Алтыс ыҥырыылаах Ил Түмэн бастакы пленарнай мунньаҕа икки сокуон барылын итиэннэ биир уураах барылын бигэргэтэн үлэтин бэрт тахсыылаахтык түмүктээтэ.
edersaas.ru
«Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тыыл уонна үлэ бэтэрээннэрин социальнай өйөбүлүн туһунан» Саха Өрөспүүбүлүкэтин сокуонугар уларытыылары киллэрии туһунан» сокуон бырайыагын бастакы ааҕыытыгар анаммыт боппуруоска сүрүн иһитиннэриини Бырабыыталыстыба Бэрэссэдээтэлин э.т. Ольга Балабкина оҥордо.
Бэрэсидьиэн Владимир Путин кырдьаҕастарга көрүллэр чэпчэтиилэри оннунан хаалларарга эппитин олоххо киллэрэн, бу сокуон бырайыага Саха сиригэр бастайааннай олорор, дьахталларга 50, эр дьоҥҥо 55 саастарын туолбут үлэ бэтэрээннэрин социальнай өйөбүллэригэр билигин туттуллар мэхэниисими (ыйга социальнай көмөҕө 966 солк., ОДьКХ өҥөтүн төлөбүрүн сорох чааһын толуйууга 1604 солк.) оннунан хаалларарга этэр. Быйылгы сыл балаҕан ыйын 1 күнүнээҕи чахчынан, бу сыалга 3 558 мөл. солк. көрүллүбүт. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн социальнай харысхал уорганнарыгар 127 тыһ. 848 (РФ таһымнаах 61 тыһ. 231, өрөспүүбүлүкэ таһымнаах 66 тыһ. 617) үлэ бэтэрээнэ учуокка турар, кинилэртэн 113 тыһ. 445 киһи социальнай көмөнү ылар. Сокуоҥҥа киирэр уларыйыы өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүгэр эбии ороскуоту таһаарбат. Дьүүллэһии кэнниттэн дьокутааттар сокуон бырайыагын ылыннылар.
Дьоһун суолталаах «1945 сыл балаҕан ыйын 3 күнүгэр диэри сокуоннай саастарын ситэ илик гражданнарга социальнай өйөбүл миэрэлэрин туһунан», атыннык эттэххэ, сэрии сылларын оҕолорун туһунан Саха Өрөспүүбүлүкэтин сокуонун бырайыагын дьокутааттар тута ылыннылар. Сэрии сылларын оҕолоругар ыйга 1 тыһ. солк. компенсацияны, сыллата диспансеризацияны итиэннэ үс сылга биирдэ өрөспүүбүлүкэ иһигэр санаторийга-куруорка эмтэнии ороскуотун 50 % толуйары итиэннэ социальнай көмүскэл тэрилтэлэригэр быһа сылдьары көрөр сокуон 2019 сыл тохсунньу 1 күнүттэн үлэлиэхтээх. Күн бүгүн өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 2 тыһ. 646 киһи бу сокуоҥҥа хабыллар кыахтаах.
«РФ Нолуогун кодексатын иккис чааһын 391-с, 407-с ыстатыйаларыгар уларытыылары киллэрэр туһунан» 544565-7 №-дээх федеральнай сокуон бырайыагын быһыытынан, 2018 сыл ахсынньы 31 күнүгэр диэри үлэлиир федеральнай сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрэн, биэнсийэ ананарыгар ирдэнэр физическэй сирэйдэргэ бас билии нолуогар федеральнай чэпчэтии оннунан хаалларыллыахтаах. Онно сөп түбэһиннэриллибит уураах бырайыагын дьокутааттар бигэргэтэргэ эттилэр.
Федерация Сэбиэтин Бэрэссэдээтэлэ Валентина Матвиенко алтыс ыҥырыы дьокутааттарын үлэ саҕаламмытынан эҕэрдэлээбит тэлэгирээмэтин ааҕан иһитиннэриинэн итиэннэ дьокутааттарга дастабырыанньалары, түөскэ кэтиллэр бэлиэлэри туттарыынан бастакы пленарнай мунньах үлэтин түмүктээтэ. Сис кэмитиэттэр бигэргэммит састааптара иһитиннэриллибэтэ, сэрэйдэххэ, ону алтынньы иккис аҥаарыгар былааннанар иккис мунньахха этэргэ быһаарбыттар быһыылаах.
Раиса СИБИРЯКОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru