Биир үтүө тыл, үтүө санаа киһини эмтиир, үрдүккэ көтүтэр. Хоруона хамсыгын кэмигэр өй-санаа өттүнэн муунтуйуу, мунуу-тэнии, санаа түһүүтэ эмиэ баар. Онуоха эдэрдиин-эмэнниин бэйэ-бэйэбитин өйөһөн-өйдөһөн, харыстабыллаахтык сыһыаннаһан сырыттахпытына, дьаҥы кыайыахпытын өйдүүбүт.
edersaas.ru
Мин биир күн суруйааччы Надежда Алексеевна Аржакова-Ивановаттан дьикти хартыыналары уонна алгыс тылларын туттум. Ол күнү быһа бу хартыыналары хаста да ылан көрдүм, ис хоһооннорун билэр баҕам батарбата. Надежда Аржакова-Илгийэ айылҕаттан айылгылааҕын билэр буолан, бэйэтин кытары сэһэргэстим.
“… Мин кыра эрдэхпиттэн күөх мэҥэ халлааны одуулуурбун, кэпсэтэрбин сөбүлүүр этим. Ол сылдьан халлааммар араас сурук тахсарын ааҕарым, инникитин туох буолуоҕун кэпсиир курдуга, халлааны кытары кэпсэтэр туох эрэ сибээстээх курдугум. Онтон ыла “Биһиги Таҥарабыт кимий-тугуй? Тоҕо бэйэбит таҥарабыт суоҕуй? Киристиэс өлөн баран төннүбүт киһи. Сахаларга оннук киһини дэриэтинньик диэн ааттыыллар”, – диэн толкуйдуур буолбутум. Онтон өйдөөбүтүм мин күн сиригэр саамай таптыырым – күн сырдыга эбит. Орто дойдуга төрөөн-үөскээн, кыһарҕаннаах кэммитигэр биһиэхэ, сахаларга, көмөлөһөөччүнэн биһиги мэҥэ халлааммыт, Үрүҥ айыы тойоммут буолар.
Оттон ити сахалыы сурук туһунан ыйытар буоллаххына, урут биир үөрэхтээх дьахтарга суруйтаран ылбытым. “Үрүҥ айыы тойон алгыһынан” диэн сурук – былыргы сахалыы сурук. Онон, биһиэхэ ити сурук уонна Үрүҥ айыы тойон көмөлөһөр.
Уруһуйдарга баар күөх халлаан, күн, күн сардаҥата эһигини көмүскээтин. Үрүҥ айыыларбыт илин халлааҥҥа олороллор. Бу уруһуйу араамалаан баран киирэр аан хоһугар ыйаан кэбиһэбин уонна киирэ-тахса көрдөһө сылдьабын. Дьаҥ турбут ыарахан кэмигэр дьиэҕэ хаайтаран олорон, дьоммор-сэргэбэр тугу да көмөлөһөр кыаҕым суоҕуттан хомойобун. Ол иһин, биһиги, кырдьаҕас дьон, саатар өйбүтүнэн-санаабытынан өйөбүл буолуохха диэн санааттан уруһуйдуубун уонна алгыспын ыытабын. Билэргит курдук билигин киһи мэйиитин эймэһитэр, киһи сүрүн баттыыр күүстээх атаака бара турар. Онон, бу уруһуйдарым эһигини көмүскээтиннэр, араҥаччылаатыннар”, – диэн Надежда Аржакова-Илгийэ акварелынан уруһуйдаабыт үлэлэрэ дьонугар-сэргэтигэр көмөлөһөр, харыстыыр аналлааҕын туһунан этэр.
Илгийэ айар үлэтигэр философия, духуобунай сайдыы, саха төрүт үгэстэрин, уруу-аймах сыһыаннарын, олох араас сыаннастарын ыраҥалыыр буолан, дириҥ көрүүлээхтэр, киһини толкуйдаталлар.
Надежда ЕГОРОВА, “Саха сирэ”, edersaas.ru сайт