улуу Кыайыы 70 сылын чэрчитинэн мас олордор үлэ саҕаланан, улуус олохтоохторо оскуола үөрэнээччилэриттэн саҕалаан бары кытталлар, бэл, ыраах нэһилиэктэртэн анаан-минээн кэлэн мас олордоллор. Бу сквер биэс километр усталаах буолар, сэлиэнньэҕэ киирэр суол кытыытыгар оҥоһуллар, тулата барыта күрүөлэнэр, көрүллэр-харайыллар.
— Оччотугар маһы олордуу патриотическай иитии көрүҥэ диигин.
— Ити чахчы. Военкомнуу уонна оскуолаҕа военруктуу сылдьан, маһы олордуох иннинэ оҕолорго маһы олордуу кэриэстэбил уонна үйэтитии бэлиэтэ буоларын хайаан да этэн, быһааран биэрэрим. Ол түмүгэр хайа да бэйэлээх мэник оҕо оттомуран, маһы олордо, көрө-харайа үөрэнэрэ итиэннэ тулалыыр эйгэни харыстыыр майгыга иитиллэрэ.
Раиса СИБИРЯКОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru