Норуодунай тыйаатырдар суруйааччы, тыа сирин дьонун сырдатааччы, төрүт тылбыт сүмэтин иҥэрээччи Миитэрэй Наумов айымньытынан »Режиссёрдар күөн күрэстэрин » ыыттылар. Тэрээһин ааптар көҕүлээһининэн, Өрөспүүбүлүкэтээҕи норуот айымньытын дьиэтин өйөөһүнүнэн ыытылынна.
Дьэ ааттыын норуодунай тыйаатырдар, чахчыта да, норуот талааннаахтарын мунньаннар, Хатаска «сулус ардаҕын» суһумун оонньоттулар. Артыыстар кимнээхтэрий? Норуот хаһаайыстыбатын араас эйгэтигэр үлэлии-хамсыы, үүнэ-сайда сылдьар эдэриттэн эмэнигэр, ытык сааһыгар тиийэ сылдьар дьон.
Күрэскэ бэлэмнэнии олус уустук кэмҥэ буолан, кырдьыга да, баҕа санаа күүһүнэн, ыра санаа көмөтүнэн буолла. Онон артыыстарга, режиссёрдарга махтал хас эмит төгүл күүстээх.
Хатас норуодунай тыйаатырын сырдатан ааһар буоллахха, оонньуур састаап 3 саастааҕыттан 60-н лаппа ааспыкка диэри дьонтон турар.Сыанаҕа аан бастаан тахсааччылар аҕыйаҕа суохтар. Киһи үөрэрэ, астынара эдэр дьон элбэҕэ буолар. Онон эдэр көлүөнэ ыччаты дойдуга бэриниилээх буолууга иитии үлэтигэр төһүү күүс буолла. Бу манна оонньообут хас биирдии эдэр киһи бэйэтин эйгэтигэр Ньукулай Ноттооһоп курдук саха саллаатын олоҕун холобур оҥостон кэпсээтэҕинэ, ааспыт сэрии ыар тыынын дьиҥ чахчы туох да киэргэтиитэ суох ылынааччы элбиэҕэ диэн саныырга да астык. Айымньы биир сүрүн соруга итинэн ситиһилиннэ диэн сыаналыыбын.
Онтон тэрээһин уопсай сыала — биир айымньыны хас да режиссер хайдах көрбүтүн, бэйэтэ, сүрэҕэ-дууһата этиитин артыыстар нөҥүө дьоҥҥо-сэргэҕэ тиэрдиини көрөн сыаналааһын, ырытыы эмиэ табылынна. Хатас тыйаатырын артыыстара сынньалаҥ күннэрин, тус бэйэлэрин бириэмэлэрин биэрэн туран, биэс испэктээкили барытын көрбүттэрэ да элбэҕи кэпсиир дии саныыбын.
Режиссер Евдокия Ефимовна тыйаатыр эйгэтин, ис тутулун олох кыра эрдэҕиттэн билэр, ол эрэн салайааччы, туруорааччы быһыытынан 2018 сылтан үлэлииир. Билиитин-көрүүтүн кэҥэтэн, дириҥэтэн, урукку Дьокуускайдааҕы Култуура кэллииэһин режиссёрдары үөрэтэр салаатыгар кэтэхтэн үөрэммитэ. Тыйаатыр састааба, чахчы баҕаран, сырдыкка, кэрэҕэ тардыһан сылдьар үтүөкэн дьоммут кини режиссер быһыытынан үлэтин сүүс бырыһыан өйдөөн, кини долгунугар, кини тэтимигэр сонно тута киирбиттэрэ. Бу да сырыыга оннук буолла. Евдокия Семенова артыыс бэйэтин оруолун арыйарыгар, оонньууругар бэйэтэ эрэ эппитин ирдээбэккэ, кинилэргэ (артыыстарга) айар-тутар суолу тутуһалларын, бэйэлэрин өттүттэн саҥаны, сонуну киллэрэллэрин ылынар, өйдүүр, өйүүр. Онон, хайа оруолу ылбыт артыыстыын иккиэн үлэлээн таһаараллар. Уобараһы арыйыыга, испэктээкил ситимин сүтэрбэккэ, ис тутулун ыспакка айымньыны көрөөччүгэ тиэрдэргэ эн сүрүн оруолу оонньууруҥ дуу, кыратык киирэн тахсарыҥ дуу барыта тэҥ ирдэбиллээх, тэҥ өйдөбүллээх. Бу кэлэктиип хас биирдии киһитин үлэтиттэн тутулуктаах диэни Евдокия күүскэ өйдүүр да, ирдиир да. Ол да иһин буолуо, быйылгы күрэххэ «Бастыҥ актёрскай састааптаах тыйаатыр» анал ааты ыллыбыт. Ити эмиэ үлэ биир чаҕылхай туоһута буолар.
