Ильмень күөлү тула кэриэстэбил сүүрүүтэ

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

1942 сыллаахха олунньу 23 күнүгэр Ильмень күөлгэ буолбут кыргыһыы Саха сирин олохтоохторугар Аҕа дойду Улуу сэриитин туһунан умнуллубат устуоруйа.

Ильмень күөллээҕи кыргыһыыга олохторун толук уурбуттар дьиэ кэргэттэригэр “хара суруктар” биир күн кэлбиттэрэ.

Атырдьах ыйын 6 күнүгэр Новгородскай уобаласка Саха сирин спортсменнара өйдөбүнньүк сүүрүүнү тэрийиэхтэрэ. Кинилэр Ильмень күөлү тула 250 км сүүрүөхтэрэ. Алта киһилээх бөлөҕү спорт бэтэрээнэ, чөл олоҕу көҕүлээччи, Саха Өрөспүүбүлүкэтин физическэй култууратын уонна спордун үтүөлээх үлэһитэ, “Азия оҕолоро” спортивнай оонньуулар уоттарын, Манчаары оонньууларын  эстафетатын салайааччыта уонна кыттыылааҕа Дмитрий Горохов салайар.

 “Саха сирин баһылыга Айсен Николаев Улуу Кыайыы 75 сылын Саха сиригэр Дойдуга бэриниилээх буолуу сылынан биллэрбитэ. Онон биһиэхэ бу көннөрү тыл эрэ буолбакка, өйдөбүнньүк, чиэс уонна умнуллубат устуоруйа. Аан дойду үрдүнэн саха снайпердарын аата иһиллибитэ. Ржев таһыгар быйыл өрөспүүбүлүкэбит көҕүлээһининэн тэриллибит лааҕыр арыллыаҕа. Онно Саха сирин буойуттарын хаана эмиэ тохтубута. Саха сирин олохтоохторо сэрии туһунан сиэннэригэр, оҕолоругар кэпсииллэр, мэҥэ таастары уонна обелисктары туруораллар. Ильмень күөлгэ кыргыһыы Саха сирин 300 хайыһардьытын олоҕун илдьэ барбыта. Хамсыктан сылтаан ыам ыйыгар кыайан сүүрбэтэхпит. Билигин Новгородскай уобаласка көтөн кэлэн Саха сирин хорсун саллааттара Кыайыы туһугар олохторун толук уурбут сирдэринэн сүүрүөхпүт”, — диэн санаатын үллэһиннэ Дмитрий Горохов.  

Сүүрүүгэ спортсменнар, сүүрүү кулууптарын чилиэннэрэ, марафонар кыттыылаахтара – Ульяна Окорокова, Айгуль Михайлова, Александра Митина, ону сэргэ Гаврил Филиппов, Аян Николаев кытталлар.

Ильмень күөлгэ кыргыһыы Саха сирин олохтоохторугар Аҕа дойду Улуу сэриитин өрүү санатар. Оччолорго Новгородскай уобалас Старорусскай оройуонугар Саха сирин буойуттарын түөрт хайыһар биригээдэтэ Старай Руссаны босхолооһуҥҥа Ильмень күөл хоту өттүттэн кыргыспыта. 19-с туспа хайыһар биригээдэтин 12-с гвардейскай стрелковай биригээдэтигэр бу кыргыһыыга 597 Саха сирин буойуна кыттыбыта. Саха сирин бэргэн ытааччылара муус үрдүгэр олох аһаҕас сиргэ кыргыспыттара. Артиллерия уота, салгынтан атаака, пулемет-миинэ уота улахан сүтүгү суукка устата аҕалбыта: Саха сирин 300 буойунун олоҕо быстыбыта.

Өрөспүүбүлүкэҕэ биир дойдулаахтарын хорсун быһыыларын умнубаттар. 1968 сыллаахха Буреги дэриэбинэттэн балтараа килэмиэтирдээх сиргэ Москва-Санкт Петербург шоссе суолун таһыгар бу хорсун быһыыга анаммыт гранит обелиск турбута. 2000 сыллаахха ыам ыйыгар Ильмень күөл кытылыгар Заднее Поле сэлиэнньэҕэ саллааттар уопсай көмүллүт уҥуохтарын таһыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбата саха ураһатын курдук быһыылаах мемориальнай комплексы арыйбыта. Старай Руссаҕа Саха сирин бэргэн ытааччыларын аатынан уулусса баар.

Суруйааччы-устуорук Д.Петров “Якутяне в боях на озере Ильмень” кинигэни икки тылынан суруйбута. Бу ыар күннэр түгэннэрин туһунан 2005 сыллаахха Саха сирин кинематографистара уһулбут “Журавли над Ильменем” уус-уран киинэ кэпсиир.

Саайтан бэлэмнээтэ Женни СТРЮКОВА

Хаартыска: тустаах саайтан

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0