Ытыктабыллаах Сахам дьоно, күндү биир дойдулаахтарбыт!
Номнуо иккис сайыммытын аан дойдуга тарҕаммыт кутталлаах дьаҥы утары охсуһа көрсөбүт. Балтараа сыл устата бүтүн дойду үрдүнэн эпидемиологическай бэлэм буолуу эрэсиимигэр олоробут.
Бука бары хааччахтааһыҥҥа күһэллииттэн уонна ыарыыга сыстар кутталга сылдьартан сылайбыккытын көрөбүн уонна өйдүүбүн. Чугас дьонун, аймахтарын коронавирус дьаҥыгар сүтэрбит дьоҥҥо хайдахтаах ыараханын уонна аһыылааҕын өйдүүбүн.
Ыарыы бүтэн быстыбат. Номнуо икки ый кэриҥэ коронавирус дьаҥынан ыалдьыбыт киһи ахсаана күн аайы 100-чэ саҥа түбэлтэ тахса турар. Арай бүтэһик нэдиэлэ иһигэр кыра намтааһын саҕаланна.
Хомойуох иһин, ыарыы бу долгуна ыарыһахтар туруктарын түргэнник уустугурдар, төһө да быраастар сыраларын ууралларын үрдүнэн, ыалдьыбыт дьон олохтон туоруура баар. Пандемия саҕаланыаҕыттан барыта 729 киһини сүтэрдибит.
Билигин биһиги сүтэрбит күндү дьоммут төннүбэттэрин, улахан сүтүк буоларын өйдүөх тустаахпыт. Олох үөһүгэр сылдьар биир дойдулаахтарбыт оҕолорун тулаайах хаалларан күн сириттэн күрэнэллэр. Бу коронавирус дьаҥынан ыарыйдахха киһи доруобуйатыгар инникитин улахан охсуулаах буоларын аан дойду миэдиктэрэ бары этэллэр. Ону барытын өйдөөн туран, бэйэтэ да аҕыйах ахсааннаах омукпут тыыннаах хааларын туһугар хас биирдиибит эппиэтинэһи сүгүөх тустаахпыт.
Күндү биир дойдулаахтарбыт!
Дьонум-сэргэм өйүгэр-санаатыгар, дириҥ толкуйугар, эппиэтинэстээх буолуутугар итэҕэйэбин. Саха сирин олохтоохторугар мэлдьи бэйэ-бэйэбитигэр, чугас дьоммутугар, төрөппүттэрбитигэр, оҕолорбутугар харыстабыллаах сыһыан баара. Билигин хас биирдиибитигэр төрөппүттэрбит, оҕолорбут, дьиэ кэргэммит туһугар коронавирус дьаҥын утары быһыыны ылыыны талар түгэммит үүннэ!
Ыам ыйын 16 күнүттэн биһиэхэ маассабай вакцинация буола турар. Өрөспүүбүлүкэ бары олохтоохторо туох да мэһэйэ суох быһыыны ылар кыахтаннылар. Вакцинация пууннарыгар анал быраастар кэлбит хас биирдии киһи доруобуйатын туругун учуоттаан туран быһыыны биэрэллэр. Оттон доруобуйатын туругунан көрөн медотвод биэриэхтэрин сөп.
Бу күннэргэ дойду үгүс регионнарыгар коронавирус дьаҥа күүскэ турбут сирдэригэр эргиэн, өҥө, транспорт, социальнай хааччыйыы уонна да атын салаалар үлэһиттэрин быһыыны ылыыны булгуччулаах оҥорорго быһаарыылар ылыллаллар. Бу быһаарыылар маассабай быһыыны ылыыга биһиги кууруспут сөптөөҕүн бигэргэтэллэр.
Саха дьоно үксэ иммунизация суолталааҕын өйдүүллэр. Билиҥҥи туругунан өрөспүүбүлүкэҕэ вакцина бастакы компоненын 190 тыһыынча кэриҥэ киһи ылла. Бу Саха сирин бары олохтоохторун 20% кэриҥэ киһи. Дойдуга үрдүнэн вакцинация тэтиминэн бэһис миэстэҕэ сылдьабыт. Ол гынан баран, биир кэлим иммунитет үөскүүрүн ситиһэр билигин да ыраах. Бүттүүн турунан түргэнник быһыыны ыллахпытына эрэ ыарыы уҕарыйар кыахтаах. Вакцинаттан атын чугас күндү дьоммутун, оҕолорбутун, бэйэбитин ыарыыттан харыстыыр суол суох.