Сүрүн уонна иккис былаан артыыһа диэн бириистэр — эмиэ биһиэннэрэ. «Эр киһи бастыҥ оруола» — Алексей Осиповка айымньы сүрүн дьоруойа Ньукулай Ноттооһоп киэҥ аймахтара түмсэннэр, сомоҕолоһоннор, хас эмэ көлүөнэ дьоно-сэргэтэ тэлэбиисэр бэлэхтээтилэр. Онтон «Иккис былаан дьахтар оруолун бастыҥ артыыската» диэн анал бирииһи тыйаатырбыт саамай уопуттаах, талааннаах артыыската, чахчыта да бастыҥ киһибит Наталья Нохсорова ылла. Испэктээкил үлэтэ толору буоларыгар артыыс саҥата иһиллиитэ, тыаһы-ууһу сааһылаан, улаатыннаран-кыччатан, тыҥааһыны күүһүрдэн, уобараһы кытта үлэ хаачыстыбатын, көрөөччүгэ тиийиитин тупсарарга «Бастыҥ үлэ» эмиэ биһиэнэ — звукорежиссёр Алексей Иванов Евдокия Семёновналыын манна, этэргэ дылы, бииргэлэр. Дьэ, бэрт көстүү дии. Зоя Бережнева, Станислав Федоров артыыстыылларын таһынан киэргэтиигэ, тупсарыыга үлэлээтилэр. Онтон тыйаатырбытыгар тыынар салгын курдук наадалаах, аҕыс кырыылаах талааннаах, киһи киһитэ Андрей Малышев бу испэктээкилгэ оҥорбут тэриллэрэ бүтүп быыстапка буоллулар.
Бу тэрээһиҥҥэ, хаһан да буоларын курдук, Хатаспыт тэрилтэлэрэ күүс-көмө буоллулар. Кинилэргэ — Сибиинньэ иитэр Хатастааҕы комплекска, »Баҕарах » ХЭХ кэлэктиибигэр, олохтоох дьаһалтаҕа махтал бастыҥа ананар.
Дьэ, уонна Хатаска тыйаатыр эйгэтэ, тыйаатыр тыына дьиҥ-чахчы баарын туоһулара — тыыл бэтэрээнэ, «Тускул» Култуура киинин иһинэн үлэлиир »Алгыс» бэтэрээннэр кулууптарын тойуктаах далбара, кылыһахтаах ырыаһыта Татьяна Григорьевна Петрова сыдьааннара (оҕолоро, сиэннэрэ, хос сиэннэрэ) анал бирииһи туруоран, сүргэбитин көтөхтүлэр, үөртүлэр.
Бу бырайыак ааптарыгар, норуот таптыыр, ытыктыыр, сүгүрүйэр, тумус туттар киһитигэр Дмитрий Федосеевич Наумовка дириҥ махталбытын тириэрдэбит. Хатас норуодунай тыйаатырын уһун сылларга салайан кэлбит Старкова Вера Никитична, күн бүгүҥҥүгэ диэри биһигинниин буоларгар махтал. Бу үлэни барытын сүрүннүүр «Тускул» КК дириэктэрэ Чепалова Людмила Михайловна аата ааттаныан ааттанна. Тэрээһин, үлэ таһыма үрдүгүн сыаналаан туран, «Режиссердар күрэхтэрэ» аат «Тускул» КК бэрилиннэ, онон сылын ахсын норуот тыйаатырдара көрсөр, үөрэр-көтөр сирдэрэ Хатас сирэ буолла!
Бу тэрээһини сүрүннүүр, тэрийэр Норуот айымньытын Өрөспүүбүлүкэтээҕи дьиэтин салалтатыгар, бириистэри туруорбут Дьокуускай куорат култууратын, духуобунаһын управлениетыгар, Дьокуускай куорат Норуот айымньытын киинигэр барҕа махтал.
«Саха сирэ» хаһыакка, edersaas.ru саайтка анаан Наталья РУФОВА.
Ааптар хаартыскалара.