Саха сиригэр 40 сыл анараа өттүнээҕи хомсомуоллар кэс суруктаах капсулаларын арыйдылар

Мирнэй оройуонун Чернышевскай бөһүөлэгэр хомсомуол 100 сылыгар анаммыт тэрээһиҥҥэ 1979 с. хомсомуоллар кэс тыллаах капсулаларын арыйдылар. Капсула Кыайыы болуоссатыгар “Вилюйгэсстрой” управление начаалынньыгын, Социалистическай үлэ Дьоруойун Евгений Никанорович Батенчук бюһун таһыгар ууруллубут таас иһигэр баара. Кини салалтатынан ирбэт тоҥҥо аан бастаан гидроэлектростанция — Бүлүүтээҕи ГЭС тутуллубута. Бүлүүтээҕи ГЭС Бүтүн Сойуустааҕы тутуунан биллэриллэн, манна Сэбиэскэй Сойуус бары муннуктарыттан ыччат бөҕө кэлбитэ.

Капсуланы арыйар чиэс 70-с сыллаах хомсомуол чилиэнэ Александр Васильевич Кожуховка уонна гидротутуу бэтэрээнэ, Саха сириттэн тутууга барбыт Галина Константиновна Медведеваҕа бэрилиннэ. Ааспыт кэм суруга бу баар (уларытыыта суох бэриллэр):

“Ленинскэй хомсомуол 60 сылын туолар күнүгэр Чернышевскай бөһ. хомсомуола уонна ыччата ЫБСЛКС 100 сылын көрсөр 2018 сыллааҕы хомсомуол ыччакка туһаайан тыл этэбит. Хомсомуол олоҕун кэрчигэ гражданскай сэрии, бастакы тутааччылар, Аҕа дойду Улуу сэриитин хомсомуолларын хорсун быһыыларын, Сибиири уонна Уһук хоту дойдуну баһылаабыт хомсомуоллар долгутуулаах страницаларын харыстабыллаахтык илдьэ сылдьар.

Биһиэхэ, 70-с сыллааҕы хомсомуолларга, аҕа көлүөнэ дьоруойдуу быһыыта суолбутун сырдатар. Биһиги үлэ уонна чиэс эстафетатын чиэстээхтик илдьэ кэллибит. Уонна икки атахтаах үктэммэтэх, ирбэт тоҥ сиригэр гидроэлектостанция тутулунна. 50-60 с. хомсомуоллар үлэҕэ хорсун быһыылара Саха Өрөспүүбүлүкэтин летопиһыгар киирдилэр.

Түҥ тайҕаҕа турбут балааккалартан саҕалаан гидротутааччылар үлэлэрин түмүгэ – Бүлүүтээҕи ГЭС уонна Чернышевскай бөһ. тутуллуор диэри 20 сыл ааста. Бу кэм устата бастакы тэлээччилэр ааттарын кытта сибээстээх дьоруойдуу быһыылар оҥоһулуннулар. Кинилэр истэригэр хомсомуоллар эмиэ бааллара: Юра Панюхов, Эмма Лазутина, Гена Силов, Валера Родин, Слава Криволап, Саша Манухов, Рая Дорошенко, Саша Курилович, Валера Дикарев, Толя Миронов, Миша Рукосуев.

Коммунизм да эратыгар Саха сиригэр улуу тутуу ыытыллыа диэн эрэнэбит. Биһиги өрөспүүбүлүкэбит киэҥ киэлитигэр атомнай элеткростанциялары туттаххытына, Саха сирин баай сиригэр саҥа оройуоннары баһылаатаххытына, Өлүөнэҕэ күүстээх гидроыстаансыйаны туттаххытына, ыарахаттары көрүстэххитинэ, биһиги көмөлөһр илиибитин уунуохпут. Биһиги, бастакы суолу тэлээччилэр, эһигини кытта тэҥҥэ хаамсыахпыт, көмөлөһүөхпүт уонна Сиргэ уонна Космоска эһиги ситиһиилэргитигэр көмөлөһүөхпүт.

Коммунизм да кэмигэр романтикаҕа миэстэ баар буолуоҕа. Хотун Бүлүү кытылыттан доҕордуу илиибитин уунабыт уонна үлэ эстафетатын туттарабыт.

Үлэҕэ турунууларгытыгар эһигини Улуу Ленин, Өктөөп Знамята инники сирдээтиннэр.

Хомсомуоллар сорудахтарынан суругу суруйдулар:
Бүлүүтээҕи ГЭС тутуутугар баартыйа кэмитиэтин сэкирэтээрэ Ю.Н.Иванов;
Норуот дьокутааттарын бөһүөлэктээҕи сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ М.Х. Иванов;
УСЛЭПиП холбоһуктаах тутууларын бэрэссэдээтэлэ С.П.Сергиенко;
Бүлүүтээҕи ГЭС тутуутугар хомсомуол сэкирэтээрэ Л.Ф.Данилова.

1979 с. алтынньы 29 күнэ. САССР Чернышевскай бөһ.”

Бүлүү ГЭС Каскадын аатыттан, 60-70 с. хомсомуоллара кытыннылар. Гидротехническэй сыах инженерэ Денис Майоров тыл эттэ. 2018 с. ыччат эмиэ тааска 2043 с. ыччакка кэс суругун укта:

“Бу Кэс тылы ааҕааччыларга эҕэрдэ! Бүгүн биһиги 70-с сылларга олорбут эт саастыылаахтарбыт анабыл суруктарын аахтыбыт, оттон эһиги – кэлэр кэм дьоноҕут! Олоххут кэрэ уонна интэриэһинэй буолуо диэн эрэнэбит. Эһиги сэриитэ суох эйэни түстээбиккитин билэбит. Биһиги көлүөнэбит судургута суох кэмҥэ олорор, бу уларыта тутуу уонна судургута суох кэмнэр. Маны сэрии саҕанааҕы уонна сэрии кэннинээҕи кэмнэри кытта тэҥниир сыыһа. Ол эрээри саамай сүрүммүтүн – киһилии сиэрбитин сүтэрэбит. Эһиги кэмҥитигэр үтүө санаа өрөгөйдүө диэн эрэнэбит. Биһиги планетабытыгар саҥа ил-эйэ олохтонуо дии саныыбыт. Дьоллоох буолуҥ! Кэрэ ийэ сиргитин харыстааҥ!»

Миитин «Комсомольцы-добровольцы» ырыанан түмүктэннэ.

Женни Стрюкова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru