М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет ректора Анатолий Николаев онлайнынан пресс-кэмпириэнсийэ биэрдэ, суруналыыстар ыйытыыларыгар хоруйдаата.
Ректор 2020-2021 үөрэх дьылыгар тутар хампаанньа үлэтэ номнуо алтынньы 1 күнүттэн саҕаламмытын иһитиннэрдэ. “Быйыл интэриэһинэйэ диэн, үһүс ыйын ыраахтан олорон үлэлиибит. Дойду атын даҕаны үрдүк үөрэҕин кыһаларын курдук, биһиги докумуону дистанционнайынан эрэр тутабыт”, — диэн эттэ. Докумуону эрэ буолбакка, сорох идэлэргэ сатабылы көрдөрүү (профиспытание) ирдэнэр. Бу эксээмэни эмиэ платоформаларынан онлайн тутарга бэлэмнэр.
ХИФУ былырыын электроннай ньыманан докумуону тутан көрбүт буолан, мэхэниисимин үөрэппиттэр. Инньэ гынан, быйыл номнуо бэлэмнээхпит диэн этэллэр. Абитуриент “личнэй кэбиниэтин” бэс ыйын 20 күнүгэр аһыахпыт диэн эттэ. Абитуриент ханна олороруттан тутулуга суох бэйэтэ “личнэй кэбиниэт” арынан, сканердаммыт докумуоннарын номнуо киллэрбитинэн барыан сөп диир. Маныаха ханнык баҕарар гаджеты туһаныахха сөп диэн хоруйдаата.
“Платформаҕа анкетаны биирдэ толороллор итиэннэ ханнык хайысхаларга туттарсыахтарын баҕаралларын ыйаллар (“галочка” туруоран). Ол эбэтэр систиэмэни үс төгүллээн толорор ирдэммэт. Абитуриент үөрэххэ киирдэҕинэ, докумуонун дьиҥнээҕин (оригинал) үөрэх дьыла саҕаланнаҕына аҕалары мэктиэлиибин диэн сайабылыанньа суруйара ирдэнэр. Биһиги ахсынньы 25 күнүгэр диэри туттарарыгар сүбэлиибит”,— диэн Анатолий Николаев чопчулаата.
Абитуриеннар мэдиссиинэ ыспыраапкатын хойут, үөрэххэ киирэн баран аҕалыахтарын сөп диэбиттэрэ эрээри, билигин даҕаны тустаах боппуруос үгүс дьону долгутар. Маныаха ректор: “Мэдиссиинэ ыспыраапкатын аҕалар булгуччулаах. Ол эрээри, коронавируһунан сибээстээн, бу сыл устата туттаралларыгар сүбэлиибит. Үөрэххэ киирдэҕинэ доруобуйатын көрдөрөн баран ыспыраапка аҕалыан сөп. Устудьуоннар уопсайга киирэллэригэр университет килииникэтигэр мэдиссиинэ көрүүтүн (медобследование) ааһаллар. Иккитэ ааһыах кэриэтэ, үөрэххэ киирэн баран биирдэ көрдөрүммүт ордук”, — диэн мэдиссиинэ ыспыраапкатын эрдэ барар ирдэммэтин быһаарда.
Ону таһынан, мэдиссиинэ уонна сорох инженернэй, о.д.а. хайысхаларга туттарсааччылартан 302н формалаах ыспыраапканы көрдүүллэр. “Өскөтүн оҕо бу хайысхаларга үөрэххэ киирэн хаалбыт, ол эрээри, доруобуйата ирдэбилгэ эппиэттээбэт түгэнигэр, эмиэ оннук усулуобуйалаах атын үөрэх хайысхатыгар көһүөн сөп. Бу быйыл эрэ, пандемиянан сибээстээн”, — диэн саҥа бирикээс тахсыбытын чопчулаата. Үөрэххэ туттарсааччылартан үксүгэр 086у формалаах ыспыраапка ирдэнэр. 302н формалаах ыспыраапканы аҕыйах идэҕэ көрдүүллэр. Чопчу испииһэги ХИФУ сайтыгар көрүөххүтүн сөп.
Аны хас даҕаны үрдүк үөрэх кыһатыгар киирэн хааллаҕына биир эрэ сиргэ “эһиги кыһаҕытыгар киирэбин, докумуонум дьиҥнээҕин аҕалары мэктиэлиибин” диэн сайабылыанньа суруйуохтаах. “Маны барытын бэрэбиэркэлиэхпит” диэн ректор эттэ.
Быйыл 3943 бүддьүөт миэстэтэ көрүллүбүт, итинтэн 240 миэстэ – орто анал үөрэххэ. Бу сүрүннээн Инфраструктурнай технология кэллиэһигэр (КИТ) АйТи хайысхаларга, онтон атыттар аспирантураны ааҕан туран үрдүк үөрэх араас хайысхаларыгар эбит.
Орто үөрэххэ бүддьүөт миэстэтин ылар балачча уустугун, бастыҥ эрэ кэллиэстэргэ көрүллэрин бэлиэтиир. Онтон тустаах кэллиэс Арассыыйаҕа 50 бастыҥ кэллиэс ахсааныгар киирэрин ыйда.
Абитуриеннар мэдиссиинэ, АйТи уонна кэлиҥҥи сылларга инженернэй хайысхалары сэҥээрэллэр эбит. Бу хайысхаларга ордук үрдүк куонкурустаах диэн эттэ.
Үөрэххэ киирбит устудьуоннар сааһыланалларыгар балтараа нэдиэлэ курдук бириэмэ бэриллиэҕэ диэн ректор иһитиннэрдэ. “Балтараа нэдиэлэ курдук бастакы куурус устудьуоннара оннуларын булалларыгар бириэмэ биэриэхпит. Тоҕо диэтэххэ, “зачисление” бүтэһик күнэ атырдьах ыйын 31 күнүгэр. Бүгүн үөрэххэ киирбиттэрэ биллээтин кытта, сарсыҥҥытыттан үөрэнэн саҕалыыллара уустук. Ол иһин систиэмэбитин кытта билсэллэригэр бириэмэ көрүөхпүт”, — диэтэ.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru