Бу күннэргэ Дьокуускай куоракка Норуоттар икки ардыларынааҕы II интеллектуальнай оонньуулар ыытыллаллар. Манна 17 дойдуттан, уопсайа, 670 оҕо кыттар. Турцияттан, Бразилияттан, Мексикаттан, Сербияттан, Белоруссияттан, Арассыыйа хас даҕаны эрэгийиэниттэн тиийэ кэллилэр. Тэйиччиттэн Индонезия, Иран, Казахстан, Румыния, Сингапур, Кытай, Таиланд, Словения, АХШ, Корея оҕолоро кыттыахтара.
“Өрөспүүбүлүкэ хаһыс даҕаны сылын дьоҕурдаах, талааннаах оҕолору булан сайыннарар үлэни ыытар. СӨ Дьоҕус академиятын иитинэн кинилэри кытта үлэ тиһигин быспакка барар, оҕолор ситиһиилэрин кэтээн көрөбүт. Норуоттар икки ардыларынааҕы интеллектуальнай оонньуулар курдук тэрээһиннэр биһиги оҕолорбут сайдалларыгар өйөбүл буолар”, — диэн СӨ үөрэҕин уонна билимин миниистирэ Ирина Любимова эттэ итиэннэ кыттааччыларга ситиһиини, үтүө билсиһиини, бодоруһууну баҕарда.
Миниистир иһитиннэрбитинэн, быйылгы Интеллектуальнай оонньуу 2018 сыллааҕы оонньууттан уратыта диэн өрөспүүбүлүкэ педагогтарыгар анаан “Ситиһии суола” үөрэх салона үлэлиир. Тэрээһин иитинэн үрдүк ааттаах-суоллаах, ыҥырыылаах ыалдьыттар оҕону сайыннарыыга лиэксийэлэри ааҕыахтара, Саха сирэ эмиэ бэйэтин уопутун көрдөрүөҕэ. Баҕалаах учууталлар мантан үгүһү сомсуохтарын сөп.
М.В.Ломоносов аатынан Москватааҕы судаарыстыбаннай университет гимназиятын дириэктэрэ, Ыччат МИЛСЕТ билим-тиэхиньиическэй норуоттар икки ардыларынааҕы хамсааһынын МИЛСЕТ-Восток эрэгийиэннээҕи салаатын бэрэсидьиэнэ Александр Леонтович: “Үгүстэр үөрэх диэн биир кэлим эксээмэни ситиһиилээхтик туттарыы, Бүтүн Арассыыйатааҕы үөрэнээччилэр олимпиадаларыгар кыайыы диэн сыыһа толкуйдаахтар. Үөрэх — олоххо, оскуолаттан атын сиргэ соһуччу көрсөр араас түгэннэргэ, соруктары быһаарыыга бэлэмниири сабаҕалыыр. Маныаха бырайыактыыр үлэ, интеллектуальнай оонньуулар, куоталаһыылар көмөлөһөллөр”, — диэн ыйда итиэннэ бырайыактыыр, чинчийэр үлэлэр оҕо инникитин толкуйдана үөрэнэригэр улахан сабыдыаллаахтарын чопчулуур.
Сэтинньигэ бырайыактыыр үлэҕэ учууталлар Бүтүн Арассыыйатааҕы сийиэстэрин ыытар былааннаахтарын иһитиннэрдэ.
СӨ Үүнэр көлүөнэ пуондатын генеральнай дириэктэрэ Владимир Егоров Норуоттар икки ардыларынааҕы интеллектуальнай оонньуу дьоһун суолталааҕын чопчулаата, өрөспүүбүлүкэҕэ талааннаах оҕолору сайыннарыы салгыы хамсааһына буоларын, араас дойдулар оҕолорун сомоҕолуур соруктааҕын ыйда.
Норуоттар икки ардыларынааҕы чинчийэр оскуола билимҥэ салайааччыта, А.А.Пинскай аатынан уопсай уонна эбии үөрэхтээһин киинин, Экэниэмикэ үрдүкү оскуолатын үөрэххэ институтун эспиэрэ Алексей Обухов үөрэх диэн садаача суотун хоруйа кинигэ кэннигэр баар диэн өйдүү үөрэммиппит, бу сабыылаах, ааспыт үөрэх буолар диэн быһаарда. Олох уларыйа турар, онно аһаҕас билии ирдэнэр. Чинчийии оҕону сайыннарарын, норуоттар икки ардыларынааҕы коммуникация төрөөбүт дойдуну, култуураны, дойдуну, эрэгийиэни сыаналыырга сирдиир диэн бэлиэтээтэ.
Санатан эттэххэ, Норуоттар икки ардыларынааҕы интеллектуальнай оонньуу хас даҕаны хайысханан барар: Манна кыттар оҕолору СӨ Дьоҕус академиятын саҥа тутуллубут интэринээтигэр, Бэс Чагда оҕо сынньалаҥын баазатыгар – Арктикатааҕы норуоттар икки ардыларынааҕы оскуола уопсайыгар түһэрбиттэр.
Араас дойдулар бастыҥтан бастыҥ билиилээх, өйдөөх оҕолоро мустан уон күн устата “Туймаада” олимпиадаҕа (физика, математика, химия, информатика), үөрэнээччилэр билимҥэ кэмпириэнсийэ-куонкурустарыгар, чинчийэр оскуолаҕа күрэхтэһиэхтэрэ. Бу — норуоттар икки ардыларынааҕы таһымнаах. Онон оҕолор мантан тирэх ылан салгыы үүнэллэригэр улахан кыаҕы биэрэрэ саарбахтаммат.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Денис ПОПОВ («Сахамедиа» холдинг) хаартыскаҕа түһэриилэрэ.