Олохпут сайдан, информационнай технологиялара суох сатаммат буоллубут. Судургутук ылан көрдөххө, хас биирдии киһи билигин көмпүүтэрэ, төлөпүөнэ, интэриниэтэ суох сатаммат. Маныаха улуустарга эмиэ IT-пааркалар тэриллэллэрэ олох ирдэбилэ буоллаҕа. Соторутааҕыта Арассыыйа премьер-миниистирэ Михаил Мишустин кэлэ сылдьан, Саха сирин сайдыылаах IT эрэгийиэннэртэн биирдэстэринэн ааттаабыта элбэҕи этэр.
Сунтаар улууһугар быйыл кулун тутар ыйга IT-паарка арыллыбыта. Cэлиэнньэ килбэйэр киинигэр турар «Ыччат дьиэтин» аактабай саалатыгар тэриллибит IT-паарканы үлэлэтиини Н.М. Родионова аатынан Сунтаардааҕы Оҕо айымньытын киинигэр биэрбиттэрэ. Киин үлэһиттэрэ бу саас бэйэлэрин күүстэринэн өрөмүөнү оҥорбуттара. IT-паарканы үлэлэтэргэ анаан улуус дьаһалтата 1,5 мөлүйүөн кэриҥэ солкуобайы көрбүтэ.
Манна 20 оҕо тэҥинэн үлэлиир кыахтаах. Билиҥҥитэ 3 хайысханан: программированиеҕа, робототехникаҕа, урбаан технологиятыгар оҕолору үөрэтэллэр.
Бу саас «Моя профессия IТ» диэн өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэскэ кыттарга улууска 38 оҕо үс күн устата күрэхтэспитэ. Онон өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэскэ Сунтаартан 4 хамаанда киирбититтэн, 2 хамаанда финалга тахсыбыта.
IT-паарка үлэтин саҥа саҕалаатар да, былаана киэҥ. Улууска бырамыысыланнас тэрилтэлэрэ үлэлииллэр. Онон оҕолор инники идэлэрин талалларыгар көмөлөһөр сыаллаах бырайыагы саҕалаатылар. Балаҕан ыйын саҥатыгар эспэримиэн лааҕыра үлэлиэҕэ. «Кириэстээх» СХПК, «Сунтарцеолит», «Сунтаравтодор» курдук улахан тэрилтэлэргэ сырытыннаран, ханнык идэлэр баалларын, үлэ усулуобуйатын, о.д.а. билиһиннэриэхтэрэ. Инникитин Бүлүү бөлөх улуустарыгар барар былааннаахтар, кэпсэтиитин ыыта сылдьаллар.
Психологтар идэҕэ туһаайыыга үлэлээбиттэрин кэнниттэн, оҕолор бэйэлэрэ инники идэлэрин туһунан бырайыак суруйан, көмүскүөхтэрэ. Быйыл 8-11 кылаастартан 18 оҕо бу лааҕырга сылдьыаҕа. 3 күнү экскурсияларга, 2 күнү бырайыактыыр үлэҕэ ыытыахтара. Оҕо инники идэтин таларыгар маннык үлэ олус наадалаах, көдьүүстээх.
“Урбаан технологията» диэн хайысханан үлэ эмиэ олус кэскиллээх. Оҕолору урбааҥҥа сыһыарыы – кэм ирдэбилэ. Ол курдук, оҕолор улахан тэрилтэлэргэ, маҕаһыыннарга мобильнай сыһыарыылары оҥорон үлэлэтэр бырайыактаахтар. Холобур, маҕаһыын сыһыарыытын оҥорон баран, табаардары киллэрэн, атыылаан, тиэрдэн биэрии өҥөтүн оҥоруохтарын сөп.
—“Моя профессия IТ” күрэскэ 3 күн иһигэр “Татыйыына” маҕаһыыҥҥа мобильнай сыһыарыыны оҥорон сөхтөрбүттэрэ. Чочуйан, эбэн-сабан биэрдэххэ, бэртээхэй сыһыарыы буолуо. Граннарга кыттар сыалтан, “Инновация, айар үлэ уонна социальнай көх” диэн кэмиэрчэскэйэ суох тэрилтэни тэрийдибит. Инникитин улууска маннык тэрилтэлэри элбэтэргэ үлэлэһиэхпит. Оччоҕо граннарга кыттар көхтөөх тэрилтэлэр элбиэх этилэр. Билигин номнуо Сиэйэ оскуолатыгар, “Кыталык”, Ньургуһун” уһуйааннарга устааптарын оҥордубут, — диэн эбии үөрэхтээһин педагога Петр Егоров кэпсиир.
30-ча техническэй куруһуок үлэлиир
Оҕо айымньытын киинигэр сыл устата 600-700 оҕо дьарыктанар. Үгэс буолбут ырыа, үҥкүү, фольклор, уруһуй, иис, илиинэн оҥоруу, кыраайы үөрэтии, о.д.а. куруһуоктар бааллар.
Ол эрээри, кэнники кэмҥэ техническэй хайысханы тутустулар. Робототехника, программирование, графическай дизайн, киберспорт, 3D-pen уруһуйдааһын, кейтеринг-сервис, о.д.а. оҕо интэриэһин тардаллар. Барыта 47 үөрэтэр бырагыраама баарыттан, 30-чата – техническэй хайысхалаах.
Бу хайысханан кэккэ тэрээһиннэри ыыталлар: WorldsSkills, кыраларга KidsSkills күрэхтэһиилэрин, “Архитектурный хакатон”, историческай-патриотическай хакатон, киберспорт, дроннарга, салаллар массыыналарга күрэхтэһиилэри тэрийэллэр.
— Дириэктэрбит А.В. Антонова ырааҕы өтө көрөр стратег буолан, кэлэктииби түмэ тардан, инникигэ эрэллээхпит, айымньылаахтык үлэлииргэ кыһаллабыт, – диэн дириэктэри солбуйааччы Лидия Григорьева кэпсиир.
Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: Оҕо айымньытын киинэ.