Мэҥэ Хаҥалас улууһугар Хочоҕо хоһоонньуттар элбэхтэр дуо?
Кэлиҥҥи бириэмэҕэ дьон кэрэ эйгэтигэр тардыһыыта лаппа күүһүрдэ. Саха, нуучча тылын учууталлара, култуура үлэһиттэрэ, бибилэтиэкэрдэр араас хайысханан хоһоону аахтарар буоллулар.
Мин, өр сылларга нуучча тылын уонна литэрэтиирэтин учууталынан үлэлээбит киһи буоларым быһыытынан, сүрдээҕин биһириибин. Оскуолаҕа үлэлиир сылларбар Хочо бөһүөлэгэр литсалону үлэлэппитим. Ол кэмҥэ кулууп дириэктэринэн Тамара Романовна Афанасьева үлэлиир этэ. Кини миэхэ: «Эн поэзия биэчэрдэрин ыытаҕын, ону литсалон курдук тэрийэн ыытарыҥ буоллар, бэрт буолуо этэ», — диэбитэ. Ол күһүн Марина Цветаева 100 сааһыгар аналлаах «Она родилась крылатой» диэн ааттаан литсалон бастакы дьоро киэһэтин ыыппыппыт. Маннык биэчэрдэргэ оскуола оҕолорун, улахан дьону кытыннаран барбыппыт. Ол курдук, литсаломмут 25 сыл устата тохтоло суох үлэлээбитэ. Хоһоон куттаахтар бөһүөлэкпитигэр элбэхтэр этэ. Саамай көхтөөх кыттааччыларым Татьяна Исаковна Сидорова, Варвара Семёновна Кириллина, Мария Егоровна Никифорова, Светлана Васильевна Винокурова, Оксана Викторовна Лонгинова, Олег Петрович Платонов, Владимир Владимирович Назаров, Николай Васильевич Куприянов этилэр. Литературнай-музыкальнай композициялары Фекла Исаковна Харитонова, Мелания Фёдоровна Анисимова, Клавдия Семёновна Ларионова, Раиса Иннокентьевна Барашкова ылбаҕай ырыаларынан киэргэтэллэрэ. Хоһоон дьоро киэһэлэрэ саха, нуучча бэйиэттэрин үбүлүөйдэригэр, олохтоох ааптардарга ананаллара. 60 сааһын ааһан баран ааптар буолбут Варвара Кириллина литсалоҥҥа 76 сааһыгар диэри көхтөөхтүк кыттыбыта. Биһиги литсаломмут бөһүөлэк олохтоохторун кэрэ эйгэтигэр сыһыарыыга сэмэй кылаатын киллэрбит буолуохтаах.
Билигин биһиги саҕалаабыт дьыалабыт эрэллээх илиигэ баар, онтон үөрэбит эрэ. Эдьиийдии-балыстыы Ирина Дмитриевна, Наталья Дмитриевна Никаноровалар (биирэ – бибилэтиэкэр, иккиһэ – кулууп уус-уран салайааччыта) сылын аайы Улуу Кыайыы күнүгэр «Кыайыыны уруйдуур хоһооннор» диэн күөн күрэһи ыыталлар. Бу күөн күрэһи кинилэр бэтэрээн аҕаларын, 20-с кондепо байыаһа Дмитрий Антонович Никаноров сырдык кэриэһигэр аныыллар. Ирина Дмитриевна кэрэ аҥаардары түмэн «Хоһоон хонуута» диэн бөлөҕү тэрийбитэ. Түмсүү кыттыылаахтара араас тэрээһиннэргэ саха бэйиэттэрин хоһооннорун ааҕаллар, аахсыйаларга кытталлар. Ааспыт сылга А.С.Пушкин үбүлүөйүгэр Дьокуускай куракка киирэн, улуу бэйиэт өйдөбүнньүгүн аттыгар кини хоһооннорун аахпыттара, тылбааска холоммуттара. Наталья Дмитриевна күүстээх аҥаардарга «Уран тыл умсулҕана» диэн бөлөҕү тэрийэн үлэлэппитэ эмиэ балай да кэм буолла. Кини хоһоонньут уолаттара улууска, өрөспүүбүлүкэҕэ араас таһымнаах күөн күрэстэргэ кыттан куруук ситиһиилэнэллэр, лауреат, бэл оннооҕор кылаан бириис ылаллар!
Түмүкпэр этиэхпин баҕарабын, биһиги Хочобут бөһүөлэгэр хоһоон хонуута кэҥээн иһэр, хоһоон куттаах дьоммут кэккэлэрэ хаҥыыр.
Елена ПРОКОПЬЕВА, уопсастыбаннай кэрэспэдьиэн
Хаартыска ааптар тиксэриитэ