Билигин, кырдьык, хаһааҥҥытааҕар даҕаны хамсык дьаҥын кыайар кыахтаах олорон, кыһаллыбатах курдук туттар, миигиттэн тутулуга суох диир – киһилии сыһыан буолбатах. Быһыыны ылыыны утарар киһи — ыалдьар түгэнигэр бэйэтин чугас дьонугар ыарыыны тарҕатар кутталлаах буоларын эппиэтинэһигэр ылыахтаах.
Миэхэ сотору-сотору коронавирустан күндү чугас дьоннорун сүтэрбит эбэтэр дьонун ыарыыга былдьатан эрэр өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо сибээскэ тахсаллар. Кинилэр ыар түгэннэригэр бииртэн эрэ кэмсинэллэр — эрдэ вакцина ылбатахтарыттан, хойут биирдэ өйдөммүттэриттэн!
Батсаап бэрэбиэркэлэммэтэх сураҕар-садьыгар итэҕэйэн быһыыны ылбатахтарыттан улаханнык кэмсинэллэр. Чугас киһигин сүтэрэн баран быһыыны ылбыта буоллар билигин тыыннаах сылдьыа этэ диэн санааҕа баттатартан ыарахан туох да суох. Манна даҕатан эттэххэ, биһиги олохпут тухары дойдубут наукатыгар, медицинэбитигэр итэҕэйэн, араас ыарыылартан үгүстүк быһыыны ылбыппыт.
______________________
Быһыыны ылыы — процедура эрэ буолбатах дии саныыбын. Бу- туох хайа иннинэ киһи эппиэтинэһин, киһилии быһыытын көстүүтэ. Итиэннэ быһыыны ылбыт эппиэтинэстээх дьону өйүүр тоҕоостоох дии саныыбын. Элбэх этии бизнес хайысхатыттан, предпринимателлэртэн киирэр. Тоҕо диэтэр, хааччаҕа суох олохпутугар төннөрбүтүгэр, ким хайа иннинэ, кинилэр интэриэстээхтэр.
Мин бүгүн СӨ Бырабыыталыстыбатыгар, муниципальнай тэриллиилэр баһылыктарыгар биир нэдиэлэ иһинэн быһыыны ылбыт дьоҥҥо анаан биһирэбиллээх дьаһаллары ыларга сорудахтыыбын. Коммунальнай өҥөҕө, тырааныспар өҥөлөрүгэр чэпчэтиилэр, сыаналаах бириистээх лотереялар эбэтэр тыйаатырдарга, киинэҕэ, спортзалларга сылдьыы о.д.а буолуохтарын сөп.
Ол гынан баран, биллэн турар, биһиги дьоммут-дьоммут сэргэбит чөл өйдөрүгэр ордук итэҕэйэбин. Сөптөөх быһаарыыны ылыаххыт диэн эрэнэбин.
Пандемия бэйэтэ бэйэтинэн бүтэн симэлийэн хааларын күүтэн баран олорор кутталлаах уонна сэрэхтээх. Маннык быһыы-майгы салҕанан тардаҕына коронавирус дьаҥын кыайарбыт уһаан-кэҥээн, ыраатан биэрэр. Коронавирус дьаҥын кыайыы — бары биир сомоҕо буолан туруннахпытына эрэ кыаллар дьыала.
Күндү дьонум-сэргэм, хас биирдиигитин, чугас дьоҥҥут, оҕолоргут доруобуйаларын туһугар быһыыны ыларгытыгар ыҥырабын. Бары бииргэ быһыыны ылан коронавирус дьаҥын бииргэ кыайан, хааччаҕа, куттала суох олоххо төннүөхпүт.
_________________
Күндү бар дьонум! Саха сирин хас биирдии олохтооҕо!
Коронавирус охсуута ыараата, үгүс сүтүктээх буолла. Онон бу ыарыыга олорон биэримиэххэ, олоҕу туруулаһыахха!
Коронавирустан бүгүн саамай көдьүүстээхтик харыстыыр ньыманы туһаныаҕыҥ. Хамсыгы утары быһыыны бука бары ылыаҕыҥ!
Биир дойдулаахтарым!
Биһиги норуоппут, кэнэҕэски көлүөнэбит дьоллоох, чэгиэн олоҕун туһугар кытаанах санаалаах буолуоҕуҥ!
Айсен Николаев, Ил Дархан