Мин төрөөбүт ийэбин өйдөөбөппүн. Олох кыракый, икки аҥар саастаахпар олохтон барбыт. Аҕам үс кыра оҕолоох тулаайах хаалбыт. Убайым Дьөгүөссэ түөртээх, саҥа төрөөбүт балтым Балбаарыска аҕыйах хонуктаах эбитэ үһү. Аҕабыт кыһыл оҕотун, хайдах да сатаан көрөр кыаҕа суох буолан, кырдьаҕас саҥаһа эмээхсиҥҥэ илдьэн биэрбит…
Ийэбит Өлөөнө ыраас хааннаах, саха номоҕон дьахтара эбит. Илиитигэр саталлаах иистэнньэҥ, быысапкаһыт бэрдэ этэ диэн дьүөгэлэрэ кэпсииллэрин истэрим. Бастакы кэргэнэ Охонооһой, аатырбыт 19-с хайыһар биригээдэтин байыаһа, Ильмень күөлгэ охтубут. Онно биир бэтэрээн оҕонньор сиэнэ эһэтин бойобуой суолун үөрэтэ бара сылдьан, буойуттар ааттарын хаартыскаҕа түһэрбит этэ. Таас билиитэҕэ суруллубут ийэм кэргэнин аатын буламмын, үөрбүттээҕим. Тоҕо диэтэххэ, ийэбэр сыһыаннаах миэхэ барыта күндү. Биирдэ, отучча сыллааҕыта, оптуобуска аттыбар олорор саастаах киһи: ”Эн Өлөөнө кыыһаҕын дуо?” — диэн соһутан турардаах. Мин олус соһуйан: ”Ону эн хантан билэҕин?” — диэтим. Онуоха киһим:”Үүт-үкчү кини курдуккун!” — диэтэҕэ үһү. Онтон, интэриэһиргээн, ыйыталастым. Ийэм сэриигэ өлбүт кэргэнин быраата эбит. Саҥаһын Өлөөнөнү, ол аата мин ийэбин, олох умнубат, күндүтүк саныыр үһү. Дьэ, онон дьикти көрсүһүү буолан турар. Мин, кырдьык эбитэ дуу, өйбөр оҥорон көрөрүм дуу, хайдах эрэ ийэм хоруопка сытарын өйдүүр курдукпун. Биир кыраһыабай бэйэлээх, кыһыл көмүс тиистээх, куруһуба былааттаах, бүлүүс сонноох мааны баҕайы дьахтар хоруоп аттыгар убайбын уонна миигин илиибититтэн сиэтэн турбута харахпар баар! Кэлин, улаатан баран, Сөдүөрэ диэн ийэм дьүөгэтиттэн ыйыппытым. Ону кини:”Ол Арыпыана диэн ийэҥ дьүөгэтэ, кырдьык, Дьөгүөссэ эһигини кытта турбута”, — диэн чуолкайдаабыта.
Ийэбит өлбүтүн кэннэ, убайбынаан атах-балай сылдьарбытын өйдүүбүн: үрэх кытыытыгар колхуос оҕуруотуттан моркуоп, турунуопус, болчуохтаах луук хостоон, ууга сууйа-сууйа, сиирбит, ханна олорорбутун, дьиэҕэ тугу аһыырбытын-сиирбитин олох билбэт эбиппин. Аҕабыт киэһэ эрэ баар буолара. Күнү быһа колхуоска үлэлиирэ буолуо, арааһа. Мин биэстээхпэр, оҕолорбун иитэрбэр ыарахан буолсу диэтэҕэ — аҕам бэйэтин курдук огдообону, икки оҕолоох Балбаараны, кэргэн ылбыта. Дьэ, онтон ыла олохпут уларыйбыта. Барыта ыраас, сылаас,минньигэс буолбута! Саҥа ийэбит биһигини сууйбута-тараабыта, сылаас сыһыанынан угуттаабыта, минньигэс аһылыгынан аһаппыта.
Уон алта сааспын туоларбар, ийэбит Балбаара миигин ыҥыран, ампаарга илдьэ тахсыбыта, сундуугу арыйбыта уонна онтон муус — маҥан быысабайдаах куоптаны, эмиэ оннук киэргэтиилээх үтүлүгү ылан илиибэр туттарбыта. “Бу ийэҥ Өлөөнө эйиэхэ анаан тикпит үһү, маны кэт,”- диэбитэ. Ол куоптаны мин хойукка диэри кэппитим. Таансыга кытта кэтэр этим. Оттон үтүлүгүм билигин да баар. Мин балай да кэтэн баран, сундуукпар уурбутум. Кыыһым ол үтүлүгү харыстыыр аҕай, оннук моһуоннаах үтүлүк тигиэн баҕарар. Кэргэн тахсан сүктэн барарбар, иккис ийэм миэхэ аны төрөөбүт ийэм сундуугун биэрэн ыыппыта. Билигин мин сааһыран олорон, ийэбэр Варвара Николаевнаҕа наһаа махтанабын, саха муударай дьахтарыгар сүгүрүйэбин!
Сылайдахпына, сундуукпун арыйан, үтүлүкпүн ылан кэтэбин. Оччоҕо дууһабар дьикти сүүрээн кутуллар: икки ийэм илиилэрин сылааһа угуттуур, араҥаччылыыр!
Елена Прокопьева.
Хаартыска https://ru.dreamstime.com.