Атырдьах ыйын 21 күнүгэр Москваҕа Судаарыстыбаннай Думаҕа спикер Вячеслав Володин салалтатынан «Биэнсийэ туһунан сокуоннарга уларытыыны киллэрии» туһунан тиэмэҕэ парламент истиилэрэ буоллулар.
Уопсастыбаннас кыттыылаах киэҥ ыҥырыылаах истиилэр Госдумаҕа аан бастаан ыытылыннылар. Ол курдук, регионнар парламеннарыттан 40 спикер, 32 вице-спикер, итиэннэ уопсастыбаннас, дьыалабыай эргимтэ бэрэстэбиитэллэрэ, экспертэр, барыта 600 киһи сырыттылар.
Саха сириттэн Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков уонна Ил Түмэн судаарыстыбаннай тутулга, сокуону оҥорууга сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев кытыннылар.
Кэпсэтии түөрт аҥаар чаас устата салҕанан барда. Госдумаҕа политическай партиялар фракцияларын салайааччылара, Госдума сис кэмитиэттэрин бэрэссэдээтэллэрэ, регионнар бэрэстэбиитэллэрэ, РФ Үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга миниистирэ М. Топилин, РФ Счетнай палаататын салайааччыта А.Кудрин, РФ Идэлээх сойуустарын федерациятын бэрэсэдээтэлэ М.Шмаков, РФ Уопсастыбаннай балаататын бэрэссэдээтэлэ В.Фадеев, уопсастыбаннас бэрэстэбиитэллэрэ, экспертэр тыл эттилэр.
От ыйын 19 күнүгэр «Биэнсийэни анааһын уонна төлөөһүн боппуруостарыгар РФ сорох сокуонун аакталарыгар уларытыылары киллэрэр туһунан» сокуон барыла Госдумаҕа бастакы ааҕыыны ааспыта. Иккис ааҕыы болдьоҕо балаҕан ыйын 24 күнүгэр диэри уһатылынна. Онуоха диэри этиилэри түмэллэр. Билиҥҥи туругунан 100-тэн тахса, ол иһигэр Саха сирин этиилэрэ киирдилэр.
Санатар буоллахха, бу дьыл от ыйын 9 күнүгэр Ил Түмэн киэҥ ыҥырыылаах Сэбиэтигэр депутаттар туһааннаах боппуруоһу дьүүллэспиттэрэ. Ол түмүгүнэн өрөспүүбүлүкэ нэһилиэнньэтин интэриэһин туруулаһар этиилэри Госдума көрүүтүгэр ыыппыттара.
Саха сирин парламенын сүрүн туруорсуута: Саха сиригэр, Уһук Хотугу сир оройуоннарыгар уонна онно тэҥнэниллибит сирдэргэ үлэлээбит гражданнарга, хотугу аҕыйах ахсааннаах төрүт олохтоох омуктарын биэнсийэҕэ тахсар саастарын уларыппакка оннунан хаалларыы. Итиэннэ Уһук Хотугу сир оройуоннарыгар уонна онно тэҥнэниллибит сирдэргэ үлэлээбит дьонтон ураты атын гражданнарга биэнсийэҕэ тахсар сааһы үрдэтии хаамыытын биир сылтан сыл аҥаарыгар диэри уларытыы.
Ил Түмэн сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев Саха сирин парламенын этиитэ РФ Уһук Илиҥҥи регионун уонна Арктикатааҕы зонатын олохтоохторун санааларын бииргэ түмэр, ону сэргэ РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин ити сирдэр урутаан сайдыыларыгар туруорбут соруктарыгар сөп түбэһэр диэн эттэ. Хотугу эргимтэ олохтоохторо биэнсийэҕэ тахсар саастарын оннунан хаалларыы бу региоҥҥа дьону-сэргэни олохсутуу соругун толорууга сүрүн төһүү буолуоҕа.
«Биир ньыгыл Арассыыйа» партия генеральнай сэбиэтин сэкиритээрэ Андрей Турчак РФ биэнсийэтин тиһигин саҥардыыга кэккэ этиилэри иһитиннэрдэ. Бу этиилэр «Биир ньыгыл Россия» партия генеральнай сэбиэтин уонна фракциялар салайааччыларын сэбиэтин холбоһуктаах мунньаҕын түмүк быһаарыытыгар киирбиттэр. Олор истэригэр Ил Түмэн хотугу аҕыйах ахсааннаах төрүт омуктарыгар биэнсийэни анааһын усулуобуйатын оннунан хаалларар туһунан туруорсуута киирбитин Турчак бэлиэтээтэ.
Ил Түмэн спикерэ Александр Жирков сокуон барылыгар үлэлэһии уустук түһүмэҕэ дьэ саҕаланна диэтэ. Кини бэлиэтииринэн, билигин Саха сирин парламенын этиилэригэр РФ субъектарын кытыннарар туһугар үлэ барар. Саха сириттэн депутат Галина Данчикова Госдума депутаттарын бөлөҕө эмиэ Саха сирин парламенын туруорсууларын кытта сөпсөһөр этиилэри бэлэмнии сылдьар.
Атырдьах ыйын 21 күнүгэр буолбут парламент истиилэрин түмүгүнэн Госдума Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Ольга Тимофеева салайааччылаах сокуон барылыгар үлэлэһэр оробуочай бөлөх тэрилиннэ. Саха сирин парламена Госдума оробуочай бөлөҕөр бэйэтин этиилэрин биир бастакынан киллэрдэ.
Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru